گنجور

غزل شمارهٔ ۶۹۸

وادید کرده است به من تلخ، دید را
در رجعت است عادت اعداد، عید را
بر گوش و لب ستم نتوان کرد بیش ازین
مسدود می کنم ره گفت و شنید را
صبح وصال می شمرد قدردان عشق
در راه انتظار تو، چشم سفید را
گلگونه شفق رخ خورشید را بس است
حاجت به شمع نیست مزار شهید را
دست تهی بود سپر سنگ حادثات
دارد بپای، بی ثمری سرو و بید را
در کار سخت جوهر مردان عیان شود
بی قفل، فتح باب نباشد کلید را
خواهی که نشأه تو دوبالا شود ز می
صائب به روی جام ببین ماه عید را

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وادید کرده است به من تلخ، دید را
در رجعت است عادت اعداد، عید را
هوش مصنوعی: من را به تلخ‌کامی واداشته‌اند، زیرا عادتی که به بازگشت و تکرار می‌انجامد، موجب بروز مجدد این حس تلخ در من شده است. این حال و روز، همچون عیدی است که خاطرات شیرین آن به تلخی بدل شده‌اند.
بر گوش و لب ستم نتوان کرد بیش ازین
مسدود می کنم ره گفت و شنید را
هوش مصنوعی: دیگر نمی‌توانم ستم‌های بیشتری را تحمل کنم، به همین خاطر ارتباطم را با کلام و شنیدن قطع می‌کنم.
صبح وصال می شمرد قدردان عشق
در راه انتظار تو، چشم سفید را
هوش مصنوعی: صبح وصال را می‌شمارد و از عشق در راه انتظار تو قدردانی می‌کند، در حالیکه چشم انتظار، با چشمان روشن و سفیدش به عشق می‌نگرد.
گلگونه شفق رخ خورشید را بس است
حاجت به شمع نیست مزار شهید را
هوش مصنوعی: گلگونه‌های شفق به رنگ زیبای خورشید چهره‌ای زیبا می‌بخشد و دیگر نیازی به شمع برای روشنایی مزار شهید نیست.
دست تهی بود سپر سنگ حادثات
دارد بپای، بی ثمری سرو و بید را
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که وقتی فردی در برابر مشکلات و سختی‌ها قرار می‌گیرد و ابزار لازم برای مقابله را ندارد، هیچ فایده‌ای از تلاش‌هایش حاصل نخواهد شد. بی‌ثمر بودن تلاش در شرایط نا مساعد را به تصویر می‌کشد. همچنین اشاره به بی‌اثر بودن درختان سرو و بید در چنین وضعیتی دارد.
در کار سخت جوهر مردان عیان شود
بی قفل، فتح باب نباشد کلید را
هوش مصنوعی: در موقعیت‌های دشوار، توانایی و ویژگی‌های واقعی مردان مشخص می‌شود و بدون نیاز به قفل یا کلید، می‌توان به موفقیت دست یافت.
خواهی که نشأه تو دوبالا شود ز می
صائب به روی جام ببین ماه عید را
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی که حال و حالت دوباره جوان و شاداب شود، با نگاه کردن به چهره ماه عید در ظرف شراب، به این شادی دست پیدا کن.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۶۹۸ به خوانش عندلیب