قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان
حم (۱) وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ (۲) باین نامه پیدا کننده حق از باطل إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ، ما فرو فرستادیم این نامه را در شبی با برکت خیر افزای، إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ (۳) که ما میآگاه کنیم خلق را باین نامه.
فِیها یُفْرَقُ درین شب حکم کنند و بر جای خویش بنهند، کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ (۴) هر فرمانی نیکو و کاری راست.
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا بفرمان از نزدیک ما، إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ (۵) ما فرو فرستیم این شب فرشتگان خویش.
رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ، به بخشایشی از خداوند تو، إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (۶) که او خداوندیست شنوا و دانا.
رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما، خداوند آسمانها و زمین و هر چه میان آن، إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ (۷) اگر خداوندان یقیناید بیگمان بدانید که چنین است.
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدایی جز او، یُحْیِی وَ یُمِیتُ، زنده میکند و میمیراند رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبائِکُمُ الْأَوَّلِینَ (۸) خداوند شماست و خداوند پدران پیشینیان شما. بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ یَلْعَبُونَ (۹) آری ایشان در گمان خویش بازی میکنند.
فَارْتَقِبْ، چشم دار، یَوْمَ تَأْتِی السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِینٍ (۱۰) آن روز که آسمان دودی آرد آشکارا.
یَغْشَی النَّاسَ پیچد در مردمان، هذا عَذابٌ أَلِیمٌ (۱۱) اینست عذابی دردنمای.
رَبَّنَا اکْشِفْ عَنَّا الْعَذابَ خداوند ما، باز بر از ما این عذاب، إِنَّا مُؤْمِنُونَ (۱۲)، که ما بگرویدیم.
أَنَّی لَهُمُ الذِّکْری ایشان را آن گه از کجا جای پند پذیرفتن است و چه جای عتاب نیوشیدن است، وَ قَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِینٌ (۱۳) و بایشان آمد فرستادهای آشکارا.
ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ، آن گه برگشتند از او، وَ قالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ (۱۴) و گفتند بشریست مجنون، در وی آموخته آنچه میخواهد و میگوید.
إِنَّا کاشِفُوا الْعَذابِ قَلِیلًا، ما عذاب میبازبریم از شما یک چندی اندک، إِنَّکُمْ عائِدُونَ (۱۵) و شما میبازگردید با کفر.
یَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْکُبْری آن روز که برکوبیم بر کوفتن مهترین، إِنَّا مُنْتَقِمُونَ (۱۶) ما کین ستانیم از ایشان.
وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ، و بیازمودیم پیش از ایشان قوم فرعون وَ جاءَهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ (۱۷) و بایشان آمد فرستادهای پاک راست نیکو آزاده.
أَنْ أَدُّوا إِلَیَّ عِبادَ اللَّهِ، گفت با من دهید بندگان خدای، إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ (۱۸) که من بشما رسولی استوارم.
وَ أَنْ لا تَعْلُوا عَلَی اللَّهِ، و که باللّه گردن مکشید، إِنِّی آتِیکُمْ بِسُلْطانٍ مُبِینٍ (۱۹) که من بشما برهانی آشکارا آورم.
وَ إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّکُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ (۲۰). و من میفریاد جویم بخداوند خویش و خداوند شما که مرا بکشید بسنگ.
وَ إِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِی فَاعْتَزِلُونِ (۲۱) و اگر بنگروید بمن از من بازشید و مرا فروگذارید.
فَدَعا رَبَّهُ، پس موسی خداوند خویش را خواند و گفت، أَنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ (۲۲) اینان گروهیند که بنه خواهند گروید.
فَأَسْرِ بِعِبادِی لَیْلًا، بندگان مرا بشب بر، إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ (۲۳) که دشمن پس شما بیرون خواهد آمد، بر پی شما.
وَ اتْرُکِ الْبَحْرَ رَهْواً و دریا را هم چنان آرمیده گذار، إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ (۲۴) که ایشان قومیاند بآب کشتنی.
کَمْ تَرَکُوا، چند فرو گذاشتند، مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ (۲۵) از رزان و چشمهها.
وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ کَرِیمٍ (۲۶) و کشتزارها و نشستنگاههای نیکو بشکوه.
وَ نَعْمَةٍ کانُوا فِیها فاکِهِینَ (۲۷) و تن آسانی که در آن بودند، شادان و نازان و خندان.
کَذلِکَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِینَ (۲۸) آن را هم چنان آراسته و ساخته از ایشان بازمانده، دادیم در دست قومی دیگر.
فَما بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ نه آسمان بایشان بگریست و نه زمین، وَ ما کانُوا مُنْظَرِینَ (۲۹) و نه ایشان را هیچ درنگ دادند.
وَ لَقَدْ نَجَّیْنا بَنِی إِسْرائِیلَ، برهانیدیم فرزندان یعقوب را، مِنَ الْعَذابِ الْمُهِینِ (۳۰) از عذاب خوار کننده.
مِنْ فِرْعَوْنَ، از فرعون، إِنَّهُ کانَ عالِیاً مِنَ الْمُسْرِفِینَ (۳۱) که او برتری بود از گزاف کاران.
برگردان به زبان ساده
قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان
هوش مصنوعی: به نام خداوندی که بسیار مهربان و بخشنده است.
حم (۱) وَ الْکِتابِ الْمُبِینِ (۲) باین نامه پیدا کننده حق از باطل إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ، ما فرو فرستادیم این نامه را در شبی با برکت خیر افزای، إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ (۳) که ما میآگاه کنیم خلق را باین نامه.
هوش مصنوعی: این متن به اهمیت یک کتاب روشن و شفاف اشاره دارد که توانایی تشخیص حق از باطل را دارد. آن کتاب در شبی با برکت نازل شده است و هدفش آگاه ساختن مردم است.
فِیها یُفْرَقُ درین شب حکم کنند و بر جای خویش بنهند، کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ (۴) هر فرمانی نیکو و کاری راست.
هوش مصنوعی: در این شب، احکام مهمی صادر میشود و هر کاری که به درستی و خردمندی انجام شود، مشخص میگردد.
أَمْراً مِنْ عِنْدِنا بفرمان از نزدیک ما، إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ (۵) ما فرو فرستیم این شب فرشتگان خویش.
هوش مصنوعی: به فرمانی از سوی ما، که ما فرستندگانی هستیم، در این شب فرشتگان خود را نازل میکنیم.
رَحْمَةً مِنْ رَبِّکَ، به بخشایشی از خداوند تو، إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ (۶) که او خداوندیست شنوا و دانا.
هوش مصنوعی: این آیه به رحمت و بخشش خداوند اشاره دارد و تأکید میکند که او شنوا و دانا است.
رَبِّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُما، خداوند آسمانها و زمین و هر چه میان آن، إِنْ کُنْتُمْ مُوقِنِینَ (۷) اگر خداوندان یقیناید بیگمان بدانید که چنین است.
هوش مصنوعی: خداوند آسمانها و زمین و همه چیزهایی که در میان آنهاست، وجود دارد. اگر شما به این مسئله اطمینان دارید، پس بدون شک بدانید که این حقیقت همینطور است.
لا إِلهَ إِلَّا هُوَ نیست خدایی جز او، یُحْیِی وَ یُمِیتُ، زنده میکند و میمیراند رَبُّکُمْ وَ رَبُّ آبائِکُمُ الْأَوَّلِینَ (۸) خداوند شماست و خداوند پدران پیشینیان شما. بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ یَلْعَبُونَ (۹) آری ایشان در گمان خویش بازی میکنند.
هوش مصنوعی: خدایی جز او وجود ندارد؛ اوست که زندگانی را به ارمغان میآورد و جانها را میستاند. او پروردگار شما و پروردگار پدران پیشین شماست. اما آنان در شک و تردیدند و در این حال به بازی و سرگرمی خود مشغولند.
فَارْتَقِبْ، چشم دار، یَوْمَ تَأْتِی السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِینٍ (۱۰) آن روز که آسمان دودی آرد آشکارا.
هوش مصنوعی: صبر کن، روزی خواهد آمد که آسمان دودی واضح و آشکار خواهد آورد.
یَغْشَی النَّاسَ پیچد در مردمان، هذا عَذابٌ أَلِیمٌ (۱۱) اینست عذابی دردنمای.
هوش مصنوعی: این عذاب دردناک است که بر مردم سایه میافکند.
رَبَّنَا اکْشِفْ عَنَّا الْعَذابَ خداوند ما، باز بر از ما این عذاب، إِنَّا مُؤْمِنُونَ (۱۲)، که ما بگرویدیم.
هوش مصنوعی: خداوند، ما را از این عذاب نجات بده، زیرا ما به تو ایمان داریم.
أَنَّی لَهُمُ الذِّکْری ایشان را آن گه از کجا جای پند پذیرفتن است و چه جای عتاب نیوشیدن است، وَ قَدْ جاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِینٌ (۱۳) و بایشان آمد فرستادهای آشکارا.
هوش مصنوعی: این افراد چگونه میتوانند پند و نصیحت بپذیرند و به کجا مراجعه کنند در حالی که فرستادهای روشن و شفاف برایشان آمده است؟
ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ، آن گه برگشتند از او، وَ قالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ (۱۴) و گفتند بشریست مجنون، در وی آموخته آنچه میخواهد و میگوید.
هوش مصنوعی: سپس از او روی برگرداندند و گفتند: او انسانی مجنون است که آنچه میخواهد را آموخته و بیان میکند.
إِنَّا کاشِفُوا الْعَذابِ قَلِیلًا، ما عذاب میبازبریم از شما یک چندی اندک، إِنَّکُمْ عائِدُونَ (۱۵) و شما میبازگردید با کفر.
هوش مصنوعی: ما موقتی عذاب را از شما برمیداریم، اما شما به کفر خود بازخواهید گشت.
یَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْکُبْری آن روز که برکوبیم بر کوفتن مهترین، إِنَّا مُنْتَقِمُونَ (۱۶) ما کین ستانیم از ایشان.
هوش مصنوعی: در آن روزی که با شدت و قدرت وارد عمل میشویم، ما از آنها انتقام خواهیم گرفت.
وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ، و بیازمودیم پیش از ایشان قوم فرعون وَ جاءَهُمْ رَسُولٌ کَرِیمٌ (۱۷) و بایشان آمد فرستادهای پاک راست نیکو آزاده.
هوش مصنوعی: ما پیش از آنها قوم فرعون را آزمایش کردیم. به آنها پیامبری محترم و نیکو فرستاده شد.
أَنْ أَدُّوا إِلَیَّ عِبادَ اللَّهِ، گفت با من دهید بندگان خدای، إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ (۱۸) که من بشما رسولی استوارم.
هوش مصنوعی: پیام آوردهام که بندگان خدا را به من برسانید؛ زیرا من برای شما پیامبری مطمئن و راستگو هستم.
وَ أَنْ لا تَعْلُوا عَلَی اللَّهِ، و که باللّه گردن مکشید، إِنِّی آتِیکُمْ بِسُلْطانٍ مُبِینٍ (۱۹) که من بشما برهانی آشکارا آورم.
هوش مصنوعی: و اینکه بر خداوند بزرگ ننوئید و نپندارید که بر او تسلط دارید، زیرا من با دلیلی روشن به سوی شما آمدهام.
وَ إِنِّی عُذْتُ بِرَبِّی وَ رَبِّکُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ (۲۰). و من میفریاد جویم بخداوند خویش و خداوند شما که مرا بکشید بسنگ.
هوش مصنوعی: من به خداوند خود و خداوند شما پناه میبرم و از شما میخواهم که مرا با سنگ نزنید.
وَ إِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِی فَاعْتَزِلُونِ (۲۱) و اگر بنگروید بمن از من بازشید و مرا فروگذارید.
هوش مصنوعی: اگر به من ایمان نمیآورید، پس از من فاصله بگیرید و مرا به حال خود بگذارید.
فَدَعا رَبَّهُ، پس موسی خداوند خویش را خواند و گفت، أَنَّ هؤُلاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ (۲۲) اینان گروهیند که بنه خواهند گروید.
هوش مصنوعی: موسی به پروردگارش دعا کرد و گفت: اینها قومی گناهکار هستند و به زودی بر ایمان خواهند آمد.
فَأَسْرِ بِعِبادِی لَیْلًا، بندگان مرا بشب بر، إِنَّکُمْ مُتَّبَعُونَ (۲۳) که دشمن پس شما بیرون خواهد آمد، بر پی شما.
هوش مصنوعی: پس با بندگان من شبانه سفر کن، زیرا دشمن به دنبال شما خواهد آمد.
وَ اتْرُکِ الْبَحْرَ رَهْواً و دریا را هم چنان آرمیده گذار، إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ (۲۴) که ایشان قومیاند بآب کشتنی.
هوش مصنوعی: و دریا را آرام بگذار، زیرا که آنها قومی هستند که به زودی غرق خواهند شد.
کَمْ تَرَکُوا، چند فرو گذاشتند، مِنْ جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ (۲۵) از رزان و چشمهها.
هوش مصنوعی: چند باغ و چشمه را ترک کردند.
وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ کَرِیمٍ (۲۶) و کشتزارها و نشستنگاههای نیکو بشکوه.
هوش مصنوعی: و مزارع و مکانهای با شکوه و با ارادت.
وَ نَعْمَةٍ کانُوا فِیها فاکِهِینَ (۲۷) و تن آسانی که در آن بودند، شادان و نازان و خندان.
هوش مصنوعی: و در نعمتی بودند که در آن خوشحال و شاداب و خندان بودند.
کَذلِکَ وَ أَوْرَثْناها قَوْماً آخَرِینَ (۲۸) آن را هم چنان آراسته و ساخته از ایشان بازمانده، دادیم در دست قومی دیگر.
هوش مصنوعی: این موضوع به این معنا است که ما آن چیزی را که از یک قوم به جا مانده بود، به قوم دیگری انتقال دادیم و به آنها نیز این نعمت را عطا کردیم.
فَما بَکَتْ عَلَیْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ نه آسمان بایشان بگریست و نه زمین، وَ ما کانُوا مُنْظَرِینَ (۲۹) و نه ایشان را هیچ درنگ دادند.
هوش مصنوعی: نه آسمان برای آنها گریست و نه زمین، و هیچ مهلتی به آنها داده نشد.
وَ لَقَدْ نَجَّیْنا بَنِی إِسْرائِیلَ، برهانیدیم فرزندان یعقوب را، مِنَ الْعَذابِ الْمُهِینِ (۳۰) از عذاب خوار کننده.
هوش مصنوعی: ما فرزندان یعقوب را از عذاب خوارکننده نجات دادیم.
مِنْ فِرْعَوْنَ، از فرعون، إِنَّهُ کانَ عالِیاً مِنَ الْمُسْرِفِینَ (۳۱) که او برتری بود از گزاف کاران.
هوش مصنوعی: او از فرعون بود، زیرا او یکی از برترين افراد در میان اسرافکنندگان بود.