غزل شمارهٔ ۶۸
خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را
دامِ دردانه است پنهان سبحهٔ تزویر را
در نشاط و خرمی، غافل نمیجوید سبب
زعفران حاجت نباشد خندهٔ تصویر را
نفسِ قابل را دمِ گرمی به اصلاح آورد
راست سازد گوشهٔ چشمی به یکدم تیر را
لال خواهی خصم را، گردآوری کُن خویش را
کاین سپر دندانه میسازد دمِ شمشیر را
گردنِ رعنا غزالان را کند خط چربِ نرم
نی به ناخن میکند مورِ ضعیفی شیر را
نیست مجنونِ مرا پروایی از بندِ گران
آب سازد آتشِ سودای من زنجیر را
روی خاک از سایهٔ دستش نگارین گَشته بود
پیشتر زان کز نیام آرد برون شمشیر را
چربنرمی کن که بارانِ ملایم میکند
چون گلِ بیخار صائب خارِ دامنگیر را
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوب دارد زاهدِ شیاد، داروگیر را
دامِ دردانه است پنهان سبحهٔ تزویر را
هوش مصنوعی: زاهد فریبکار به خوبی میداند که درد و رنج دیگران را چگونه و به چه شکلی پنهان کند، در حالی که او خود در دل، دانهای از تقلب و فریب را به همراه دارد.
در نشاط و خرمی، غافل نمیجوید سبب
زعفران حاجت نباشد خندهٔ تصویر را
هوش مصنوعی: در خوشی و شادابی، کسی به دنبال دلیلی برای ناراحتی نیست و نیازی به توضیح خندهی خود ندارد.
نفسِ قابل را دمِ گرمی به اصلاح آورد
راست سازد گوشهٔ چشمی به یکدم تیر را
هوش مصنوعی: نفسی که آمادگی دارد، با نفسی گرم و دلپذیر به اصلاح و بهبود میرسد و به طور ناگهانی میتواند با یک نگاه، تیر را به هدف بزند.
لال خواهی خصم را، گردآوری کُن خویش را
کاین سپر دندانه میسازد دمِ شمشیر را
هوش مصنوعی: اگر میخواهی دشمنان را ناتوان کنی، ابتدا باید خودت را آماده کنی، زیرا این کار همچون سپری عمل میکند که در برابر ضربههای شمشیر از تو محافظت میکند.
گردنِ رعنا غزالان را کند خط چربِ نرم
نی به ناخن میکند مورِ ضعیفی شیر را
هوش مصنوعی: گردن زیبا و باریک او به قدری جذاب است که حتی غزالها را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین، او قدرتی دارد که میتواند مانند یک شکارچی ضعیف، شیر را به راحتی تحت کنترل درآورد.
نیست مجنونِ مرا پروایی از بندِ گران
آب سازد آتشِ سودای من زنجیر را
هوش مصنوعی: مجنون من هیچ توجهی به وزنهای سنگین ندارد و آتش آرزوی من میتواند زنجیرها را آب کند.
روی خاک از سایهٔ دستش نگارین گَشته بود
پیشتر زان کز نیام آرد برون شمشیر را
هوش مصنوعی: بر روی خاک، سایهٔ دست او زیبایی خاصی را به وجود آورده بود، پیش از آنکه شمشیرش را از نیام خارج کند.
چربنرمی کن که بارانِ ملایم میکند
چون گلِ بیخار صائب خارِ دامنگیر را
هوش مصنوعی: با نرمی و لطافت برخورد کن، چرا که همانند باران ملایم، تأثیر مثبتی دارد. این روش میتواند به خودی خود، مشکلات و دشواریها را کاهش دهد، مانند گلی که بدون خار است و از دردسر دور میماند.
خوانش ها
غزل شمارهٔ ۶۸ به خوانش عندلیب
حاشیه ها
1399/02/14 16:05
محمد
در بیت آخر مراد شاعر چرب زبانی در درگاه خداست، خواهش و تمنا و دعا چاره ساز است انشاءالله...

صائب