گنجور

غزل شمارهٔ ۹۶۱

خال یا در گوشه چشم است یا کنج لب است
از مکان ها دزد را دایم کمینگه مطلب است
گوشه گیران زود در دلها تصرف می کنند
بیشتر دل می برد خالی که در کنج لب است
دست خالی برنمی گردد دعای نیمشب
چون شود معشوق نو خط، وقت عرض مطلب است
حسن خصم شوخ چشمان است و یار عاجزان
آفتاب ذره پرور میل چشم کوکب است
عالم دیگر به دست آور که در زیر فلک
گر هزاران سال می مانی همین روز و شب است
در حریم دل به زهد خشک نتوان راه برد
روی منزل را نبیند هر که چوبش مرکب است
از گرفتاری خلاصی نیست اهل عقل را
هست اگر آزادیی زیر فلک، در مکتب است
مگسل از دامان شب صائب که در روی زمین
دامنی کز دست نتوان داد دامان شب است

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خال یا در گوشه چشم است یا کنج لب است
از مکان ها دزد را دایم کمینگه مطلب است
هوش مصنوعی: زیبا در چشمان انسان یا در گوشه لب او قرار دارد و دزد زیبایی همیشه منتظر است تا این جذابیت را به چنگ آورد.
گوشه گیران زود در دلها تصرف می کنند
بیشتر دل می برد خالی که در کنج لب است
هوش مصنوعی: افرادی که در گوشه‌گیری و سکوت هستند، به راحتی می‌توانند بر دل‌ها تأثیر بگذارند. دل‌دادگی و محبت بیشتری معمولاً به کسی اختصاص دارد که در سکوت و در عین حال در کنار ماست.
دست خالی برنمی گردد دعای نیمشب
چون شود معشوق نو خط، وقت عرض مطلب است
هوش مصنوعی: در دعای نیمه شب، کسی که خالی از درخواست برمی‌گردد، باز نمی‌گردد. زمانی که معشوق تازه‌ای به میان آید، باید در این لحظه احساس و خواسته‌های خود را بیان کرد.
حسن خصم شوخ چشمان است و یار عاجزان
آفتاب ذره پرور میل چشم کوکب است
هوش مصنوعی: زیبایی محبوب به شکل یک بازیگر خوش‌چهره نمایان است و یارانی که در سختی‌ها هستند، مانند آفتاب به ذرات کوچک زندگی نور می‌بخشند. آرزوی چشم‌ها به مانند ستاره‌هاست که به سویشان می‌نگرند.
عالم دیگر به دست آور که در زیر فلک
گر هزاران سال می مانی همین روز و شب است
هوش مصنوعی: به دنیای جدیدی دست پیدا کن، زیرا در این دنیا، حتی اگر هزاران سال هم بگذراند، فقط همین روز و شب تکرار می‌شود.
در حریم دل به زهد خشک نتوان راه برد
روی منزل را نبیند هر که چوبش مرکب است
هوش مصنوعی: برای رسیدن به هدف‌های روحانی و اخلاقی، نمی‌توان فقط با زهد و دوری از دنیا به نتیجه رسید. کسی که تنها به ظواهر و محدودیت‌ها توجه می‌کند، مانند کسی است که با چوبی به سفر می‌رود و نمی‌تواند خانه‌اش را ببیند. در واقع، برای درک عمیق‌تر و واقعی‌تری از دل، باید فراتر از سختگیری‌های ظاهری رفت.
از گرفتاری خلاصی نیست اهل عقل را
هست اگر آزادیی زیر فلک، در مکتب است
هوش مصنوعی: آزادی و رهایی برای افرادی که از عقل و اندیشه برخوردارند وجود دارد، اما در زندگی پیچیده و گرفتارکننده این عالم، به سادگی به دست نمی‌آید.
مگسل از دامان شب صائب که در روی زمین
دامنی کز دست نتوان داد دامان شب است
هوش مصنوعی: به هنگام شب، صائب، به دنیا وابسته نباش؛ زیرا در این دنیا نمی‌توان از زیبایی‌های شب دست کشید و آن را رها کرد. شب، همچون دامن گشاده‌ای است که نمی‌توان از آن جدا شد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۶۱ به خوانش عندلیب