گنجور

غزل شمارهٔ ۶۶۰۱

گر از طعام تن عام می شود فربه
تن کریم ز اطعام می شود فربه
کف کریم ز ریزش به خویش می بالد
ز می تهی چو شد این جام می شود فربه
غذای روح بود قسمت لب خاموش
قدح ز باده گلفام می شود فربه
اگر چه در خور صیاد نیست طعمه من
ز صید لاغر من دام می شود فربه
ز درد و داغ محبت تمام گردد دل
ز پختگی ثمر خام می شود فربه
گداخته است کسی را که شوق بوس و کنار
کجا ز نامه و پیغام می شود فربه؟
زمین شور دهد بال و پر به موج سراب
ز آرزو دل خودکام می شود فربه
اگر تو پنبه غفلت برآوری از گوش
هزار بستر آرام می شود فربه
نصیب چرب زبانان شود حلاوت عیش
ز قند پسته و بادام می شود فربه
چرا خورم غم روزی، که مرغ قانع من
چو دانه از گره دام می شود فربه
به چشم شور کنندش چو ماه دنبه گداز
دو هفته هر که ز ایام می شود فربه
علاج ثقل به زینت نمی توان کردن
کی از لباس، به اندام می شود فربه؟
به زخم سنگ پریشان کنند مغزش را
ز پوست هر که چو بادام می شود فربه
ضعیف گشته چنان دین به عهد ما صائب
که نفس کافر از اسلام می شود فربه

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر از طعام تن عام می شود فربه
تن کریم ز اطعام می شود فربه
هوش مصنوعی: اگر بدن انسان از غذای عمومی و معمولی تغذیه کند، چاق و فربه می‌شود، اما بدن نیکوکار و بزرگ‌منش با اطعام و کمک به دیگران فربه و پرتوان می‌شود.
کف کریم ز ریزش به خویش می بالد
ز می تهی چو شد این جام می شود فربه
هوش مصنوعی: کف این ظرف پر از شراب، به خاطر سرریز شدنش به خود می‌بالد. وقتی این جام از شراب خالی می‌شود، باعث می‌شود که خود ظرف بزرگ‌تر و پربارتر به نظر برسد.
غذای روح بود قسمت لب خاموش
قدح ز باده گلفام می شود فربه
هوش مصنوعی: نوشیدن شراب خوش رنگ و دلپذیر، روح را تغذیه می‌کند و باعث نشاط و روحیه شاداب می‌گردد. لبانی که سکوت دارند، با این نوشیدنی جان تازه‌ای می‌گیرند و فربه و سرزنده می‌شوند.
اگر چه در خور صیاد نیست طعمه من
ز صید لاغر من دام می شود فربه
هوش مصنوعی: هرچند من طعمه‌ی مناسبی برای صیاد نیستم، اما به دلیل شکار کردن من، دام او چاق و فربه می‌شود.
ز درد و داغ محبت تمام گردد دل
ز پختگی ثمر خام می شود فربه
هوش مصنوعی: از عمق درد و غم عشق، دل به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرد و در نتیجه، حاصلِ پختگی و تجربه، نتیجه‌اش خام و ناپخته می‌ماند.
گداخته است کسی را که شوق بوس و کنار
کجا ز نامه و پیغام می شود فربه؟
هوش مصنوعی: کسی به شدت تحت تأثیر عشق و محبت قرار گرفته که نمی‌داند چگونه از نامه‌ها و پیام‌ها فراغت پیدا کند و فقط به فکر بوسیدن و در آغوش گرفتن است.
زمین شور دهد بال و پر به موج سراب
ز آرزو دل خودکام می شود فربه
هوش مصنوعی: زمین به نیروی آرزو و خیال به ما زندگی و انرژی می‌بخشد و در این بین، دل انسان به خاطر خواسته‌هایش به طور فزاینده‌ای پر و غنی می‌شود.
اگر تو پنبه غفلت برآوری از گوش
هزار بستر آرام می شود فربه
هوش مصنوعی: اگر تو از غفلت و بی‌توجهی فاصله بگیری و بیدار شوی، خواهی دید که هزاران خواب و آرامش تحت تأثیر قرار می‌گیرد و اوضاع تغییر می‌کند.
نصیب چرب زبانان شود حلاوت عیش
ز قند پسته و بادام می شود فربه
هوش مصنوعی: افرادی که خوش‌زبان و چرب‌زبان هستند از لذت‌های زندگی بهره‌مند می‌شوند و مانند قند در خوراکی‌های خوشمزه‌ای مثل پسته و بادام غنی و فربه می‌گردند.
چرا خورم غم روزی، که مرغ قانع من
چو دانه از گره دام می شود فربه
هوش مصنوعی: چرا باید نگران آینده‌ام باشم در حالی که پرنده‌ی راضی من، مانند دانه‌ای که از دام رها می‌شود، روز به روز به زندگی بهتر و سرحالی می‌رسد؟
به چشم شور کنندش چو ماه دنبه گداز
دو هفته هر که ز ایام می شود فربه
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که زیبایی و جاذبه خاصی که در ماه وجود دارد، باعث حسادت دیگران می‌شود و این حسادت می‌تواند باعث آسیب به فرد شود. کسانی که در زندگی خوشحال و پر رونق هستند، ممکن است به دلیل گذر زمان و تغییرات زندگی، دچار دگرگونی‌هایی شوند.
علاج ثقل به زینت نمی توان کردن
کی از لباس، به اندام می شود فربه؟
هوش مصنوعی: اگر بخواهیم به گوشه‌ای از حقیقت بپردازیم، نمی‌توانیم مشکل سنگینی را با زیبایی ظاهری رفع کنیم، چرا که تنها پوشش و لباس نمی‌تواند نشان‌دهنده‌ی تندرستی و چاقی واقعی باشد.
به زخم سنگ پریشان کنند مغزش را
ز پوست هر که چو بادام می شود فربه
هوش مصنوعی: اگر کسی مانند بادام چاق و فربه شود، درد و زخم سنگ را بر او می‌گذارند و او را پریشان می‌کنند.
ضعیف گشته چنان دین به عهد ما صائب
که نفس کافر از اسلام می شود فربه
هوش مصنوعی: در زمان ما، دین به گونه‌ای ضعیف شده است که حتی نفس کسی که کافر است، از اسلام تاثیر می‌پذیرد و به نوعی در آن قوی و سیراب می‌شود.