گنجور

غزل شمارهٔ ۷۱۰

حاجت به خون گرم جگر نیست داغ را
روغن ز خود بود گهر شبچراغ را
نشکفته است غنچه پیکان ز خون گرم
می چون کند شکفته من بی دماغ را؟
مرغی که ناله اش نبود آشنای درد
زهرست همچو سبزه بیگانه باغ را
آزادگان شکسته دل از چرخ نیستند
چون گل شکسته موج شراب این ایاغ را
آسوده از خزانم و فارغ ز نوبهار
در زیر بال خویش کنم سیر باغ را
با بدسرشت پرتو نیکان چه می کند؟
در بال زاغ نیست اثر چشم زاغ را
دل را حیات از نفس آرمیده است
بیماری نسیم دهد جان چراغ را
صائب مدار چشم گشایش ز آسمان
در بیضه راه نیست نسیم فراغ را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حاجت به خون گرم جگر نیست داغ را
روغن ز خود بود گهر شبچراغ را
هوش مصنوعی: نیازی به خون گرم و جگر نیست؛ داغی که وجود دارد، زودتر از آنچه انتظار می‌رود، از خود روشنایی به همراه دارد.
نشکفته است غنچه پیکان ز خون گرم
می چون کند شکفته من بی دماغ را؟
هوش مصنوعی: غنچه‌ای که هنوز شکفته نشده، چگونه می‌تواند با خون گرم پیوند برقرار کند؟ در حالی که من بدون حوصله و بی‌توجه هستم؟
مرغی که ناله اش نبود آشنای درد
زهرست همچو سبزه بیگانه باغ را
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که صدای ناله‌اش برای کسی آشنا نیست، همچون زهر است؛ مانند گیاه بیگانه‌ای که در باغ رشد کرده و با آن فضا سازگاری ندارد.
آزادگان شکسته دل از چرخ نیستند
چون گل شکسته موج شراب این ایاغ را
هوش مصنوعی: آزادگان دلسوز، به خاطر ناملایمات زندگی ناامید نمی‌شوند، همچنان که گل‌های آسیب‌دیده در برابر طوفان نمی‌خشکند و از زیبایی و شگفتی خود دست نمی‌کشند.
آسوده از خزانم و فارغ ز نوبهار
در زیر بال خویش کنم سیر باغ را
هوش مصنوعی: من از فصل پاییز بی‌دغدغه‌ام و از بهار هم بی‌خبر، زیر سایه‌ی خودم به تماشای باغ می‌پردازم.
با بدسرشت پرتو نیکان چه می کند؟
در بال زاغ نیست اثر چشم زاغ را
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که با ویژگی‌های منفی، چه خطراتی برای کسانی که نیکوکارند به وجود می‌آید؟ پرواز زاغ نشان‌دهنده‌ی ناپسندی آن است و برتری نیکان را نمی‌تواند نشان دهد.
دل را حیات از نفس آرمیده است
بیماری نسیم دهد جان چراغ را
هوش مصنوعی: دل زندگی‌اش را از نفس خاموشی می‌گیرد؛ نسیم، جان را به چراغ می‌بخشد.
صائب مدار چشم گشایش ز آسمان
در بیضه راه نیست نسیم فراغ را
هوش مصنوعی: به دلخوشی و آزادی نظر نکن که تغییرات و امیدها در آسمان نمی‌تواند زندگی را بهبود ببخشد. راهی برای دستیابی به خوشی واقعی در این دنیا وجود ندارد.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۷۱۰ به خوانش عندلیب