گنجور

غزل شمارهٔ ۶۶۰۹

به هر کجا که خوری باده تن به خواب مده
بنای خانه ناموس را به آب مده
ز خیره چشمی تردامنان ملاحظه کن
کتان عصمت خود را به ماهتاب مده
بهار عصمت تو ره به خشکسالی بست
به هیچ تشنه جگر نیم قطره آب مده
ببین که مستحق التفات کیست نخست
زکات حسن به هر کس به اضطراب مده
به عاشقان جگرتشنه رحم کن ساقی
ته پیاله خود را به آفتاب مده
خراب کرده دلی را ز خویش کن معمور
چو گنج تن به هم آغوشی خراب مده
هنوز پای دل از ساعد تو می لغزد
به دست اهل هوس دست بی حجاب مده
مرا به گردش چشمی خمار می شکند
عبث پیاله به این عاشق خراب مده
حریف موجه غیرت نمی شوی صائب
ز روی بحر، نظر آب چون حباب مده

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به هر کجا که خوری باده تن به خواب مده
بنای خانه ناموس را به آب مده
هوش مصنوعی: به هر جا که می‌روی، از نوشیدن شراب خود را غافل نکن و حیثیت و آبروی خود را زیر سوال نبر.
ز خیره چشمی تردامنان ملاحظه کن
کتان عصمت خود را به ماهتاب مده
هوش مصنوعی: به تیزبینی کسانی که در کمین نشسته‌اند توجه کن و با احتیاط مراقب باش که زیبایی و پاکدامنی خود را به سادگی به نمایش نگذاری.
بهار عصمت تو ره به خشکسالی بست
به هیچ تشنه جگر نیم قطره آب مده
هوش مصنوعی: بهار پاکی و بی‌نظیری تو باعث شد که دیگر هیچ آبی برای سیراب کردن تشنه‌ها نیست. به هیچ کس حتی یک قطره آب هم نده.
ببین که مستحق التفات کیست نخست
زکات حسن به هر کس به اضطراب مده
هوش مصنوعی: ببین که چه کسی سزاوار توجه و محبت است، و نخستین قدم در نیکی این است که به هر کس نیازی ندارد، به او مدد نرسان.
به عاشقان جگرتشنه رحم کن ساقی
ته پیاله خود را به آفتاب مده
هوش مصنوعی: به عشق‌ورزان تشنه‌ی دل رحم کن و دل آنها را دریاب. ساقی، ته پیاله‌ات را به نور خورشید مشرف نکن و نشان نده، تا این عشق و شور باقی بماند.
خراب کرده دلی را ز خویش کن معمور
چو گنج تن به هم آغوشی خراب مده
هوش مصنوعی: دل کسی را خراب نکن و آن را ویران نکن. به جای این کار، آن را آباد کن و با محبت به هم نزدیک کن، مانند گنجی که باید به درستی از آن نگهداری کرد.
هنوز پای دل از ساعد تو می لغزد
به دست اهل هوس دست بی حجاب مده
هوش مصنوعی: دل من هنوز تحت تأثیر زیبایی توست، پس مراقب باش و به اهل هوس اجازه نده که به راحتی به تو دسترسی پیدا کنند.
مرا به گردش چشمی خمار می شکند
عبث پیاله به این عاشق خراب مده
هوش مصنوعی: نگاه خمار تو به راحتی برای من دردسر درست می‌کند. بی‌فایده است که به این عاشق مدهوش، جامی بدهی.
حریف موجه غیرت نمی شوی صائب
ز روی بحر، نظر آب چون حباب مده
هوش مصنوعی: هرگز به رقابت با افرادی که برتری دارند نپرداز، زیرا زودتر از آنچه که فکر کنی، متوجه خواهی شد که تلاش‌هات فقط به هدر رفته است. شبیه به این است که فقط از روی دریا نگاه کنی و به حبابی که روی آب شناور است توجه کنی؛ این حباب به سرعت از بین می‌رود و چیزی از خود به جا نمی‌گذارد.