غزل شمارهٔ ۶۸۱۲
هر کس از اهل نظر را به بیانی داری
چشم بد دور که خوش تیغ زبانی داری
روی چون آینه را در بغل خط مگذار
تو که چون شرم و حیا آینه دانی داری
چه ضرورست به شمشیر تغافل کشتن؟
تو که چون ابروی پیوسته کمانی داری
چشم شوخ تو به انصاف نمی پردازد
ورنه در هر نظری ملک جهانی داری
تلخکامی ز تو هرگز به نوایی نرسید
تو هم ای غنچه دلت خوش که دهانی داری
ای گل شوخ که مغرور بهاران شده ای
خبرت نیست که در پی چه خزانی داری
خدمت پیر خرابات ز توفیقات است
از جوانمردی اگر نام و نشانی داری
غم این وادی پرخار چرا باید خورد؟
تو که چون بی خبری تخت روانی داری؟
در شبستان تو سی شب مه عیدست مقیم
اگر از خوان قناعت لب نانی داری
می شود عاقبت کار چراغت روشن
در حریم دل اگر سوز نهانی داری
پای در دامن تسلیم (و) رضا محکم کن
مرو از راه که در دست عنانی داری
بر زبان حرف نسنجیده میاور صائب
اگر از مردم سنجیده نشانی داری
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
هر کس از اهل نظر را به بیانی داری
چشم بد دور که خوش تیغ زبانی داری
هوش مصنوعی: هر کسی که اهل علم و دانش است و نظر درستی دارد، به بیان او گوش کن. از هر گونه چشمزخم دور باش، زیرا او دارای زبانی تیز و نافذ است.
روی چون آینه را در بغل خط مگذار
تو که چون شرم و حیا آینه دانی داری
هوش مصنوعی: لاف زدن و خودستایی نکن، چرا که تو هم مانند آینه، نشانههایی از شرم و حیا را در خود داری.
چه ضرورست به شمشیر تغافل کشتن؟
تو که چون ابروی پیوسته کمانی داری
هوش مصنوعی: چرا باید با تعلل و نادیده گرفتن، کسی را اذیت کرد؟ تو که خودت مانند ابروهای پیوسته زیبایی و جذابیتی خاصی داری.
چشم شوخ تو به انصاف نمی پردازد
ورنه در هر نظری ملک جهانی داری
هوش مصنوعی: چشم بازیگوش تو به عدالت نگاه نمیکند، وگرنه با هر نگاهی که میکنی، دنیایی را در اختیار داری.
تلخکامی ز تو هرگز به نوایی نرسید
تو هم ای غنچه دلت خوش که دهانی داری
هوش مصنوعی: هرگز از تلخیهای تو بهرهای نصیب من نشد، پس تو هم ای گل، خوشحال باش که توانایی بیان احساساتت را داری.
ای گل شوخ که مغرور بهاران شده ای
خبرت نیست که در پی چه خزانی داری
هوش مصنوعی: ای گل ناز و بازیگوش! تو که به بهار فخر میفروشی و مغرور شدهای، نمیدانی که در پی چه ناگواری و سختی آینده در انتظار توست.
خدمت پیر خرابات ز توفیقات است
از جوانمردی اگر نام و نشانی داری
هوش مصنوعی: این عبارت به این معناست که خدمت به افراد با تجربه و دانا، نشانهای از موفقیت و افتخار است. اگر شخصی در زندگیاش شجاعت و جوانمردی دارد، باید به این نکته توجه کند که احترام به بزرگترها و استفاده از آموزههای آنها جزو ویژگیهای پسندیده است.
غم این وادی پرخار چرا باید خورد؟
تو که چون بی خبری تخت روانی داری؟
هوش مصنوعی: چرا باید به خاطر غم و مشکلات این مسیر پر از خار نگران باشی، وقتی که تو در بیخبری به راحتی و آرامش زندگی میکنی؟
در شبستان تو سی شب مه عیدست مقیم
اگر از خوان قناعت لب نانی داری
هوش مصنوعی: در اینجا گفته میشود که در دل شب، سی شب مثل شب عید به سر میبرد، اگر بتوانی از اندک روزی خود قناعت کنی و نان بخوری. به بیان سادهتر، خوشبختی و سروری در روزهای سخت هم ممکن است، به شرطی که راضی به کم داشته باشی.
می شود عاقبت کار چراغت روشن
در حریم دل اگر سوز نهانی داری
هوش مصنوعی: اگر در دل خود عشق و محبت نهفتهای داشته باشی، بالاخره روزی چراغ وجودت روشن خواهد شد و دل تو پر نور میشود.
پای در دامن تسلیم (و) رضا محکم کن
مرو از راه که در دست عنانی داری
هوش مصنوعی: در برابر سرنوشت و تقدیر تسلیم باش و راضی به آنچه هستی، زیرا اگر از مسیر خود خارج شوی، کنترل زندگیات را از دست خواهی داد.
بر زبان حرف نسنجیده میاور صائب
اگر از مردم سنجیده نشانی داری
هوش مصنوعی: بیجهت و بیفکری صحبت نکن، صائب. اگر نشانی از انسانهای اندیشمند داری، به نظراتشان گوش کن.