گنجور

غزل شمارهٔ ۶۷۸۰

خودآرا را برابر می کند با خاک خودبینی
حنای شهپر پرواز طاوس است رنگینی
قناعت با سفال خویش کن کز ظاهرآرایی
شود آب گوارا ناگوار از کاسه چینی
سپهر سفله بر شیرین زبانان تنگ می گیرد
ز بند نی نمی آید برون شکر ز شیرینی
متاب از ساده لوحی رو اگر آسودگی خواهی
که گردد دردهای نسیه نقد از عاقبت بینی
ز بار دل یکی صد شد پریشان گردی زلفش
که می سازد فلاخن را سبک پرواز سنگینی
رخش با خط برآمد خوش، که را می گشت در خاطر
که طوطی محرم آیینه گردد با سخن چینی؟
برون آ از خودی تا دیده ات حق بین شود صائب
که خودبینی نگردد جمع هرگز با خدابینی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خودآرا را برابر می کند با خاک خودبینی
حنای شهپر پرواز طاوس است رنگینی
هوش مصنوعی: خودآرا به خاک خودبینی شباهت دارد، همانطور که حنای پرواز طاوس، رنگینی و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد.
قناعت با سفال خویش کن کز ظاهرآرایی
شود آب گوارا ناگوار از کاسه چینی
هوش مصنوعی: با دقت و هدفمند زندگی کن و به داشته‌های ساده خود راضی باش؛ زیرا وقتی فقط به زیبایی‌های ظاهری توجه کنی، ممکن است چیزهایی که به نظر خوشایند می‌آیند، در واقع خوشایند نباشند و از آنها آسیب ببینی.
سپهر سفله بر شیرین زبانان تنگ می گیرد
ز بند نی نمی آید برون شکر ز شیرینی
هوش مصنوعی: آسمان از افراد پست بر کسانی که خوش زبان و دلنوازند فشار می‌آورد و با وجود اینکه نیکویی و شیرینی در کلام آنان هست، نمی‌توانند از این بند رهایی یابند.
متاب از ساده لوحی رو اگر آسودگی خواهی
که گردد دردهای نسیه نقد از عاقبت بینی
هوش مصنوعی: از سادگی و naive بودن دوری کن، زیرا اگر دنبال آرامش هستی، باید به عواقب کارهایت توجه کنی تا دردهای آینده به مشکلات کنونی تبدیل نشود.
ز بار دل یکی صد شد پریشان گردی زلفش
که می سازد فلاخن را سبک پرواز سنگینی
هوش مصنوعی: از سنگینی دل یکی به اندازه صد نفر پریشان می‌شود، و زلف او که همچون فلاخن کار می‌کند، باعث سبکی پرواز می‌شود.
رخش با خط برآمد خوش، که را می گشت در خاطر
که طوطی محرم آیینه گردد با سخن چینی؟
هوش مصنوعی: رُخسار زیبا و روشن او درخشان و خوش‌نما شد و در ذهن چه کسی می‌گذشت که طوطی به حرمت عشق و محبت، با حرف‌های شیرین خود در کنار آینه قرار بگیرد؟
برون آ از خودی تا دیده ات حق بین شود صائب
که خودبینی نگردد جمع هرگز با خدابینی
هوش مصنوعی: از خودت خارج شو تا بتوانی حقیقت را ببینی. خودبینی مانع از این است که بتوانی خدا را درست بشناسی و هرگز با خداشناسی جمع نمی‌شود.