گنجور

غزل شمارهٔ ۶۵۵۲

چون شبنم روشن گهر با خار و گل یکرنگ شو
بگذار رعنایی ز سر بیزار از نیرنگ شو
یکرنگی ظاهر بود دارالامان عافیت
در حلقه دیوانگان زنهار بی فرهنگ شو
دل زود می گردد سیه زین طارم زنگارگون
بگذر ازین ماتم سرا آیینه بی زنگ شو
زنهار در دار فنا انگور خود ضایع مکن
گر باده نتوانی شدن منصوروار آونگ شو
جز دل نمی باشد مکان آن لامکان پرواز را
خواهی به بر تنگش کشی دلتنگ شو دلتنگ شو
خالی نمی ماند ز زر دستی که احسان می کند
تقصیر در ریزش مکن خورشید زرین چنگ شو
راه از زمین گیری بود در دامن منزل سرش
بشکن به دامن پای خود چون راه پیشاهنگ شو
خصم درونی از برون بارست بر دل بیشتر
با دشمنان کن آشتی با خویشتن در جنگ شو
چون آسمان از گوشمال آهنگ می سازد ترا
بی گوشمال آسمان آهنگ شو آهنگ شو
هر چند خون باشد ترا روزی ازین وحشت سرا
چون لعل از چشم بدان پنهان درون سنگ شو
از می پرستی گل بود پیوسته صائب سرخ رو
پیمانه را از کف مده گلرنگ شو گلرنگ شو

اطلاعات

وزن: مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون شبنم روشن گهر با خار و گل یکرنگ شو
بگذار رعنایی ز سر بیزار از نیرنگ شو
هوش مصنوعی: به مانند شبنم که با جواهر درخشان و گل و خار همگون می‌شود، با حقیقت و زیبایی کنار بیا و از فریب و نیرنگ دوری کن.
یکرنگی ظاهر بود دارالامان عافیت
در حلقه دیوانگان زنهار بی فرهنگ شو
هوش مصنوعی: ظاهر یکرنگ و آرامش‌بخش است، اما در عمق آن تنها دیوانگی وجود دارد؛ پس احتیاط کن و خودت را بی‌فرهنگ نکن.
دل زود می گردد سیه زین طارم زنگارگون
بگذر ازین ماتم سرا آیینه بی زنگ شو
هوش مصنوعی: دل به سرعت از این فضای تیره عبور می‌کند؛ از این مکان غم‌انگیز دور شو و مانند آینه‌ای صاف و بدون زنگار شوید.
زنهار در دار فنا انگور خود ضایع مکن
گر باده نتوانی شدن منصوروار آونگ شو
هوش مصنوعی: در دنیای فانی مراقب خود باش و نعمت‌هایی که داری را از دست نده. اگر نمی‌توانی مانند منصور به اوج برسی، حداقل تلاش کن که حال خوب و شاداب داشته باشی.
جز دل نمی باشد مکان آن لامکان پرواز را
خواهی به بر تنگش کشی دلتنگ شو دلتنگ شو
هوش مصنوعی: جز دل، هیچ جایی برای پرواز آزاد وجود ندارد. اگر می‌خواهی آن لامکان را به دست آوری، باید احساس دل تنگی را بپذیری و دلتنگ شوی.
خالی نمی ماند ز زر دستی که احسان می کند
تقصیر در ریزش مکن خورشید زرین چنگ شو
هوش مصنوعی: دست کسی که به دیگران کمک می‌کند، هرگز از طلا و ثروت خالی نخواهد ماند. بنابراین در دادن و بخشش، تردید نکن و به رشد و شکوفایی خود ادامه بده.
راه از زمین گیری بود در دامن منزل سرش
بشکن به دامن پای خود چون راه پیشاهنگ شو
هوش مصنوعی: مسیر زندگی از زمین خوردن و چالش‌ها تشکیل می‌شود. وقتی که در منزل هستی، به مشکلاتت توجه کن و با قدم‌های محکم حرکت کن. برای رسیدن به اهداف‌ات، باید پیشرو و مصمم باشی.
خصم درونی از برون بارست بر دل بیشتر
با دشمنان کن آشتی با خویشتن در جنگ شو
هوش مصنوعی: دشمن اصلی در درون ما قرار دارد و به همین خاطر بهتر است با دیگران آشتی کنیم. در عوض، باید با خودمان مواجه شویم و درگیر مبارزه‌ای درونی شویم.
چون آسمان از گوشمال آهنگ می سازد ترا
بی گوشمال آسمان آهنگ شو آهنگ شو
هوش مصنوعی: آسمان به وسیله برخوردها و تنبیه‌ها به تار و پود خود شکل می‌دهد، پس تو نیز بدون نیاز به تنبیه، خود را با آسمان هماهنگ کن و به سمت پیشرفت و تغییر حرکت کن.
هر چند خون باشد ترا روزی ازین وحشت سرا
چون لعل از چشم بدان پنهان درون سنگ شو
هوش مصنوعی: هر چند با وجود ترس و وحشتی که داری، روزی مثل لعل از چشمت بیرون می‌آید و در دل این سنگ‌های سخت پنهان می‌شود.
از می پرستی گل بود پیوسته صائب سرخ رو
پیمانه را از کف مده گلرنگ شو گلرنگ شو
هوش مصنوعی: صائب همیشه در می پرستی به سرخ رویی گل می‌ماند. بنابراین، پیمانه را از دست نده و سعی کن خودت هم به رنگ گل درآیی.