گنجور

غزل شمارهٔ ۶۶۸۰

دل چه افتاده است در این خاکدان بندد کسی؟
در تنور سرد از بهر چه نان بندد کسی؟
پای خواب آلود منزل را نمی بیند به خواب
با زمین گیری چه طرف از آسمان بندد کسی؟
با قد خم گشته راه عشق رفتن مشکل است
در جوانی به که این زه بر کمان بندد کسی
تا به چند از سادگی بر کشتی جسم گران
هر نفس لنگر به جای بادبان بندد کسی؟
در گلستانی که روید دام چون سنبل ز خاک
به که بر شاخ بلندی آشیان بندد کسی
این بیابان را به تنهایی بریدن مشکل است
چون جرس خود را مگر بر کاروان بندد کسی
از نزول درد و غم اظهار دلگیری خطاست
حیف باشد در به روی میهمان بندد کسی
چون قفس در هر رگم چاکی سراسر می رود
دست عشق لاابالی را چسان بندد کسی؟
راه امن بیخودی را کاروان در کار نیست
دل چرا صائب به این افسردگان بندد کسی؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل چه افتاده است در این خاکدان بندد کسی؟
در تنور سرد از بهر چه نان بندد کسی؟
هوش مصنوعی: دل در این دنیای خاکی چه شده که کسی تلاش کند؟ برای چه کسی در تنور سرد نان می‌پزد؟
پای خواب آلود منزل را نمی بیند به خواب
با زمین گیری چه طرف از آسمان بندد کسی؟
هوش مصنوعی: کسی که در خواب است و حواسش جمع نیست، نمی‌تواند یا نمی‌خواهد به اطراف خود توجه کند. در چنین حالتی، انسان نمی‌تواند بفهمد که چه چیزی در اطرافش می‌گذرد و کجا است. همچنین، وقتی که فردی از زمین به آسمان می‌نگرد، ممکن است درک درستی از واقعیت نداشته باشد و نتواند ارتباط درستی بین این دو جهان برقرار کند.
با قد خم گشته راه عشق رفتن مشکل است
در جوانی به که این زه بر کمان بندد کسی
هوش مصنوعی: رفتن به سوی عشق با قامت خمیده سخت است، در جوانی بهتر است که کسی نسبت به این مسئله دقت بیشتری داشته باشد.
تا به چند از سادگی بر کشتی جسم گران
هر نفس لنگر به جای بادبان بندد کسی؟
هوش مصنوعی: چقدر باید به سادگی ادامه دهیم که در هر لحظه این جسم سنگین را که مثل کشتی است، به جای بادبان، لنگر بزنیم؟ آیا کسی هست که این وضعیت را تغییر دهد؟
در گلستانی که روید دام چون سنبل ز خاک
به که بر شاخ بلندی آشیان بندد کسی
هوش مصنوعی: در باغی که گل‌ها به زیبایی می‌روید، بهتر است که کسی مانند سنبل از دل خاک به‌دست بیاید تا بر روی شاخه‌ای بلند آشیانه بسازد.
این بیابان را به تنهایی بریدن مشکل است
چون جرس خود را مگر بر کاروان بندد کسی
هوش مصنوعی: عبارت به این معناست که در این بیابان، تنها حرکت کردن و به تنهایی از مشکلات عبور کردن کار دشواری است، مگر اینکه کسی که در حال سفر است، خود را به دیگری متصل کند یا از کمک دیگران بهره‌مند شود. در واقع، همکاری و همراهی با دیگران در مواجهه با چالش‌ها و سختی‌ها بسیار مهم است.
از نزول درد و غم اظهار دلگیری خطاست
حیف باشد در به روی میهمان بندد کسی
هوش مصنوعی: زبان احساس ناراحتی و غم نشان دادن اشتباه است، چرا که نادرست است کسی در برابر مهمان در را ببندد و از او استقبال نکند.
چون قفس در هر رگم چاکی سراسر می رود
دست عشق لاابالی را چسان بندد کسی؟
هوش مصنوعی: عشق مانند یک قفس در وجودم است و در هر قسمت از وجودم زخم‌هایی به جای مانده. حالا چگونه ممکن است کسی بتواند دستان بی‌پروا و سرکش عشق را مهار کند؟
راه امن بیخودی را کاروان در کار نیست
دل چرا صائب به این افسردگان بندد کسی؟
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که در مسیر بی‌نیازی و رهایی از خود، هیچ کاروانی وجود ندارد و در نتیجه دل صائب چرا باید به افسرده‌ها دل ببندد؟ به عبارتی، اگر راهی در کار نباشد، چرا باید دل را به کسی وابسته کرد؟