میبدی۴۴- سورة الدخان
۱ - النوبة الاولى : قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان ۱ - النوبة الثانیة : این سورة الدخان هزار و چهارصد و سی و یک حرف است و سیصد و چهل و شش کلمة و پنجاه و نه آیت. جمله بمکه فروآمد. جمهور مفسران آن را در مکیات شمرند. و در این سورة ناسخ و منسوخ نیست مگر یک آیت در آخر سورة: فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ این یک آیت منسوخ است بآیت سیف و در فضائل این سورة ابو هریره روایت کند از مصطفی (ص) فرمود: هر که سورة الدخان شب آدینه برخواند، بامداد که بر وی روشن شود هفتاد هزار فرشته از بهر وی استغفار کنند، گناهان وی را آمرزش خواهند. ۱ - النوبة الثالثة : قوله تعالی بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. بنام او که آئین زبان ما ذکر او، قوت دل ما مهر او، بنام او که شاهد جان ما نظر او، روح روح ما یاد او، مبارک آن کس که مونسش نام او، عزیز آن کس که همراهش یاد او، و شاد آن دل که در آن دل مهر او، آباد آن زبان که بر آن زبان ذکر او، آزاد آن کس که بود وی در بند او، بزرگوار آن نفس که بر امید دیدار او. ۲ - النوبة الاولى : قوله تعالی: وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلی عِلْمٍ، برگزیدیم ایشان را بر دانشی بی‌غلط، عَلَی الْعالَمِینَ (۳۲) بر جهانیان. ۲ - النوبة الثانیة : وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ یعنی مؤمنی بنی اسرائیل، عَلی عِلْمٍ منا باستحقاقهم ذلک و قیامهم بالشکر علیه، عَلَی الْعالَمِینَ ای عالمی زمانهم فجعلنا فیهم الکتاب و النبوة و الملک و قیل: اخترناهم علی جمیع العالمین بما جعلنا فیهم من کثرة الانبیاء و هذه خاصة لهم لیست لغیرهم. ۲ - النوبة الثالثة : قوله: وَ لَقَدِ اخْتَرْناهُمْ عَلی عِلْمٍ عَلَی الْعالَمِینَ اخترناهم علی علم بمحبّة قلوبهم لنا مع کثرة ذنوبهم فینا، و اخترناهم علی علم مما نودع عندهم من اسرارنا و نکاشفهم به من حقائق حقنا. هر چند که نزول این آیة علی الخصوص، مؤمنان بنی اسرائیل راست، اما از روی فهم، بر طریق اشارت، تشریف فرزند آدم است علی العموم، و تفضیل ایشان بر همه آفریدگان، چنان که جای دیگر فرمود: وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ، میگوید ایشان را که برگزیدیم نه بغلط گزیدیم، که بعلم پاک گزیدیم و بدانش تمام دانستیم که از همه آفریدگان سزاء گزیدن ایشانند از آن گزیدیم. اختیار ما بعلم و ارادت ماست بی‌علت، نواخت ما بفضل و کرم ماست بی‌سبب، آن را که خواهیم، گزینیم و نوازیم و کس را بر فعل ما چون و چرانه، و آن را که خواهیم، رانیم و سوزیم و بر حکم ما اعتراض نه.