گنجور

غزل شمارهٔ ۶۸۴۴

باش در ذکر خدا دایم اگر جویایی
کاین براقی است که تا عرش ناستد جایی
پای من بر سر گنج است ز جمعیت دل
نیست در دستم اگر چون دگران دنیایی
لاله را نعل بود بر سر آتش در کوه
در ره سیل حوادث تو چه پا برجایی
چشم خفاش ز خورشید ندارد قسمت
ورنه در دیده روشن گهران پیدایی
طوق هر فاخته ای دیده حیرت زده ای است
در ریاضی که بود سرو سهی بالایی
چشم کوته نظر آیینه ظاهربین است
ورنه در سینه هر قطره بود دریایی
صائب از هر دو جهان قطع نظر آسان است
اگر از جانب معشوق بود ایمایی

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

باش در ذکر خدا دایم اگر جویایی
کاین براقی است که تا عرش ناستد جایی
هوش مصنوعی: هرگز از یاد خدا غافل نباش، اگر در پی حقیقت هستی، زیرا این ذکر خداوندی است که به آسمان‌ها راه می‌یابد و جایی برای توقف ندارد.
پای من بر سر گنج است ز جمعیت دل
نیست در دستم اگر چون دگران دنیایی
هوش مصنوعی: من در حالی که بر روی گنجی نشسته‌ام، احساس تنهایی می‌کنم و دل بستم به دیگران نیست؛ اگرچه مثل آن‌ها به دنیا پرداخته‌ام.
لاله را نعل بود بر سر آتش در کوه
در ره سیل حوادث تو چه پا برجایی
هوش مصنوعی: لاله را نعل بر سر آتش در کوه، به معنای آن است که زیبایی و لطافت لاله، تحت فشار و سختی‌های زیادی قرار دارد. این تصویر نشان‌دهنده‌ی چالش‌ها و مصائب است که به طور طبیعی وجود دارند. در ادامه، سؤال می‌شود که تو چگونه در برابر این چالش‌ها و حادثه‌ها ثابت و پا برجا باقی مانده‌ای؟ به عبارتی، این بیت نشان‌دهنده‌ی استقامت و پایداری در موقعیت‌های دشوار است.
چشم خفاش ز خورشید ندارد قسمت
ورنه در دیده روشن گهران پیدایی
هوش مصنوعی: چشم خفاش به نور خورشید دسترسی ندارد، وگرنه در چشمان او نیز زیبایی‌های درخشان نمایان می‌شد.
طوق هر فاخته ای دیده حیرت زده ای است
در ریاضی که بود سرو سهی بالایی
هوش مصنوعی: هر فاخته‌ای که به دور خود حلقه‌ای دارد، همچون چشمی متعجب است در ریاضیات، که برای سرو زیبایی با قامت بلند، جست و جوی می‌کند.
چشم کوته نظر آیینه ظاهربین است
ورنه در سینه هر قطره بود دریایی
هوش مصنوعی: چشم‌های کوتاه‌نظر فقط به ظواهر نگاه می‌کنند، اما درون هر قطره‌ای از دل، عمق و وسعتی همچون دریا وجود دارد.
صائب از هر دو جهان قطع نظر آسان است
اگر از جانب معشوق بود ایمایی
هوش مصنوعی: قطع امید از هر دو جهان کار سختی نیست، اگر نشانه‌ای از جانب معشوق باشد.