صائبغزل شمارهٔ ۷۴۶
از خصم کجروست چه غم راست خانه را؟
تیر کج است آیه رحمت نشانه را
اشک از دل دو نیم شود با اثر که خاک
کرد از خراش سینه برومند دانه را
از غافلان زبان نصیحت کشیده دار
ضایع مکن به اسب حرون تازیانه را
دل را مده عنان تصرف به دست نفس
از دزد پاس دار کلید خزانه را
مرغی که زیرک است درین طرفه صیدگاه
بیند به یک نظر گره دام و دانه را
ز اصلاح بی نیاز بود خط اوستاد
زنهار ره مده به خط سبز شانه را
چون غافلان فریب خوشامد مخور که هست
در پرده خوابهای گران این فسانه را
تا همچو باد، عمر سبکرو نرفته است
سستی مکن، ز کاه جدا ساز دانه را
آه هواپرست به مقصد نمی رسد
نتوان زدن به تیر هوایی نشانه را
ممنون شوم ز هر که به من کج کند نگاه
تیر کج است آیه رحمت نشانه را
این زهر، سازگار به عادت نمی شود
برخود کنم چگونه گوارا زمانه را؟
دارد همان سر از پی ما سیل حادثات
صائب به آب اگر چه رساندیم خانه را
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از خصم کجروست چه غم راست خانه را؟
تیر کج است آیه رحمت نشانه را
هوش مصنوعی: نگران نباش که دشمن نادرست چه بر سر خانه‌ات می‌آورد؛ تیر او هدف نمی‌زند و نشانه‌ی خیر و رحمت را نمی‌تواند از بین ببرد.
اشک از دل دو نیم شود با اثر که خاک
کرد از خراش سینه برومند دانه را
هوش مصنوعی: دل آدمی به شدت تحت تاثیر درد و رنج قرار می‌گیرد و این اشک، نشانه‌ای از عاطفه و غم عمیق اوست. گویی زخم‌هایی که بر دل و سینه‌اش نشسته، مانند خراش‌هایی است که بر روی دانه‌ای برومند افتاده و آن را از درون متلاشی می‌کند. این تصویر بیان‌گر fragility و شکنندگی احساسات انسانی در مواجهه با غم و اندوه است.
از غافلان زبان نصیحت کشیده دار
ضایع مکن به اسب حرون تازیانه را
هوش مصنوعی: از بی‌خبران دوری کن و نصیحت‌های مفید را بپذیر، چون ممکن است فرصت‌های خوب را از دست بدهی. مانند این‌که نیازی به ضربه زدن به اسبی که از نوع خوبی است ندارد.
دل را مده عنان تصرف به دست نفس
از دزد پاس دار کلید خزانه را
هوش مصنوعی: دل را به نفس واگذار نکن و اجازه نده که کنترل آن را در دست بگیرد. باید مراقب باشی که کلیدهای ارزشمند زندگی‌ات را از دست ندهی.
مرغی که زیرک است درین طرفه صیدگاه
بیند به یک نظر گره دام و دانه را
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که هوشمند است، در این شکارگاه جالب، به سادگی با یک نگاه می‌تواند دام و دانه را تشخیص دهد.
ز اصلاح بی نیاز بود خط اوستاد
زنهار ره مده به خط سبز شانه را
هوش مصنوعی: از هنر و توانایی استاد نیازی به بهبود نیست، پس مراقب باش که به نوشتن با قلم سبز به آسانی عادت نکنی.
چون غافلان فریب خوشامد مخور که هست
در پرده خوابهای گران این فسانه را
هوش مصنوعی: فریب ظاهر و خوشامدی که به نظر می‌رسد نخور، زیرا در پس این وضعیت، حقایق عمیق و خوابهای سخت و سنگین نهفته است.
تا همچو باد، عمر سبکرو نرفته است
سستی مکن، ز کاه جدا ساز دانه را
هوش مصنوعی: زندگی مانند باد سریع و گذراست، پس تا هنوز این عمر کوتاه از دست نرفته، بی‌خیالی نکن و تلاش کن دانه‌های باارزش را از چیزهای بی‌ارزش جدا کنی.
آه هواپرست به مقصد نمی رسد
نتوان زدن به تیر هوایی نشانه را
هوش مصنوعی: کسی که فقط به خواسته‌های سطحی و دنیوی خود توجه دارد، هرگز به هدف واقعی و معنوی نخواهد رسید. نمی‌توان با هدف‌گذاری‌های بی‌پایه و بدون فکر، به موفقیت دست یافت.
ممنون شوم ز هر که به من کج کند نگاه
تیر کج است آیه رحمت نشانه را
هوش مصنوعی: از هر کسی که با نگاهی غم‌انگیز به من خیره می‌شود، سپاسگزارم. زیرا این نگاه، نشانه‌ای از رحمت و مهربانی است که به سوی من می‌آید.
این زهر، سازگار به عادت نمی شود
برخود کنم چگونه گوارا زمانه را؟
هوش مصنوعی: این تلخی که به وجودم آمده، با عادت‌های من سازگار نیست. حالا چگونه می‌توانم این دوران را به راحتی تحمل کنم؟
دارد همان سر از پی ما سیل حادثات
صائب به آب اگر چه رساندیم خانه را
هوش مصنوعی: هرچند که ما خانه‌امان را به هر طریق حفظ کردیم، اما حوادث و اتفاقات همچنان در پی ما هستند و همچون سیلی در حال نزدیک شدن‌اند.
خوانش ها
غزل شمارهٔ ۷۴۶ به خوانش عندلیب
حاشیه ها
1397/10/27 15:12
سید احمد مجاب
(برخود) کنم چگونه گوارا زمانه را ...