گنجور

غزل شمارهٔ ۶۵۵۳

ای دل ز اوضاع جهان بیگانه شو بیگانه شو
با آن نگار خانگی همخانه شو همخانه شو
از اهل دنیا نیستی در فکر عقبی نیستی
دست از دو عالم برفشان دیوانه شو دیوانه شو
یک چند در خواب گران بردی بسر چون غافلان
چندی دگر در عاشقی افسانه شو افسانه شو
از دیده هر روشنی در غیب باشد روزنی
هر جا به شمعی برخوری پروانه شو پروانه شو
آن گنج با شمع گهر ویرانه جوید در بدر
تا جهد داری ای پسر ویرانه شو ویرانه شو
خواهی ز دست یکدگر گیرند میخواران ترا
دست از گرانجانی بشو پیمانه شو پیمانه شو
از هوشیاری نقل پا سد سکندر می شود
چون سیل در راه طلب مستانه شو مستانه شو
تا در حریم زلف او گستاخ گردی همچو بو
با صدزبان در خامشی چون شانه شو چون شانه شو
در پله دیوانگی فرش است سنگ کودکان
مرد ملامت نیستی فرزانه شو فرزانه شو
خود را نسوزی پاک اگر از عیب خود را پاک کن
دریا چو نتوانی شدن دردانه شو دردانه شو
شبنم ز راه نیستی با مهر تابان شد یکی
جان را به جانان برفشان جانانه شو جانانه شو
از عارف رومی شنو گر حرف صائب نشنوی
حیلت رها کن عاشقا دیوانه شو دیوانه شو

اطلاعات

وزن: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای دل ز اوضاع جهان بیگانه شو بیگانه شو
با آن نگار خانگی همخانه شو همخانه شو
هوش مصنوعی: ای دل، از وضعیت‌های جهان فاصله بگیر و خود را از آن‌ها دور کن. با آن معشوقی که در خانه‌ات است، یکی شو و با او هم‌دل و هم‌خانه گرد.
از اهل دنیا نیستی در فکر عقبی نیستی
دست از دو عالم برفشان دیوانه شو دیوانه شو
هوش مصنوعی: اگر به دنیا وابسته نیستی و به فکر آخرت هم نیستی، پس از تمام چیزهای این دو جهان دست بردار و به حالت دیوانه‌وار عاشق شو.
یک چند در خواب گران بردی بسر چون غافلان
چندی دگر در عاشقی افسانه شو افسانه شو
هوش مصنوعی: مدتی در خواب غفلت به سر بردی، مانند کسانی که از واقعیت بی‌خبرند. حالا کمی بیدار شو و در عشق، داستان‌سرایی کن و به افسانه تبدیل شو.
از دیده هر روشنی در غیب باشد روزنی
هر جا به شمعی برخوری پروانه شو پروانه شو
هوش مصنوعی: هر روشنی که در نگاه تو باشد، در حقیقت به یک عالم پنهان اشاره دارد. هر جا که با نور و روشنی مواجه شوی، مانند پروانه‌ای باش که به سمت شمع می‌رود و محبت و عشق را دنبال می‌کند.
آن گنج با شمع گهر ویرانه جوید در بدر
تا جهد داری ای پسر ویرانه شو ویرانه شو
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به تلاش و جستجوی گنج و زیبایی‌های پنهان اشاره می‌کند. می‌گوید که برای یافتن گنجینه‌های ارزشمند، باید به دنبال نشانه‌ها و نورهایی باشی که در دل ویرانه‌ها پنهان‌اند. در واقع، باید تلاش کنی و به دل ویرانی‌ها بروی تا بتوانی آنچه را که ارزشمند است، بیابی. این پیام به ما می‌آموزد که هرچند ممکن است در زندگی با چالش‌ها و سختی‌ها مواجه شویم، اما باید با عزم و اراده به جستجوی آرزوها و اهداف‌مان بپردازیم.
خواهی ز دست یکدگر گیرند میخواران ترا
دست از گرانجانی بشو پیمانه شو پیمانه شو
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی شراب‌نوشان از دست یکدیگر بگیرند، باید از بار سنگینی که بر دوش داری رها شوی و به شادی و سرور بپردازی.
از هوشیاری نقل پا سد سکندر می شود
چون سیل در راه طلب مستانه شو مستانه شو
هوش مصنوعی: وقتی که هوشیاری و عقلانیت را کنار بگذاری، مانند سیل در مسیر خواسته‌هایت حرکت کن و به شوق و هیجان بپرداز. به خودت اجازه بده که مستانه و آزادی‌خواهانه زندگی کنی.
تا در حریم زلف او گستاخ گردی همچو بو
با صدزبان در خامشی چون شانه شو چون شانه شو
هوش مصنوعی: برای نزدیک شدن به زیبایی او و ابراز عشق، باید همچون عطر با تمام وجود در سکوت حاضر باشی و مانند شانه‌ای که در میان موهای اوست، آرام و صبور بمان.
در پله دیوانگی فرش است سنگ کودکان
مرد ملامت نیستی فرزانه شو فرزانه شو
هوش مصنوعی: در مراحل جنون، دلایل و نشانه‌ها وجود دارد. کودکان با معصومیت خود همان‌طور که هستند، محکوم به ملامت نمی‌شوند. بنابراین، باید به دانش و آگاهی برسید و فرزانه و خردمند شوید.
خود را نسوزی پاک اگر از عیب خود را پاک کن
دریا چو نتوانی شدن دردانه شو دردانه شو
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی خود را از عیب‌هایت پاک کنی، لازم است که به درون خود نگاه کنی و تغییراتی انجام دهی. اگر قادر نیستی به مانند دریا باشی، باید تلاش کنی تا به یک مروارید تبدیل شوی.
شبنم ز راه نیستی با مهر تابان شد یکی
جان را به جانان برفشان جانانه شو جانانه شو
هوش مصنوعی: شبنم به سراغ عشق و زیبایی آمده و با نور خورشید پیوند خورده است. روح خود را به معشوقه‌اش بسپار و به جایگاه عشق واقعی نزدیک‌تر شو.
از عارف رومی شنو گر حرف صائب نشنوی
حیلت رها کن عاشقا دیوانه شو دیوانه شو
هوش مصنوعی: اگر از سخنان عارف رومی چیزی یاد نگرفتی، باید از دورنگی و ترفندها دست بکشی. ای عاشق، بی‌پروا و مجنون‌وار زندگی کن.