گنجور

غزل شمارهٔ ۶۷۲۳

بی تامّل صرفِ نقدِ وقت ، در دنیا کنی
چون به کار حق رسی امروز را فردا کنی
دست خود از چرک دنیا گر توانی پاک شست
دست در یک کاسه با خورشید چون عیسی کنی
سنبل و ریحان شود در خوابگاه نیستی
آنچه از انفاس صرف آه در شبها کنی
عیب خود جویند بینایان به صد شمع و چراغ
تو به چندین چشم عیب دیگران پیدا کنی
تا نگردیده است پشتت خم به بالا کن سری
با قد خم چون میسر نیست سر بالا کنی
چون صدف سهل است کردن قطره را در خوشاب
جهد کن تا قطره خود را مگر دریا کنی
چند در اختر شماری صرف سازی نقد عمر؟
از دم عقرب گره تا کی به دندان وا کنی؟
تا به کی چون غنچه در بستانسرای روزگار
رخنه در قصر وجود از خنده بیجا کنی؟
سیل را روشنگری چون اتصال بحر نیست
سعی کن تا در دل روشن ضمیران جا کنی
دست اگر چون موج شویی از عنان اختیار
می توانی در دل دریا کمر را وا کنی
چون صدف گنجینه گوهر ترا صائب کنند
رزق خود دریوزه گر از عالم بالا کنی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بی تامّل صرفِ نقدِ وقت ، در دنیا کنی
چون به کار حق رسی امروز را فردا کنی
هوش مصنوعی: در زندگی، بدون درنگ باید به کارهای ارزشمند و مفید بپردازیم. وقتی به کارهای الهی و مهم می‌رسیم، نباید آنها را به فردا موکول کنیم.
دست خود از چرک دنیا گر توانی پاک شست
دست در یک کاسه با خورشید چون عیسی کنی
هوش مصنوعی: اگر بتوانی، دست خود را از آلودگی‌های دنیوی پاک کن؛ سپس مانند عیسی، دستت را در یک ظرف با نور خورشید قرار ده.
سنبل و ریحان شود در خوابگاه نیستی
آنچه از انفاس صرف آه در شبها کنی
هوش مصنوعی: در دنیای بی‌نهایت، در خوابگاه عدم، گل‌ها و گیاهان خوشبو وجود ندارند؛ آنچه در شب‌ها با نفس‌های خود انجام می‌دهی، تنها آه و افسوس است.
عیب خود جویند بینایان به صد شمع و چراغ
تو به چندین چشم عیب دیگران پیدا کنی
هوش مصنوعی: بینایان همیشه در تلاشند تا عیوب خود را پیدا کنند و آن را اصلاح کنند، اما تو با داشتن بسیاری از چشم‌ها، فقط به دنبال عیوب دیگران هستی.
تا نگردیده است پشتت خم به بالا کن سری
با قد خم چون میسر نیست سر بالا کنی
هوش مصنوعی: پیش از اینکه به سن و سالی برسی که باید دوباره به بالا نگاه کنی، همواره با اعتماد به نفس و سربلند زندگی کن. تا زمانی که هنوز جوانی و قدرت داری، اجازه نده پشتت خم شود.
چون صدف سهل است کردن قطره را در خوشاب
جهد کن تا قطره خود را مگر دریا کنی
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به بالاترین درجات و اهداف بزرگ دست یابی، باید تلاش کنی و به سادگی به دستیابی‌های کوچک قناعت نکنی. باید تلاش کنی تا به‌جای یک قطره، به دریای بزرگ تبدیل شوی.
چند در اختر شماری صرف سازی نقد عمر؟
از دم عقرب گره تا کی به دندان وا کنی؟
هوش مصنوعی: چند بار می‌خواهی به حساب ستاره‌ها وقتت را بگذاری و عمرت را صرف کنی؟ تا کی می‌خواهی برای کوچک‌ترین دشواری‌ها زحمت بکشی و به سختی بر آن‌ها غلبه کنی؟
تا به کی چون غنچه در بستانسرای روزگار
رخنه در قصر وجود از خنده بیجا کنی؟
هوش مصنوعی: چرا همچنان مانند یک غنچه در باغ زندگی منتظری و از شادی‌های نادرست و بی‌مورد، دنیای وجودت را تحت تأثیر قرار می‌دهی؟
سیل را روشنگری چون اتصال بحر نیست
سعی کن تا در دل روشن ضمیران جا کنی
هوش مصنوعی: سیل در اینجا به معنای شدت و فراوانی است و روشن‌گری اشاره به روشنی و آگاهی دارد. به این معنا که مانند اینکه دریا به‌هم پیوسته و مداوم نیست، باید تلاش کنی که در دل افراد با فهم و دانش جا بگذاری. با کوشش خود، سعی کن که نور و آگاهی را در دل‌های روشن‌فکران بگنجانی.
دست اگر چون موج شویی از عنان اختیار
می توانی در دل دریا کمر را وا کنی
هوش مصنوعی: اگر بتوانی مانند موجی دریا آزاد و رها شوی، می‌توانی در دل دریا نیز به راحتی نفس بکشی و خود را رها کنی.
چون صدف گنجینه گوهر ترا صائب کنند
رزق خود دریوزه گر از عالم بالا کنی
هوش مصنوعی: چون صدفی که جواهر را در خود نگه می‌دارد، اگر تو هم از عالم بالا تلاش کنی و درخواست کنی، می‌توانی از رزق و نعمت‌های خود بهره‌مند شوی.

حاشیه ها

1403/01/29 20:03
سیدمحمد جهانشاهی

بی تامّل صرفِ نقدِ وقت ، در دنیا کنی