گنجور

غزل شمارهٔ ۶۶۸۱

تکیه چند از ضعف بر دوش عصا دارد کسی؟
این بنای سست را تا کی بپا دارد کسی؟
اعتمادی نیست بر جمعیت بی نسبتان
چند پاس آتش و آب و هوا دارد کسی؟
چند بتوان عقده در کار نفس زد چون حباب؟
این بنا را چند بر پا از هوا دارد کسی؟
عمر با صد ساله الفت بی وفایی کرد و رفت
از که دیگر در جهان چشم وفا دارد کسی؟
من که دارم تا غبار افشاند از بال و پرم؟
وقت بلبل خوش که چون باد صبا دارد کسی
مطلب کونین در آغوش ترک مدعاست
برنیاید مطلبش تا مدعا دارد کسی
استخوانم توتیا شد از گرانی های جان
این زره را چند در زیر قبا دارد کسی؟
رنج میل آتشین و پرتو منت یکی است
چشم بینایی چرا از توتیا دارد کسی؟
خار صحرای ملامت خواب مخمل می شود
آتش شوقی اگر در زیر پا دارد کسی
می شود آخر بیابان مرگ، بی درد طلب
چون خضر هر گام اگر صد رهنما دارد کسی
هر که با حق آشنا شد، از جهان بیگانه شد
نیست با حق آشنا تا آشنا دارد کسی
بی تکلف، آب خوردن بی رفیقان مشکل است
من گرفتم چون خضر آب بقا دارد کسی
پرده جمعیت خاطر بود صائب حجاب
بد نبیند تا نظر بر پشت پا دارد کسی
این جواب آن غزل صائب که می گوید ملک
چند پاس وعده هر بی وفا دارد کسی؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تکیه چند از ضعف بر دوش عصا دارد کسی؟
این بنای سست را تا کی بپا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: کسی که به عصا تکیه کرده، نشان‌دهنده ضعف اوست. این وضعیت ناپایدار و سست، نمی‌تواند مدت زیادی ادامه پیدا کند.
اعتمادی نیست بر جمعیت بی نسبتان
چند پاس آتش و آب و هوا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: اعتمادی به افرادی که نسب و خویشاوندی ندارند، نیست. آیا کسی می‌تواند به آسانی به آتش و آب و هوا تکیه کند؟
چند بتوان عقده در کار نفس زد چون حباب؟
این بنا را چند بر پا از هوا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: چقدر می‌توان در دل و جان خود فشار و تنش ایجاد کرد، مانند حبابی که به آسانی می‌ترکد. این سازه و بنایی که به نظر می‌رسد محکم است، در واقع از چه چیزی ساخته شده است؟ آیا واقعاً کسی بر پایه‌ای محکم ایستاده یا همه چیز در هوای ناپایدار است؟
عمر با صد ساله الفت بی وفایی کرد و رفت
از که دیگر در جهان چشم وفا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: عمر با صد سال زندگی، به بی‌وفایی عادت کرد و دیگر نمی‌توان به کسی در این دنیا امید وفا داشت.
من که دارم تا غبار افشاند از بال و پرم؟
وقت بلبل خوش که چون باد صبا دارد کسی
هوش مصنوعی: من که با بال و پر خود می‌توانم غباری به‌پا کنم، در زمانی که بلبل می‌خواند و مثل باد صبا کسی در جا نیست.
مطلب کونین در آغوش ترک مدعاست
برنیاید مطلبش تا مدعا دارد کسی
هوش مصنوعی: موضوع هستی و جهان در آغوش کسی است که به حقیقت دست یافته باشد و تا زمانی که کسی ادعایی ندارد، این حقیقت به ظهور نخواهد رسید.
استخوانم توتیا شد از گرانی های جان
این زره را چند در زیر قبا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: بدن من به خاطر مشکلات و سختی‌های زندگی چنان ضعیف و ناتوان شده که دیگر نمی‌توانم بار سنگین را تحمل کنم. آیا کسی زیر لباسش چنین بار سنگینی را تحمل می‌کند؟
رنج میل آتشین و پرتو منت یکی است
چشم بینایی چرا از توتیا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر به رابطه‌ی بین درد و لذت اشاره دارد. او می‌گوید که رنج ناشی از خواسته‌های شدید و نور امید هر دو یکسان‌اند. در این میان، او سوال می‌کند که چرا کسی با وجود داشتن بینایی، از زرق و برق مصنوعی بهره‌می‌برد. به نوعی به این نکته اشاره می‌کند که برای درک حقیقت و واقعیات زندگی، نیاز به بینایی و آگاهی واقعی داریم و نباید فریب ظواهر را بخوریم.
خار صحرای ملامت خواب مخمل می شود
آتش شوقی اگر در زیر پا دارد کسی
هوش مصنوعی: در دل بیابان ملامت، حتی خارها هم می‌توانند به خواب نرم و لطیف تبدیل شوند، اگر کسی زیر پا شعله‌ای از شوق و آرزو داشته باشد.
می شود آخر بیابان مرگ، بی درد طلب
چون خضر هر گام اگر صد رهنما دارد کسی
هوش مصنوعی: اگر کسی در مسیر زندگی خود راهنمایی‌های فراوانی داشته باشد، می‌تواند حتی در بیابان مرگ و با وجود سختی‌ها و دردها، به آرامش و نیل به هدف خود دست یابد.
هر که با حق آشنا شد، از جهان بیگانه شد
نیست با حق آشنا تا آشنا دارد کسی
هوش مصنوعی: هر کس که با حقیقت آشنا شود، از دنیا بی‌خبر و بی‌نیاز می‌شود. زمانی که کسی با حقیقت آشنا نیست، به دنبال آشنایی و ارتباط با دیگران می‌گردد.
بی تکلف، آب خوردن بی رفیقان مشکل است
من گرفتم چون خضر آب بقا دارد کسی
هوش مصنوعی: آشکار است که زندگی کردن و لذت بردن از آن بدون داشتن دوستان واقعی و همراهان، دشوار و سخت است. من مانند خضر، پیامبر و نماد زندگی جاوید، فهمیدم که چه چیزی ارزش بقای روح و زندگی را دارد.
پرده جمعیت خاطر بود صائب حجاب
بد نبیند تا نظر بر پشت پا دارد کسی
هوش مصنوعی: جمعیت و شلوغی باعث می‌شود که انسان به خاطر خود، چه بسا هیچگاه بدی‌ها و ناپاکی‌ها را نبیند، تا زمانی که کسی از پشت به او نگاه کند و متوجه شود.
این جواب آن غزل صائب که می گوید ملک
چند پاس وعده هر بی وفا دارد کسی؟
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که کسی نمی‌تواند به وعده‌های بی‌وفای دیگران اعتماد کند یا بر روی آن‌ها حساب کند. در واقع، این بیان می‌کند که در دنیا، وعده‌ها و قول‌هایی که داده می‌شود، خصوصاً از سوی افرادی که وفادار نیستند، بسیار بی‌ارزش و ناپایدار است.