گنجور

غزل شمارهٔ ۷۴۵

دادم ز شور عشق به سیلاب خانه را
کردم به خارخار بدل آشیانه را
افزود نشأه لب میگون او ز خط
کیفیت است بیش، شراب شبانه را
در آه اختیار ندارند اهل درد
آتش گره به سینه کند چون زبانه را؟
از خط سبز اگر چه سیه مست شد لبت
بی اختیار می کند انشا بهانه را
گلبانگ خوبتر بود ای شاخ گل ز زر
از بلبلان دریغ مدار آب و دانه را
در شوره زار نیست ثمر تخم پاک را
بر زاهدان مخوان غزل عاشقانه را
بلبل گلوی خویش عبث پاره می کند
تأثیر نیست در دل خندان ترانه را
حق گرهگشا به گره بی نهایت است
کاکل چرا به سر ندهد جای شانه را؟
ممنون شوم ز هر که به من کج کند نگاه
کز تیر کج ز جا نرود دل نشانه را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دادم ز شور عشق به سیلاب خانه را
کردم به خارخار بدل آشیانه را
هوش مصنوعی: به خاطر عشق و اشتیاقی که داشتم، تمام زندگی‌ام را به سیلاب سپردم و خانه‌ام را به دشت پر خاری تبدیل کردم.
افزود نشأه لب میگون او ز خط
کیفیت است بیش، شراب شبانه را
هوش مصنوعی: او با لب‌های میگونش، زیبایی و کیفیتی به شراب شبانه می‌افزاید.
در آه اختیار ندارند اهل درد
آتش گره به سینه کند چون زبانه را؟
هوش مصنوعی: اهل درد در غم و ناراحتی خود اختیاری ندارند و آتش سینه‌شان مثل شعله‌ای می‌سوزد.
از خط سبز اگر چه سیه مست شد لبت
بی اختیار می کند انشا بهانه را
هوش مصنوعی: اگرچه لبانت در اثر خط سبز سیاه و مست شده‌اند، اما به طور ناخودآگاه بهانه‌ای برای نوشتن می‌آوری.
گلبانگ خوبتر بود ای شاخ گل ز زر
از بلبلان دریغ مدار آب و دانه را
هوش مصنوعی: صدای دل‌انگیز تو ای شاخه گل از طلا بهتر است، پس از بلبلان برای آب و دانه دریغ نداشته باش.
در شوره زار نیست ثمر تخم پاک را
بر زاهدان مخوان غزل عاشقانه را
هوش مصنوعی: در زمین‌های بی‌ثمر، دانه‌ای که پاک است کند می‌روید و نمی‌توان آن را به زاهدان نسبت داد. مانند شعرهای عاشقانه که در دل عاشقانه نگنجد.
بلبل گلوی خویش عبث پاره می کند
تأثیر نیست در دل خندان ترانه را
هوش مصنوعی: بلبل بیهوده خود را آزار می‌دهد، چرا که در دل کسی که شاداب است، آهنگش تأثیری ندارد.
حق گرهگشا به گره بی نهایت است
کاکل چرا به سر ندهد جای شانه را؟
هوش مصنوعی: حق که همه مشکلات را حل می‌کند، پس چرا موهای بلند نتوانند جای شانه را بگیرند؟
ممنون شوم ز هر که به من کج کند نگاه
کز تیر کج ز جا نرود دل نشانه را
هوش مصنوعی: من از هر کسی که به من نگاه غیرمستقیم و کج کند، سپاسگزار خواهم بود؛ چرا که تیر کج هرگز هدف را از جا نمی‌برد و دل را به هدف نمی‌زند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۷۴۵ به خوانش عندلیب