گنجور

غزل شمارهٔ ۶۴۸۷

تلخرو از هر نسیم سهل چون دریا مشو
تیغ اگر چون موج بارد بر سرت از جا مشو
آفت شهرت ندارد خلوت در انجمن
بهر شهرت گوشه گیر از خلق چون عنقا مشو
بر رخ هر کس که نگشاید ازو دل چون نسیم
در گلستان جهان چون غنچه گل وا مشو
موج دریا را حجاب دیدن ساحل مکن
در میان کار دنیا غافل از عقبی مشو
می توان تا گشت باغ دلگشا اطفال را
همچو مجنون گردباد دامن صحرا مشو
چون به احسان می توان آزادگان را بنده کرد
از بخیلی بنده سیم و زر دنیا مشو
دولت از دست دعا دارد حصار عافیت
در بزرگی غافل از دریوزه دلها مشو
قطره در گوهر ز موج انقلاب آسوده است
مرد طوفان حوادث نیستی دریا مشو
رشته مریم چه باشد تا ز هم نتوان گسیخت؟
پای بند رشته آمال چون عیسی مشو
صائب از شبگیر راه دور کوته می شود
پای خواب آلوده این دامن صحرا مشو

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تلخرو از هر نسیم سهل چون دریا مشو
تیغ اگر چون موج بارد بر سرت از جا مشو
هوش مصنوعی: از هر نسیمی به خاطر تلخی آن ناراحت نشو؛ چون دریا، اگر موجی بر سرت ببارد، از خودت بی‌خود نشو.
آفت شهرت ندارد خلوت در انجمن
بهر شهرت گوشه گیر از خلق چون عنقا مشو
هوش مصنوعی: مشهور بودن در جمع و مجامع، به معنای دوری از تنهایی و خلوت نیست. برای مشهور شدن، نباید مانند پرنده‌ای افسانه‌ای به نام عنقا از مردم دوری کرد.
بر رخ هر کس که نگشاید ازو دل چون نسیم
در گلستان جهان چون غنچه گل وا مشو
هوش مصنوعی: هر کسی که دلش را به روی دیگران نگشاید و ارتباطی برقرار نکند، مانند نسیمی در باغ گل خواهد بود که نمی‌تواند زیبایی و شکوه خود را به نمایش بگذارد. بنابراین، مانند گل غنچه‌ای که باز نمی‌شود، نباید در زندگی خود را محدود کرد.
موج دریا را حجاب دیدن ساحل مکن
در میان کار دنیا غافل از عقبی مشو
هوش مصنوعی: دریا را به خاطر تماشای ساحل نادیده نگیر، در دل مشغولیات زندگی غافل از آخرت نباش.
می توان تا گشت باغ دلگشا اطفال را
همچو مجنون گردباد دامن صحرا مشو
هوش مصنوعی: می‌توان در باغ دل‌انگیز و دل‌باز بچه‌ها گردش کرد، اما مانند مجنون نباید در دامن بیابان سرگردان شد.
چون به احسان می توان آزادگان را بنده کرد
از بخیلی بنده سیم و زر دنیا مشو
هوش مصنوعی: اگر بتوانی با نیکی و محبت، آزادگان را تحت تأثیر قرار دهی و به خدمت خود درآوری، دیگر در دام خساست و دنیاطلبی نیفت. به دنبال مال و ثروت دنیا نباش.
دولت از دست دعا دارد حصار عافیت
در بزرگی غافل از دریوزه دلها مشو
هوش مصنوعی: خوشبختی و موفقیت از دعا و درخواست‌ها تأثیر می‌پذیرد. در بزرگتر شدن و بهتر بودن زندگی، مراقب دلتنگی و نیازهای درونی‌ات باش و نسبت به آنها غافل نشو.
قطره در گوهر ز موج انقلاب آسوده است
مرد طوفان حوادث نیستی دریا مشو
هوش مصنوعی: قطره‌ای که در درون گوهر است، از تلاطم امواج بی‌خبر و آسوده است. اما مردی که در طوفان حوادث زندگی می‌کند، نباید به خاطر ناچیز بودنش در برابر دریا ناامید شود.
رشته مریم چه باشد تا ز هم نتوان گسیخت؟
پای بند رشته آمال چون عیسی مشو
هوش مصنوعی: رشته‌ای که مریم به آن وابسته است، چه ویژگی‌ای دارد که نتوان آن را از هم جدا کرد؟ مبادا مانند عیسی به آرزوهایت وابسته شوی.
صائب از شبگیر راه دور کوته می شود
پای خواب آلوده این دامن صحرا مشو
هوش مصنوعی: وقتی شب به سر می‌رسد و راه دور می‌شود، خواب آلودگی و خستگی باعث می‌شود که انسان نتواند از زیبایی‌های طبیعت بهره‌برداری کند. پس بهتر است، به خاطر این خواب آلودگی، از دامن زیبای صحرا فاصله نگیرید و از آن بهره‌مند شوید.