گنجور

غزل شمارهٔ ۶۷۹۱

که غیر از سنگ طفلان می کند دیوانه آرایی؟
که غیر از گنج گوهر می کند ویرانه آرایی؟
تمام عمر اگر با کعبه در یک پیرهن باشم
همان در کعبه دل می کنم بتخانه آرایی
عنان کجروی پیچیدن از گردون نمی آید
مکن در راه سیلاب فنا کاشانه آرایی
مهیای تپیدن شو که آن صیاد سنگین دل
ندارد هیچ کاری غیر دام و دانه آرایی
مرا بر غفلت سرشار بلبل خنده می آید
که در ایام گل دارد دماغ خانه آرایی
کسی تا چند مزدور هوای نفس خود باشد؟
نگشتی بی دماغ از خانه طفلانه آرایی؟
به حرف عقل گوش انداختم دیوانه گردیدم
مرا در خواب غفلت کرد این افسانه آرایی
نه ناقوس دلی نالان، نه زنار تنی پیچان
مکن با ان تجمل دعوی بتخانه آرایی
اگر از اهل شوقی مگذر از اندیشه صائب
که چون باد باران می کند دیوانه آرایی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

که غیر از سنگ طفلان می کند دیوانه آرایی؟
که غیر از گنج گوهر می کند ویرانه آرایی؟
هوش مصنوعی: این شعر اشاره دارد به این که تنها چیزهایی که در واقع بی‌ارزش یا غیرمفید هستند، مثل سنگ‌های بی‌کیفیت، می‌توانند باعث ایجاد جنون و دیوانگی شوند. و تنها گنجینه‌های واقعی، یعنی چیزهایی که ارزش و زیبایی دارند، می‌توانند دنیای خالی و ویرانه را رنگین و جذاب کنند. در واقع، شاعر به اهمیت و ارزش واقعی در زندگی اشاره دارد و می‌خواهد بگوید که تنها چیزهای با ارزش می‌توانند زیبایی و شادی بیاورند.
تمام عمر اگر با کعبه در یک پیرهن باشم
همان در کعبه دل می کنم بتخانه آرایی
هوش مصنوعی: اگر تمام عمرم در حال عبادت و نزدیکی به کعبه باشم، ولی در دل و نیتم عاشق معشوقی باشم که در دلش زیبایی‌ها و جلوه‌ها وجود دارد، همچنان در باطن دلم به طرف آن زیبایی‌ها گرایش دارم.
عنان کجروی پیچیدن از گردون نمی آید
مکن در راه سیلاب فنا کاشانه آرایی
هوش مصنوعی: سرپیچی از تقدیر و سرنوشت از آسمان ممکن نیست، پس در مسیر نابودی، تا جایی که می‌توانی، تلاش نکن که مرتکب اشتباه شوی و زندگی‌ات را خراب کنی.
مهیای تپیدن شو که آن صیاد سنگین دل
ندارد هیچ کاری غیر دام و دانه آرایی
هوش مصنوعی: برای آماده شدن به حرکت و زندگی، زیرا صیاد با دل سنگینش هیچ کار دیگری جز تله انداختن و فراهم کردن طعمه ندارد.
مرا بر غفلت سرشار بلبل خنده می آید
که در ایام گل دارد دماغ خانه آرایی
هوش مصنوعی: بلبل با شادی و سرخوشی مرا به یاد غفلت خود می‌اندازد، چرا که در زمان شکوفایی گل‌ها، به تزیین خانه‌اش می‌پردازد.
کسی تا چند مزدور هوای نفس خود باشد؟
نگشتی بی دماغ از خانه طفلانه آرایی؟
هوش مصنوعی: آیا می‌شود که انسان تا چه زمانی در بند خواسته‌های نفسش باشد؟ آیا نمی‌توانی بدون خواسته‌های بی‌پایه و کاذب، از دنیای کودکانه‌ات فاصله بگیری؟
به حرف عقل گوش انداختم دیوانه گردیدم
مرا در خواب غفلت کرد این افسانه آرایی
هوش مصنوعی: به سخنان منطقی توجه کردم و شگفت‌زده شدم، این داستان‌سرایی باعث شد که در خواب بی‌خبری فرو بروم.
نه ناقوس دلی نالان، نه زنار تنی پیچان
مکن با ان تجمل دعوی بتخانه آرایی
هوش مصنوعی: با این زیورآلات و تزیینات، ناله‌ای از دل نکن و بدن را به زنجیر مشغول نکن. دعوی زیبایی و تزیین را در خانه‌ی بت‌ها رها کن.
اگر از اهل شوقی مگذر از اندیشه صائب
که چون باد باران می کند دیوانه آرایی
هوش مصنوعی: اگر عده‌ای عاشق و دلباخته را نادیده بگیری، باید فکر صائب را فراموش کنی، زیرا او مانند بادی است که باران می‌بارد و دیوانه‌وار عشق می‌ورزد.