صائبغزل شمارهٔ ۶۶۲۰
چون غافل است دل ز حق از دل چه فایده؟
بی لیلی از نظاره محمل چه فایده؟
سیری ز مال نیست تهی چشم حرص را
غربال را ز کثرت حاصل چه فایده؟
از وصل شد تردد خاطر فزون مرا
پروانه را ز بودن محفل چه فایده؟
چون هست در تصرف دریاعنان موج
رفتن نفس گسسته به ساحل چه فایده؟
زنجیر موج مانع رفتار سیل نیست
بی تاب شوق را ز سلاسل چه فایده؟
پر زر نساخت چون دهن عندلیب را
گل را ز نقد خویش چه حاصل، چه فایده؟
موج سراب سلسله جنبان تشنگی است
حق جوی را ز عالم باطل چه فایده؟
چون می شود زیاده ز ایثار، سیم و زر
بستن در سؤال به سایل چه فایده؟
تا شهرت است مطلب از احسان سیم و زر
از ریزش کریم چه حاصل، چه فایده؟
پیکان دلش ز خنده سوفار وا نشد
چون نیست خرمی ز ته دل چه فایده؟
چون گرد خجلت از رخ قاتل نمی برد
صائب ز پرفشانی بسمل چه فایده؟
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون غافل است دل ز حق از دل چه فایده؟
بی لیلی از نظاره محمل چه فایده؟
هوش مصنوعی: وقتی دل از حق غافل است، دل چه ارزشی دارد؟ بدون لیلی، چه فایده‌ای از دیدن سوارکار وجود دارد؟
سیری ز مال نیست تهی چشم حرص را
غربال را ز کثرت حاصل چه فایده؟
هوش مصنوعی: ثروت و مال نمی‌تواند انسان را از حس حرص و طمع خالی کند و در واقع، با وجود فراوانی، این حس همچنان وجود دارد. پس داشتن زیاد چه فایده‌ای دارد اگر در نهایت به آرامش و رضایت نرسیم؟
از وصل شد تردد خاطر فزون مرا
پروانه را ز بودن محفل چه فایده؟
هوش مصنوعی: از زمانی که به وصال رسیدم، دلخوشی‌های من به مراتب بیشتر شده است. اما با وجود این، وجود پروانه در محفل چه ارزشی دارد؟
چون هست در تصرف دریاعنان موج
رفتن نفس گسسته به ساحل چه فایده؟
هوش مصنوعی: وقتی که جریان زندگی مانند امواج دریا تحت کنترل ما نیست، رسیدن به ساحل و آرامش چه سودی دارد؟
زنجیر موج مانع رفتار سیل نیست
بی تاب شوق را ز سلاسل چه فایده؟
هوش مصنوعی: موج دریا نمی‌تواند مانع سیل خروشان شود. بی‌تابی و شوق، هیچ فایده‌ای از زنجیرها و محدودیت‌ها نخواهد برد.
پر زر نساخت چون دهن عندلیب را
گل را ز نقد خویش چه حاصل، چه فایده؟
هوش مصنوعی: چرا چیزی را که طلا نمی‌شود، برای جلب توجه دیگران بسازیم؟ چه سودی از این کار به دست می‌آید وقتی که خود آن چیز ارزشمند نیست؟
موج سراب سلسله جنبان تشنگی است
حق جوی را ز عالم باطل چه فایده؟
هوش مصنوعی: موج سراب نشان‌دهنده انتظار و آرزوی بی‌پایان تشنگی است. برای کسی که به دنبال حقیقت است، در جهانی که پر از دروغ و فریب است، هیچ سودی وجود ندارد.
چون می شود زیاده ز ایثار، سیم و زر
بستن در سؤال به سایل چه فایده؟
هوش مصنوعی: زمانی که ایثار و بخشش بیش از حد شود، خواستن طلا و نقره از سائل (درخواست کننده) چه ارزشی دارد؟
تا شهرت است مطلب از احسان سیم و زر
از ریزش کریم چه حاصل، چه فایده؟
هوش مصنوعی: تا وقتی که در دنیا نام و آوازه وجود دارد، احسان و نیکی کردن با مال و ثروت چه فایده‌ای دارد؟ این کار تنها در صورت سخاوت و بخشندگی افراد با ارزش است.
پیکان دلش ز خنده سوفار وا نشد
چون نیست خرمی ز ته دل چه فایده؟
هوش مصنوعی: دل پیکانی که از خوشحالی نمی‌خندد، باز نمی‌شود؛ چون اگر شادی واقعی در عمق دل نباشد، چه فایده دارد؟
چون گرد خجلت از رخ قاتل نمی برد
صائب ز پرفشانی بسمل چه فایده؟
هوش مصنوعی: وقتی که شرم و خجالت از چهره‌ی قاتل دور نمی‌شود، صائب، دیگر چه فایده‌ای دارد که در مورد خون‌ریزی و قتل سخن بگویی؟