غزل شمارهٔ ۶۸۶۱
اگر به جسم درین تیره خاکدان باشی
تلاش کن که به دل فارغ از جهان باشی
چونی به خوش نفسی وقت خلق را خوش دار
ترا که نیست میسر شکرستان باشی
ز خنده رویی صبح است تازه رویی مهر
مبر ز پیر خرابات تا جوان باشی
ترا که دیده منزل شناس در خواب است
همان به است به دنبال کاروان باشی
اگر تو از دل شبها چو شمع سرمه کنی
همیشه چشم و چراغ روندگان باشی
حجاب دست تهی ساز تازه رویی را
که همچو سرو سرافراز بوستان باشی
رود محیط گرانمایه در رکاب ترا
اگر چو موج سبکروح خوش عنان باشی
اگر چه چون خط پرگار می روی به کنار
به دل چو نقطه پرگار در میان باشی
چو ماهیان دهن بی زبان به دست آور
که بی زبان چو شوی بحر را زبان باشی
به شکر این که زمین گیر نیستی چون کوه
چنان مباش که بر خاطری گران باشی
به مور وقت سخن دست طرح ده صائب
گرت هواست سلیمان این جهان باشی
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
اگر به جسم درین تیره خاکدان باشی
تلاش کن که به دل فارغ از جهان باشی
هوش مصنوعی: اگر در این دنیای مادی و موقتی قرار داری، سعی کن که دل و فکر خود را از دنیا و دغدغههایش آزاد نگهداری.
چونی به خوش نفسی وقت خلق را خوش دار
ترا که نیست میسر شکرستان باشی
هوش مصنوعی: اگر تو خود را به زیبایی و خوش نفسی بیارایی، زمان خلق را برای خود لذتبخش و دلپذیر کن؛ زیرا اینکه بتوانی در دنیای شکر و شیرینی زندگی کنی، آسان نیست.
ز خنده رویی صبح است تازه رویی مهر
مبر ز پیر خرابات تا جوان باشی
هوش مصنوعی: از لبخند تو، صبح تازگی میگیرد. مهر و محبت را از چهرهی پیرانهی میخانه دور کن تا همیشه جوان بمانی.
ترا که دیده منزل شناس در خواب است
همان به است به دنبال کاروان باشی
هوش مصنوعی: اگر کسی مثل تو را بشناسد و به خواب برود، بهتر است بیشتر از آن در پی کاروان باشی.
اگر تو از دل شبها چو شمع سرمه کنی
همیشه چشم و چراغ روندگان باشی
هوش مصنوعی: اگر در دل شبها مانند شمع نورافشانی کنی، همیشه برای رهگذران روشنی و راهنمایی خواهی بود.
حجاب دست تهی ساز تازه رویی را
که همچو سرو سرافراز بوستان باشی
هوش مصنوعی: حجاب و مانع، باعث میشود که زیبایی و طراوت جوانی که مانند سروهای سرسبز در باغ است، پنهان بماند.
رود محیط گرانمایه در رکاب ترا
اگر چو موج سبکروح خوش عنان باشی
هوش مصنوعی: اگر تو همچون موجی سبکروح و خوشنفس باشی، رود غنی و ارزشمندی در کنار تو خواهد بود.
اگر چه چون خط پرگار می روی به کنار
به دل چو نقطه پرگار در میان باشی
هوش مصنوعی: هرچند که ممکن است از نظر ظاهری از دیگران دور شوی، اما در عمق قلبت باید مرکز و نقطه ثباتی باشی.
چو ماهیان دهن بی زبان به دست آور
که بی زبان چو شوی بحر را زبان باشی
هوش مصنوعی: اگر مانند ماهیان بیزبان به جمعآوری معرفت و آگاهی بپردازی، به زودی به عمق دریاها راه پیدا میکنی و قادر خواهی بود تا از معانی و رازهای آنها سخن بگویی.
به شکر این که زمین گیر نیستی چون کوه
چنان مباش که بر خاطری گران باشی
هوش مصنوعی: به خاطر این که به سختی و مشکلات دچار نیستی، مانند کوه نباش که بر دوش دیگران بار سنگینی باشی.
به مور وقت سخن دست طرح ده صائب
گرت هواست سلیمان این جهان باشی
هوش مصنوعی: اگر میخواهی در این دنیا مثل سلیمان حکیم و توانمند باشی، باید سعی کنی با مهارت و تدبیر گفتگو کنی و به دیگران توجه داشته باشی.