صائبغزل شمارهٔ ۶۴۹
به کوی عشق مبر زاهد ریایی را
مکن به شهر بدآموز، روستایی را
جماعتی که به بیگانگان نمی جوشند
نچیده اند گل باغ آشنایی را
ز زلف ماتمیان ناخنی چه بگشاید؟
قلم چه داد دهد قصه جدایی را؟
چه دل به شبنم این باغ و بوستان بندم؟
که کرده اند روان، درس بی وفایی را
هلاک غیرت آن رهروم که می دارد
ز چشم آبله پنهان، برهنه پایی را
ز نقش شهپر طاوس می توان دانست
که چشمهاست به دنبال، خودنمایی را
نمی شود نشود فرق سرکشان پامال
سفر به خاک بود ناوک هوایی را
تلاش چاشنی کنج آن دهن صائب
به کام شکر، شیرین کند گدایی را
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به کوی عشق مبر زاهد ریایی را
مکن به شهر بدآموز، روستایی را
هوش مصنوعی: در مسیر عشق، زاهد ریاکار را راه نده و به شهری که باعث فساد و گمراهی است، فردی از روستا را نبر.
جماعتی که به بیگانگان نمی جوشند
نچیده اند گل باغ آشنایی را
هوش مصنوعی: افرادی که با دیگران ارتباط برقرار نمی‌کنند، از زیبایی‌های دوستی و آشنایی بهره‌مند نشده‌اند.
ز زلف ماتمیان ناخنی چه بگشاید؟
قلم چه داد دهد قصه جدایی را؟
هوش مصنوعی: از زلف های ماتمیان هیچ کمکی برنمی‌آید، و قلم هم نمی‌تواند داستان جدایی را به خوبی روایت کند.
چه دل به شبنم این باغ و بوستان بندم؟
که کرده اند روان، درس بی وفایی را
هوش مصنوعی: چرا به زیبایی و لطافت شبنم‌های این باغ و بوستان وابسته شوم؟ چون آنها نیز مانند دیگر چیزها، درس بی‌وفایی و ناپایداری را به من یاد داده‌اند.
هلاک غیرت آن رهروم که می دارد
ز چشم آبله پنهان، برهنه پایی را
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که کسی که غیرت و شجاعت دارد، نمی‌تواند به راحتی از کنار افرادی که به وضوح نیازمند کمک یا حمایت هستند، عبور کند و بی‌اعتنا باقی بماند. در واقع، او نمی‌تواند نسبت به رنج و درد دیگران بی‌تفاوت باشد و این حالت او را در معرض هلاکت و نابودی می‌گذارد.
ز نقش شهپر طاوس می توان دانست
که چشمهاست به دنبال، خودنمایی را
هوش مصنوعی: از شکل و شمایل زیبا و خاص طاوس می‌توان فهمید که نگاه‌ها همیشه به دنبال زیبایی و خودنمایی هستند.
نمی شود نشود فرق سرکشان پامال
سفر به خاک بود ناوک هوایی را
هوش مصنوعی: این شعر به موضوع ناپایداری و عدم ثبات در زندگی اشاره دارد. به نوعی نشان می‌دهد که افرادی که به دنبال قدرت و سلطه هستند، نمی‌توانند از عواقب کارهای خود فرار کنند و در نهایت به سرنوشتی می‌رسند که به آنها آسیب می‌زند. همچنین به تلاش‌ها و سفرهایی که با سختی و خطر همراه هستند، پرداخته شده است.
تلاش چاشنی کنج آن دهن صائب
به کام شکر، شیرین کند گدایی را
هوش مصنوعی: تلاش و کوشش می‌تواند بر تلخی زندگی غلبه کند و حتی زندگی ساده و فقیرانه را به زندگی شیرینی تبدیل کند. با کار و جدیت، می‌توان به لذتی بیشتر از آنچه تصور می‌شود، دست یافت.