قائم مقام فراهانی » جلایرنامه

جلایر نامه مثنویی است هزلی که ابوالقاسم قائم مقام آن را به نظم در آورده و آن از زبان &laquo;جلایر&raquo; نام -یکی از نوکران مؤلف- نوشته شده و کنایات و تعریضاتی به یکی از شاهزادگان دارد. این مثنوی موجب الهام ایرج میرزا در عارفنامه و بعضی مثنویات دیگر شده.
<div class="clear-both">
<input type="text" id="findpoet" placeholder="جستجو در عناوین" size="35" value="" oninput="onInlineSearch(this.value, 'found-items', 'poem-excerpt')">
<div class="spacer" id="found-items"></div>
</div>
 
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh1">بخش ۱</a>: چنین گوید غلام تو جلایر
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh2">بخش ۲</a>: جلایر در سواری اوستاد ست
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh3">بخش ۳</a>: جلایر هر دو چشمش سرمه دارد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh4">بخش ۴</a>: جلایر سینه پر سوز دارد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh5">بخش ۵</a>: جلایر قرض او بی حد و مر، شد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh6">بخش ۶</a>: جلایر یک سفر بغداد کرده
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh7">بخش ۷</a>: امام و پیشوا در خنده افتاد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh8">بخش ۸</a>: خوشا آنان که ملک و آب دارند
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh9">بخش ۹</a>: جلایر زان شدید الجوله آید
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh10">بخش ۱۰</a>: جلایر مرکب رهوار دارد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh11">بخش ۱۱</a>: جلایر سر به جیب فکر برده
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh12">بخش ۱۲</a>: جلایر نیز اگر طماع باشد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh13">بخش ۱۳</a>: جلایر چون گذارش بر ری افتاد
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh14">بخش ۱۴</a>: جلایر رفت و برخود کرد واجب
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh15">بخش ۱۵</a>: جلایر شرح دیگر را بیان کن
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh16">بخش ۱۶</a>: جلایر کن دعا این انجمن را
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh17">بخش ۱۷</a>: جلایر غم مخور چون شه کریم است
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh18">بخش ۱۸</a>: جلایر: شاه ظل کردگارست
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh19">بخش ۱۹</a>: جلایر چند مغموم و حزینی
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh20">بخش ۲۰</a>: جلایر می شود مشعوف چندان
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh21">بخش ۲۱</a>: جلایر رو دعایش گیر از سر
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh22">بخش ۲۲</a>: جلایر هست شیرین کامت از شاه
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh23">بخش ۲۳</a>: جلایر کام تو زان شهد کام است
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh24">بخش ۲۴</a>: جلایر : به ز خلعت هست الطاف
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh25">بخش ۲۵</a>: جلایر: بر دعا ختم سخن کن
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh26">بخش ۲۶</a>: جلایر: از دعایش سود بینی
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh27">بخش ۲۷</a>: جلایر: گر توانی کرد، کاری
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh28">بخش ۲۸</a>: جلایر زود نظم این حکایت
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh29">بخش ۲۹</a>: جلایر چون تواند شاه زاده
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh30">بخش ۳۰</a>: تعجب ها جلایر کرد زان ریش
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh31">بخش ۳۱</a>: جلایر بر دعا کن ختم این عرض
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh32">بخش ۳۲</a>: جلایر کلک گوهرریز کن تیز
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh33">بخش ۳۳</a>: جلایر را در آن درهای مکنون
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh34">بخش ۳۴</a>: جلایر: رو دعا کن ختم عرض است
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh35">بخش ۳۵</a>: چو کردی ختم برنعت و دعائی
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh36">بخش ۳۶</a>: اگر انصاف باشد باز گویم
<a href="/ghaemmagham/jalayername/sh37">بخش ۳۷</a>: جلایر بر دعا کن ختم، عرضت
<div class="related-images-frame" id="cat-stats"><div class="century">
 آمار <a role="button" title="جمع شود / باز شود" class="cursor-pointer" onclick="switch_section('stats-section', 'stats-collapse-button')"></a>
</div>
<div id="stats-section">
این آمار از میان ۱٬۱۲۴ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.
<div class="notice">
توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.
آمار همهٔ شعرهای گنجور را <a href="/vazn">اینجا</a> ببینید.
وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات <a href="http://www.sorud.info/">تارنمای سرود</a> اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.
</div>
<table>
<tr class="h">
<td class="c1">ردیف</td>
<td class="c2">وزن</td>
<td class="c3">تعداد ابیات</td>
<td class="c4">درصد از کل</td>
</tr>
<tr class="e">
<td class="c1">۱</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?v=%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%D9%86%20%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%D9%86%20%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84%D9%86%20%28%D9%87%D8%B2%D8%AC%20%D9%85%D8%B3%D8%AF%D8%B3%20%D9%85%D8%AD%D8%B0%D9%88%D9%81%20%DB%8C%D8%A7%20%D9%88%D8%B2%D9%86%20%D8%AF%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C%29&amp;a=98&amp;c=2366">مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)</a></td>
<td class="c3">۱٬۱۲۴</td>
<td class="c4">۱۰۰٫۰۰</td>
</tr>
</table>
آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:
<table>
<tr class="h">
<td class="c1">ردیف</td>
<td class="c2">قالب شعری</td>
<td class="c3">تعداد ابیات</td>
<td class="c4">درصد از کل</td>
</tr>
<tr class="e">
<td class="c1">۱</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?f=3&amp;a=98&amp;c=2366">مثنوی</a></td>
<td class="c3">۱٬۱۲۴</td>
<td class="c4">۱۰۰٫۰۰</td>
</tr>
</table>
</div>
</div>

سید ابوالقاسم قائم مقام (زاده ۱۱۵۸ خورشیدی در مهرآباد اراک - درگذشته ۱۲۱۴ خورشیدی در تهران) مشهور به قائم مقام فراهانی صدر اعظم ایران، سیاستمدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران زمین در عرصهٔ حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمهٔ اول قرن سیزدهم هجری بود.
وی در زمان فتحعلیشاه در دستگاه ولیعهد او عباس میرزا صاحب مقام وزارت نایب السلطنه بود و در وقایع جنگ ایران و روس نقش ایفا کرد. پس از درگذشت فتحعلیشاه وی با زمینه‌چینی پادشاهی محمدشاه، در دولت او به صدارت رسید. در نهایت سختگیری‌های وی در رابطه با انگلستان که به دنبال ایجاد تجارتخانه و گرفتن امتیاز از دولت ایران بود، باعث دشمنی آنها با وی گردید و در نهایت به تحریک سفارت انگلیس و توطئهٔ درباریانی که با وی دشمن بودند شاه به وی بدگمان شد و در سال دوم سلطنت خود دستور داد او را در باغ نگارستان، محل ییلاقی خانوادهٔ سلطنتی، زندانی و پس از چند روز خفه کردند.
قائم مقام نثر فارسی را که در آن زمان پر از مبالغه و تملق و عبارت‌پردازی‌های عربیِ مسجع، پیچیده و دور از ذهن بود و روز به روز در فرمان‌ها و مراسلات رو به انحطاط می‌رفت به نثر فصیح و روان برگردانید و پس از او بسیاری از منشیان دوره قاجار از سبک او پیروی کردند و به روش او به نگارش پرداختند. او در شعر نیز استعداد شگفت‌آور داشت اما اثر جاویدانش «منشآت» اوست.
قائم مقام فراهانی همچنین از خوشنویسان صاحب‌نام و تأثیرگذاران در روند خط فارسی است. او در خط شکسته نستعلیق که در آن زمان به مانند نثر فارسی پیچیده و در هم بود به شیوهٔ خود اصلاحاتی کرد که دیگران از وی پیروی کردند. گر چه اهمیت کار خوشنویسی او به حد استادان طراز اول این هنر نیست اما کار او از این نظر مهم است که اصول خط شکسته را به نستعلیق نزدیکتر کرد و با ابداع اصولی جدید خدمتی شایسته به خط‌نویسی امروزی ایرانیان کرد.

سید ابوالقاسم قائم مقام (زاده ۱۱۵۸ خورشیدی در مهرآباد اراک - درگذشته ۱۲۱۴ خورشیدی در تهران) مشهور به قائم مقام فراهانی صدر اعظم ایران، سیاستمدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران زمین در عرصهٔ حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمهٔ اول قرن سیزدهم هجری بود.
وی در زمان فتحعلیشاه در دستگاه ولیعهد او عباس میرزا صاحب مقام وزارت نایب السلطنه بود و در وقایع جنگ ایران و روس نقش ایفا کرد. پس از درگذشت فتحعلیشاه وی با زمینه&zwnj;چینی پادشاهی محمدشاه، در دولت او به صدارت رسید. در نهایت سختگیری&zwnj;های وی در رابطه با انگلستان که به دنبال ایجاد تجارتخانه و گرفتن امتیاز از دولت ایران بود، باعث دشمنی آنها با وی گردید و در نهایت به تحریک سفارت انگلیس و توطئهٔ درباریانی که با وی دشمن بودند شاه به وی بدگمان شد و در سال دوم سلطنت خود دستور داد او را در باغ نگارستان، محل ییلاقی خانوادهٔ سلطنتی، زندانی و پس از چند روز خفه کردند.
قائم مقام نثر فارسی را که در آن زمان پر از مبالغه و تملق و عبارت&zwnj;پردازی&zwnj;های عربیِ مسجع، پیچیده و دور از ذهن بود و روز به روز در فرمان&zwnj;ها و مراسلات رو به انحطاط می&zwnj;رفت به نثر فصیح و روان برگردانید و پس از او بسیاری از منشیان دوره قاجار از سبک او پیروی کردند و به روش او به نگارش پرداختند. او در شعر نیز استعداد شگفت&zwnj;آور داشت اما اثر جاویدانش &laquo;منشآت&raquo; اوست.
قائم مقام فراهانی همچنین از خوشنویسان صاحب&zwnj;نام و تأثیرگذاران در روند خط فارسی است. او در خط شکسته نستعلیق که در آن زمان به مانند نثر فارسی پیچیده و در هم بود به شیوهٔ خود اصلاحاتی کرد که دیگران از وی پیروی کردند. گر چه اهمیت کار خوشنویسی او به حد استادان طراز اول این هنر نیست اما کار او از این نظر مهم است که اصول خط شکسته را به نستعلیق نزدیکتر کرد و با ابداع اصولی جدید خدمتی شایسته به خط&zwnj;نویسی امروزی ایرانیان کرد.

قائم مقام فراهانی

جلایر نامه مثنویی است هزلی که ابوالقاسم قائم مقام آن را به نظم در آورده و آن از زبان «جلایر» نام -یکی از نوکران مؤلف- نوشته شده و کنایات و تعریضاتی به یکی از شاهزادگان دارد. این مثنوی موجب الهام ایرج میرزا در عارفنامه و بعضی مثنویات دیگر شده.

جلایر نامه مثنویی است هزلی که ابوالقاسم قائم مقام آن را به نظم در آورده و آن از زبان &laquo;جلایر&raquo; نام -یکی از نوکران مؤلف- نوشته شده و کنایات و تعریضاتی به یکی از شاهزادگان دارد. این مثنوی موجب الهام ایرج میرزا در عارفنامه و بعضی مثنویات دیگر شده.