حسین خوارزمی » دیوان اشعار » ترجیعات

<div class="clear-both">
<input type="text" id="findpoet" placeholder="جستجو در عناوین" size="35" value="" oninput="onInlineSearch(this.value, 'found-items', 'poem-excerpt')">
<div class="spacer" id="found-items"></div>
</div>
<br>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۱ - فی الترجیعات : طلع العشق ایها العشاق"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh1">شماره  ۱ - فی الترجیعات</a>: طلع العشق ایها العشاق</p>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۲ - ترجیع بند دوم : ای حریف شرابخانه عشق"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh2">شماره  ۲ - ترجیع بند دوم</a>: ای حریف شرابخانه عشق</p>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۳ - ترجیع بند سوم : کس نشد آگه از بدایت عشق"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh3">شماره  ۳ - ترجیع بند سوم</a>: کس نشد آگه از بدایت عشق</p>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۴ - ترجیع بند چهارم : ای رند شرابخانه عشق"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh4">شماره  ۴ - ترجیع بند چهارم</a>: ای رند شرابخانه عشق</p>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۵ - ترجیع بند پنجم : الا ای گوهر بحر مصفا"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh5">شماره  ۵ - ترجیع بند پنجم</a>: الا ای گوهر بحر مصفا</p>
<p class="poem-excerpt" data-value="شماره  ۶ - ترجیع بند ششم : طلع العشق من ورای حجاب"><a href="/hoseyn/divan/tarjee/sh6">شماره  ۶ - ترجیع بند ششم</a>: طلع العشق من ورای حجاب</p>
<div class="related-images-frame" id="cat-stats"><div class="century">
 آمار <a role="button" title="جمع شود / باز شود" class="cursor-pointer" onclick="switch_section('stats-section', 'stats-collapse-button')"><i class="notranslate info-buttons expand_circle_down" id="stats-collapse-button"></i></a>
</div>
<div id="stats-section">
<p>این آمار از میان ۵۸۸ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.</p>
<div class="notice">
<p>توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.</p>
<p>آمار همهٔ شعرهای گنجور را <a href="/vazn">اینجا</a> ببینید.</p>
<p>وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات <a href="http://www.sorud.info/">تارنمای سرود</a> اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.</p>
</div>
<table>
<tr class="h">
<td class="c1">ردیف</td>
<td class="c2">وزن</td>
<td class="c3">تعداد ابیات</td>
<td class="c4">درصد از کل</td>
</tr>
<tr class="e">
<td class="c1">۱</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?v=%D9%81%D8%B9%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%86%20%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84%D9%86%20%D9%81%D8%B9%D9%84%D9%86%20%28%D8%AE%D9%81%DB%8C%D9%81%20%D9%85%D8%B3%D8%AF%D8%B3%20%D9%85%D8%AE%D8%A8%D9%88%D9%86%29&amp;a=89&amp;c=2286">فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)</a></td>
<td class="c3">۳۹۱</td>
<td class="c4">۶۶٫۵۰</td>
</tr>
<tr>
<td class="c1">۲</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?v=%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84%20%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84%D9%86%20%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84%D9%86%20%28%D9%87%D8%B2%D8%AC%20%D9%85%D8%B3%D8%AF%D8%B3%20%D8%A7%D8%AE%D8%B1%D8%A8%20%D9%85%D9%82%D8%A8%D9%88%D8%B6%20%D9%85%D8%AD%D8%B0%D9%88%D9%81%29&amp;a=89&amp;c=2286">مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)</a></td>
<td class="c3">۱۰۸</td>
<td class="c4">۱۸٫۳۷</td>
</tr>
<tr class="e">
<td class="c1">۳</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?v=%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%D9%86%20%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D9%84%D9%86%20%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84%D9%86%20%28%D9%87%D8%B2%D8%AC%20%D9%85%D8%B3%D8%AF%D8%B3%20%D9%85%D8%AD%D8%B0%D9%88%D9%81%20%DB%8C%D8%A7%20%D9%88%D8%B2%D9%86%20%D8%AF%D9%88%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C%29&amp;a=89&amp;c=2286">مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)</a></td>
<td class="c3">۸۹</td>
<td class="c4">۱۵٫۱۴</td>
</tr>
</table>
<p>آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:</p>
<table>
<tr class="h">
<td class="c1">ردیف</td>
<td class="c2">قالب شعری</td>
<td class="c3">تعداد ابیات</td>
<td class="c4">درصد از کل</td>
</tr>
<tr class="e">
<td class="c1">۱</td>
<td class="c2"><a href="/simi/?f=16&amp;a=89&amp;c=2286">ترجیع بند</a></td>
<td class="c3">۵۸۸</td>
<td class="c4">۱۰۰٫۰۰</td>
</tr>
</table>
</div>
</div>


حسین بن حسن خوارزمی از عارفان، نویسندگان و شاعران سده‌های هشتم و نهم هجری است. وی اصالتاً از ماوراءالنهر بوده و به دلیل اقامت طولانی در خوارزم به خوارزمی شهرت یافت. وی از شاگردان ابوالوفا خوارزمی معروف به پیرفرشته بود و به راهنمایی او با مثنوی مولوی آشنا شد و به معانی آن پی برد. بدین واسطه در اطراف و اکناف پرآوازه شد. در حوادث زندگانی خوارزمی آورده‌اند که در زمان شاهرخ میرزا بعضی از فقهای حنفیه به سبب بیتی از اشعارش وی را تکفیر کردند و او را به هرات خواندند. وی توانست اعتراض مدعیان را پاسخ دهد و از آن بلیه رهایی یابد اما ازبکان او را رها نکردند تا سرانجام در سال ۸۴۰ هجری قمری در خوارزم وی را به زخم تیغ از پای درآوردند.
از آنجا که تخلص حسین خوارزمی در اشعارش «حسین» بوده است اشعار وی به اشتباه به نام دیوان حسین بن منصور حلاج منتشر و معروف شده است. حال آن که حلاج دیوان شعر فارسی ندارد و اساساً پیش از یا همزمان با آغاز عصر ادبیات نوین فارسی بعد از اسلام می‌زیسته است.  ضمناً مفاد اشعار حسین خوارزمی و زبان آنها تناسبی با دورهٔ زندگی حلاج ندارد.


<p>حسین بن حسن خوارزمی از عارفان، نویسندگان و شاعران سده&zwnj;های هشتم و نهم هجری است. وی اصالتاً از ماوراءالنهر بوده و به دلیل اقامت طولانی در خوارزم به خوارزمی شهرت یافت. وی از شاگردان ابوالوفا خوارزمی معروف به پیرفرشته بود و به راهنمایی او با مثنوی مولوی آشنا شد و به معانی آن پی برد. بدین واسطه در اطراف و اکناف پرآوازه شد. در حوادث زندگانی خوارزمی آورده&zwnj;اند که در زمان شاهرخ میرزا بعضی از فقهای حنفیه به سبب بیتی از اشعارش وی را تکفیر کردند و او را به هرات خواندند. وی توانست اعتراض مدعیان را پاسخ دهد و از آن بلیه رهایی یابد اما ازبکان او را رها نکردند تا سرانجام در سال ۸۴۰ هجری قمری در خوارزم وی را به زخم تیغ از پای درآوردند.</p>
<p>از آنجا که تخلص حسین خوارزمی در اشعارش &laquo;حسین&raquo; بوده است اشعار وی به اشتباه به نام دیوان حسین بن منصور حلاج منتشر و معروف شده است. حال آن که حلاج دیوان شعر فارسی ندارد و اساساً پیش از یا همزمان با آغاز عصر ادبیات نوین فارسی بعد از اسلام می&zwnj;زیسته است. ضمناً مفاد اشعار حسین خوارزمی و زبان آنها تناسبی با دورهٔ زندگی حلاج ندارد.</p>