قائم مقام فراهانیبخش ۳
جلایر هر دو چشمش سرمه دارد
ز پوشن یک عبا، یک تِرمه دارد
قبای عاقری پوشد بغل‌بند
کلاهش از عرق گاهی کند گند
فرنگی باشدش ار خالقی چیت
مصونا عن جنودالبئر والبیت
قصب دوزد همیشه زیر جامه
قرینا بالسعاده و السلامه
به دستش گر فِتد پول حلالی
خرد از ترمهٔ کشمیر شالی
قصب تنبان و پیراهن کتان است
به پا جوراب کار اصفهان است
کمر بندد ولی از بهر خدمت
شود بیگلربیگی، در شهر خدمت
ز چرم ساغری در پا کند کفش
برون آرد ز پا هر جا بود فرش
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
جلایر هر دو چشمش سرمه دارد
ز پوشن یک عبا، یک تِرمه دارد
هوش مصنوعی: پوشش چشم‌های او مانند سرمه‌ای است که با یک عبا و یک ترمه زیبا تزئین شده است.
قبای عاقری پوشد بغل‌بند
کلاهش از عرق گاهی کند گند
هوش مصنوعی: کسی که خود را با لباس زیبا و آراسته می‌کند، گاهی اوقات از عرق و کسالت دچار مشکل می‌شود.
فرنگی باشدش ار خالقی چیت
مصونا عن جنودالبئر والبیت
هوش مصنوعی: اگر فرنگی باشد و خالقش در اینجا محفوظ از لشکر چاه و خانه باشد، بدین معنی است که آن شخص تحت حفاظت و دور از خطرات است.
قصب دوزد همیشه زیر جامه
قرینا بالسعاده و السلامه
هوش مصنوعی: کسی که همیشه در کار خود پنهان‌کاری می‌کند، همواره در کنار خوشبختی و امنیت قرار دارد.
به دستش گر فِتد پول حلالی
خرد از ترمهٔ کشمیر شالی
هوش مصنوعی: اگر به دستش پول حلالی بیفتد، از پارچهٔ نرم و لطیف کشمیر چیزی خرد می‌کند.
قصب تنبان و پیراهن کتان است
به پا جوراب کار اصفهان است
هوش مصنوعی: تنبان از جنس نی و لباس از کتان است و بر پا جورابی از جنس کار اصفهان دیده می‌شود.
کمر بندد ولی از بهر خدمت
شود بیگلربیگی، در شهر خدمت
هوش مصنوعی: کمر را می‌بندد، اما برای خدمت کردن به مردم، به‌همراه بیگلربیگی در شهر تلاش می‌کند.
ز چرم ساغری در پا کند کفش
برون آرد ز پا هر جا بود فرش
هوش مصنوعی: برای ساختن کفش از چرم ساغر، آن را از پا بیرون می‌آورد و هر جا که فرش باشد، پا را روی آن می‌گذارد.
حاشیه ها
1403/08/14 13:11
احمد خرم‌آبادی‌زاد
قبای عاقری: دوخته شده از پارچه پشم نوزاد شتر (پشمی که برای نرم و لطیف شدنش چند روز آن را در آب جوشانده باشند). در واقع، زنان ساریق (یکی از ایل‌های ترکمن) عاقری می‌بافتند.