صائبغزل شمارهٔ ۶۷۰۳
گریه تلخ است صهبای ایاغ زندگی
آه باشد سرو پا برجای باغ زندگی
سرخ رو از باده می گردد ایاغ زندگی
کار روغن می کند می با چراغ زندگی
هر که در کار جهان سوزد دماغ زندگی
دود تلخی دارد از نور چراغ زندگی
می کند ز افتادگی نشو و نما نخل حیات
خاکساری می شود دیوار باغ زندگی
آشنایی با سبکروحان سبکروحانه کن
از گرانجانی مشو موی دماغ زندگی
می شود خاموش از تردامنی شمع حیات
پاکدامانی است فانوس چراغ زندگی
همچو ماه عید می جوید به صد شمع و چراغ
تیغ خونریز فنا را بی دماغ زندگی
در جوانی داد مستی ده که در انجام عمر
یک دهن خمیازه می گردد ایاغ زندگی
چون ز بار محنت پیری شود قامت دو تا
ناخن الماس می گردد به داغ زندگی
آب روشن تیره می گردد ز برهم خوردگی
صاف می گردد ز خودداری ایاغ زندگی
همچو شمع صبح می لرزد به جان خویشتن
از سفیدی های موی من چراغ زندگی
مهلت ده روزه باشد بر سبکروحان گران
تا قیامت خضر اگر دارد دماغ زندگی
تیره روزی لازم آب حیات افتاده است
می کند دل را سیه دود چراغ زندگی
سایه بید است خورشید قیامت بر سرش
سوخت هر کس را که اینجا درد و داغ زندگی
بر سکندر کرد عالم را سیاه این جستجو
تا چه باشد قسمت ما از سراغ زندگی
تلخی می را خمار باده شیرین می کند
شد گوارا مرگ تلخ از درد و داغ زندگی
دست هر کس را که می گیری درین آشوبگاه
می شود دست حمایت بر چراغ زندگی
گر به این دستور گردد رعشه پیری زیاد
نم نخواهد ماند صائب در ایاغ زندگی
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گریه تلخ است صهبای ایاغ زندگی
آه باشد سرو پا برجای باغ زندگی
هوش مصنوعی: گریه کردن در این زندگی مانند نوشیدن شراب تلخی است که درد و اندوه را به همراه دارد، اما در عین حال، احساسات و احساس زنده بودن را در ما بیدار می‌کند. زندگی، حتی با تمام سختی‌ها و تلخی‌ها، همچنان با زیبایی‌هایی مانند درخت سرو که محکم و استوار در باغ باقی مانده است، ادامه دارد.
سرخ رو از باده می گردد ایاغ زندگی
کار روغن می کند می با چراغ زندگی
هوش مصنوعی: شراب سرخ‌رو، انسان را به نشاط و شادابی می‌آورد. زندگی به مانند روغنی است که با نور نوشیدنی، به درخشش و روشنی می‌رسد.
هر که در کار جهان سوزد دماغ زندگی
دود تلخی دارد از نور چراغ زندگی
هوش مصنوعی: هر کسی که در تلاش و کارهای دنیوی خود سختی و دردسرهای زیادی را تحمل کند، در واقع زندگی‌اش پر از مشکلات و تلخی‌ها خواهد بود و نور امید و خوشبختی برای او کم‌رنگ می‌شود.
می کند ز افتادگی نشو و نما نخل حیات
خاکساری می شود دیوار باغ زندگی
هوش مصنوعی: زندگی، مانند نخل، از زمین و خاکی که در آن هست، رشد می‌کند و به خاطر فروتنی و تواضع، همچون دیواری از باغ زندگی را می‌سازد.
آشنایی با سبکروحان سبکروحانه کن
از گرانجانی مشو موی دماغ زندگی
هوش مصنوعی: با دیگران به شکل روحانی و لطیف آشنا شو و اجازه نده که زودگذرها و مشکلات دنیوی تو را تحت تاثیر قرار دهند.
می شود خاموش از تردامنی شمع حیات
پاکدامانی است فانوس چراغ زندگی
هوش مصنوعی: در زندگی، پرهیز از تردید و ترس، مانند شراره‌ی یک شمع است که به پاکدامنی و روشنایی می‌ماند. این پاکدامنی مانند فانوسی است که روشنی‌بخش مسیر زندگی است.
همچو ماه عید می جوید به صد شمع و چراغ
تیغ خونریز فنا را بی دماغ زندگی
هوش مصنوعی: مانند ماه در شب عید که به دنبال نور شمع‌ها و روشنایی‌هاست، همچنین زندگی در جستجوی خوشی و زیبایی است، اما ناخواسته با خطر فنا و مرگ روبه‌روست و این موضوع را با بی‌توجهی و بی‌احساسی تجربه می‌کند.
در جوانی داد مستی ده که در انجام عمر
یک دهن خمیازه می گردد ایاغ زندگی
هوش مصنوعی: در جوانی از لذتها و خوشی‌ها بهره ببر، زیرا در پایان عمر، زندگی به مانند یک خمیازه است که نشان از بی‌حوصلگی و یکنواختی دارد.
چون ز بار محنت پیری شود قامت دو تا
ناخن الماس می گردد به داغ زندگی
هوش مصنوعی: زمانی که انسان به خاطر سختی‌ها و رنج‌های زندگی به سن پیری می‌رسد، احساسش مانند ناخن الماس می‌شود که تحت فشار و داغی زندگی شکل گرفته است. در واقع، این جمله به بیان تأثیرات شدید زندگی بر روح و جسم انسان در سنین بالاتر اشاره می‌کند.
آب روشن تیره می گردد ز برهم خوردگی
صاف می گردد ز خودداری ایاغ زندگی
هوش مصنوعی: آب زلال به خاطر تداخل‌ها کدر می‌شود و وقتی از خودداری و احتیاط استفاده می‌کنیم، دوباره شفاف و روشن می‌گردد. زندگی هم همین‌طور است؛ با دوری از هرج و مرج و بی‌احتیاطی، به آرامش بیشتری دست می‌یابیم.
همچو شمع صبح می لرزد به جان خویشتن
از سفیدی های موی من چراغ زندگی
هوش مصنوعی: نمی‌توانم استقامت خود را حفظ کنم، مانند شعله شمعی که در برابر باد می‌لرزد. موهای سپید من، نمادی از عمر و زندگی‌ام هستند و احساسات درونی‌ام را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
مهلت ده روزه باشد بر سبکروحان گران
تا قیامت خضر اگر دارد دماغ زندگی
هوش مصنوعی: به روح‌های سبک‌بار اجازه‌ای ده روزه داده شده است تا در این دنیا بمانند، تا زمانی که زندگی در آن‌ها جاری است و مانند خضر (پیشوای حکمت) سرشار از حیات و انرژی هستند.
تیره روزی لازم آب حیات افتاده است
می کند دل را سیه دود چراغ زندگی
هوش مصنوعی: زندگی سخت و دشوار است و این شرایط باعث غم و اندوه دل می‌شود. همیشه امید به زندگی و خوشی، در سایه‌ی مشکلات و ناراحتی‌ها قرار دارد.
سایه بید است خورشید قیامت بر سرش
سوخت هر کس را که اینجا درد و داغ زندگی
هوش مصنوعی: سایه درخت بید نشان‌دهنده وضعیت سخت و دشواری است که بر سر هر کسی که در این مکان با درد و رنج‌های زندگی مواجه است، فرود آمده است. نور خورشید، نماد روز قیامت، بر این سایه تأثیر گذاشته و آن را تحت فشار قرار داده است.
بر سکندر کرد عالم را سیاه این جستجو
تا چه باشد قسمت ما از سراغ زندگی
هوش مصنوعی: سکندر (اسکندر مقدونی) به عنوان یک شخصیت تاریخی، چنان قدرتی به دست آورد که دنیا را تحت تاثیر قرار داد. اما این سوال مطرح است که نتیجه این جستجو و تلاش او برای کشف و تسلط بر دنیا چه تاثیری بر سرنوشت ما خواهد داشت و ما چه سهمی از زندگی خواهیم داشت. به عبارت دیگر، در پی کشف و تلاش برای تحقق خواسته‌ها و آرزوها، ممکن است نتایج و دستاوردهای این تلاش‌ها بر زندگی ما نیز تاثیر بگذارد.
تلخی می را خمار باده شیرین می کند
شد گوارا مرگ تلخ از درد و داغ زندگی
هوش مصنوعی: تلخی شراب مستی را شیرین می‌کند، در این حال مرگ تلخ به خاطر درد و رنج زندگی، گوارا می‌شود.
دست هر کس را که می گیری درین آشوبگاه
می شود دست حمایت بر چراغ زندگی
هوش مصنوعی: هر کس را که در این دنیا می‌پذیری و به او کمک می‌کنی، در این دنیا پر از آشفتگی و سختی‌ها، مثل دست حمایتی می‌ماند که نور زندگی‌ات را روشن می‌کند.
گر به این دستور گردد رعشه پیری زیاد
نم نخواهد ماند صائب در ایاغ زندگی
هوش مصنوعی: اگر به این روش زندگی ادامه دهی، لرزش ناشی از پیری و کهولت در تو افزایش نخواهد یافت و به زودی در این دوران زندگی، نشانی از آن نخواهد بود.