صائب

ملک‌الشعرا مولانا میرزا محمدعلی صائب تبریزی رحمه‌الله علیه (زاده ۱۰۰۰ هجری‌ قمری در اصفهان یا بنا به روایتی دیگر در تبریز) از شاعران پرآوازه عهد صفویه بود که به‌واسطه نوآوری‌ها و مضمون‌پردازی‌های بدیع در سبک رایج آن دوره(سبک هندی) به وی لقب شاهِ سبک هندی داده‌اند، در حقیقت او در این سبیل سخن‌وری بقدری به نوآوری پرداخت که خالی از لطف نیست اگر بگوییم خو‌د صاحب سبک‌است یعنی به عبارتی میتوان به طرز صائب و پیروان بعد ایشان گفت سبک هندی صائب. در جوانی به‌مانند بسیاری از شاعران و مترسلان آن دوره به هندوستان سفر کرد و بعد از گذشت هفت سال به ایران بازگشت و در دربار شاه‌عباس دوم صفوی به مقام ملک‌الشعرایی رسید. صائب تبریزی به‌مانند بسیاری از دیگر شاعران سبک هندی کثیرالشعر بود، شمار ابیات وی را از ۱۰۰هزار تا ۳۰۰هزار بیت ذکر کرده‌اند(بنا بر قولی تا هزارهزار یعنی یک‌میلیون بیت!) اما رقم صدهزار بیت را به تحقیق میتوان پذیرفت، شهرت سخن‌سرایی وی در قالب غزل است، او در سایر قالب‌های شعری چندان پرکار نبوده، بجز چند قصیده با مضامین آیینی و مدح، مثنوی ناقص قندهار نامه، چند قطعه ماده تاریخ و یک ترجیع‌بند(در سندیت انتسابش به صائب شبهه فراوان است)، تمامی آثار ایشان در قالب غزل است. همچنین او هفده غزل به زبان ترکی آذربایجانی دارد. صائب تبریزی شاعری هنرمند بود، در استخدام تعابیر و مضامین تبحر فراوانی داشت، نرمیِ طبع و نازکیِ خیال وی الحق زبانزد است و برخی از تک‌بیت‌هایش بیشک از یگانه‌ابیات بی‌بدیل و از شاهکار‌های هنری ادبیات فارسی به‌شمار میروند. وفات او را به سال‌های ۱۰۸۶ و۱۰۸۷ و۱۰۸۸ هجری قمری ذکر کرده‌اند لیکن قول ۱۰۸۷ موثق‌تر است، آرامگاه این شاعر پرآوازه و رنگین‌خیال در اصفهان و در محلهٔ عباس‌آباد قرار دارد، محلی که در دوران حیات ایشان به تکیه میرزا صائب مشهور بوده‌است.