گنجور

غزل شمارهٔ ۹۵۶

در پریشان خاطری جمعیت مجنون ماست
موجه کثرت کمند وحدت مجنون ماست
نقش پای ناقه لیلی درین دامان دشت
برگ عیش دیده پر حسرت مجنون ماست
دامن صحرای محشر گرچه دارد وسعتی
کوچه راهی پیش پای وحشت مجنون ماست
خرقه گردون که عالم در ته دامان اوست
جامه تنگی به قد شوکت مجنون ماست
گر به خاک ما چراغی کس نیارد گو میار
دیده شیران چراغ تربت مجنون ماست
نقش پای دشت پیمایان صحرای جنون
ساغر سرشاری از کیفیت مجنون ماست
هر کجا وحشت فزون، آرام ما افزون تر است
گوشه چشم غزالان خلوت مجنون ماست
گرچه در هر کوچه‌ای خورشید جولان کرده است
از زمین گیران، نظر با شهرت مجنون ماست
دست و رو شستن اگر باشد وضوی عاقلان
از دو عالم دست شستن طاعت مجنون ماست
نیست پروا کوه را از خنده های کبک مست
شوخی لیلی خجل از طاقت مجنون ماست
سایه ما نیست بر خاک از سبکروحی گران
کوه و صحرا زیر بار منت مجنون ماست
با کمند جذبه ما برنیاید سرکشی
دامن لیلی به دست رغبت مجنون ماست
تا ز بار عشق قد ما چو خاتم خم شده است
چون سلیمان دام و دد در خدمت مجنون ماست
وقت عاقل را اگر غوغا پریشان می کند
شور طفلان باعث جمعیت مجنون ماست
این که از حی محمل لیلی نمی آید به دشت
سنگ راهش دور باش غیرت مجنون ماست
عاقلان صائب اگر پهلو ز ما خالی کنند
نیست از بی اعتباری، عزت مجنون ماست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در پریشان خاطری جمعیت مجنون ماست
موجه کثرت کمند وحدت مجنون ماست
هوش مصنوعی: در حالتی که ذهن‌ها آشفته و پراکنده‌اند، این آشفتگی نشانه‌ای است از عشق و جنون ما. در بین انبوه افراد، احساسات و تجربیات مشترک ما باعث ایجاد یک پیوند عمیق و وحدت می‌شود.
نقش پای ناقه لیلی درین دامان دشت
برگ عیش دیده پر حسرت مجنون ماست
هوش مصنوعی: جای پا و اثر پای شتر لیلی در این دشت وسیع، نشان از عشق و حسرت مجنون ماست که همیشه از آن یاد می‌کند و به آن غبطه می‌خورد.
دامن صحرای محشر گرچه دارد وسعتی
کوچه راهی پیش پای وحشت مجنون ماست
هوش مصنوعی: گرچه دامن وسیع صحرای محشر گسترده است، اما برای عشق دیوانه ما تنها یک راه باریک و پر از اضطراب وجود دارد.
خرقه گردون که عالم در ته دامان اوست
جامه تنگی به قد شوکت مجنون ماست
هوش مصنوعی: آسمان یا جهان که تمام موجودات در حیطه آن قرار دارند، مانند پوششی است که برای قدر و عظمت مجنون ما، اندازه‌اش کوچک و تنگ به نظر می‌آید.
گر به خاک ما چراغی کس نیارد گو میار
دیده شیران چراغ تربت مجنون ماست
هوش مصنوعی: اگر کسی چراغی به زمین ما نیاورد، بگذار نه بیاورد؛ زیرا چشم‌های شیران ما، نور خاک مجنونمان را روشن می‌کند.
نقش پای دشت پیمایان صحرای جنون
ساغر سرشاری از کیفیت مجنون ماست
هوش مصنوعی: در دشت وسیع جنون، رد پای عاشقان باقی مانده است و در دل آن‌ها عشق و حالتی بی‌پایان وجود دارد.
هر کجا وحشت فزون، آرام ما افزون تر است
گوشه چشم غزالان خلوت مجنون ماست
هوش مصنوعی: هر جا که ترس و ناامنی بیشتر باشد، آرامش ما نیز بیشتر می‌شود. گوشه چشم زیبای غزالان، ما را به خلوت و دیوانگی خود می‌برد.
گرچه در هر کوچه‌ای خورشید جولان کرده است
از زمین گیران، نظر با شهرت مجنون ماست
هوش مصنوعی: با وجود اینکه در هر کوچه‌ای خورشید درخشیده و زیبایی خود را نشان می‌دهد، نگاه ما به محبوب و محبوبیت دیوانه‌وار مجنون ماست.
دست و رو شستن اگر باشد وضوی عاقلان
از دو عالم دست شستن طاعت مجنون ماست
هوش مصنوعی: شستن دست و صورت، اگرچه ممکن است نشانه‌ی پاکی و وضو باشد، اما برای عاقلان، رها شدن از جهان‌ها و لذتی که از این کار می‌برند، نوعی عبادت و طاعتی است که نشان‌دهنده‌ی عشق و جنون آنهاست.
نیست پروا کوه را از خنده های کبک مست
شوخی لیلی خجل از طاقت مجنون ماست
هوش مصنوعی: نگرانی کوه از خنده‌های شاداب کبک‌ها ندارد، زیرا این بانگ و خوشحالی به قدری شیرین است که حتی لیلی نیز از عشق مجنون شرمنده شده است.
سایه ما نیست بر خاک از سبکروحی گران
کوه و صحرا زیر بار منت مجنون ماست
هوش مصنوعی: سایه ما بر زمین نیست زیرا روح ما سنگین و سنگین‌بار است. زمین و دشت در زیر بار محبت مجنون ما قرار دارد.
با کمند جذبه ما برنیاید سرکشی
دامن لیلی به دست رغبت مجنون ماست
هوش مصنوعی: با جاذبه‌ای که ما داریم، نمی‌توانیم اجازه بدهیم که لیلی به خودی خود از ما دور شود؛ این علاقه و خواسته مجنون است که او را به سمت ما می‌کشاند.
تا ز بار عشق قد ما چو خاتم خم شده است
چون سلیمان دام و دد در خدمت مجنون ماست
هوش مصنوعی: به دلیل سنگینی بار عشق، قامت ما مانند خاتم خم شده است و همانند سلیمان که بر جن و انس تسلط داشت، موجودات دیگر در خدمت مجنون ما هستند.
وقت عاقل را اگر غوغا پریشان می کند
شور طفلان باعث جمعیت مجنون ماست
هوش مصنوعی: اگر چه در زمان عاقلانه، شایسته است که آرامش برقرار باشد، اما هیاهویی که وجود دارد، ناشی از شور و شوق بی‌فکری و احساسات بچگانه است و این خود به نوعی باعث ایجاد جنون و آشفتگی ما می‌شود.
این که از حی محمل لیلی نمی آید به دشت
سنگ راهش دور باش غیرت مجنون ماست
هوش مصنوعی: اینکه لیلی از دشت سنگ به سوی ما نمی‌آید، نشانه‌ای از غیرت و حس تعلق مجنون به اوست. این عشق و احساس عمیق به او اجازه نمی‌دهد تا به سادگی از مسیرهای سخت عبور کند.
عاقلان صائب اگر پهلو ز ما خالی کنند
نیست از بی اعتباری، عزت مجنون ماست
هوش مصنوعی: اگر عاقلان از ما دور شوند، این کمبودی برای ما نیست؛ زیرا عزت و اعتبار ما به خاطر جنون و دیوانگی‌امان است.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۵۶ به خوانش عندلیب