گنجور

غزل شمارهٔ ۶۴۸۰

دوست را از دیگران ای عاشق شیدا مجو
آنچه شد در خانه گم از دامن صحرا مجو
چون هوسناکان دورویی نیست کار عاشقان
در بهارستان یکرنگی گل رعنا مجو
حقه حنظل چه دارد غیر زهر جانستان؟
عیش شیرین در میان قبه خضرا مجو
چون صدف نسبت به ابر نوبهاران کن درست
در میان بحر باش و آب از دریا مجو
ظاهرآرایان سراسر محو دیدار خودند
چشم پوشیدن ز خود از صورت دیبا مجو
در رکاب دیده بیناست هر نعمت که هست
از خدا چیزی به غیر از دیده بینا مجو
شبنم از همت به خورشید بلند اختر رسید
شهپر پرواز غیر از همت والا مجو
مردآزار رقیبان نیستی، عاشق مشو
برنمی آیی به دنیا دوستان، دنیا مجو
نخل مومین چون تواند پنجه زد با آفتاب؟
صبر از ما بیش ازین ای آتشین سیما مجو
هر نفس در عالمی جولان کند همچون حباب
کشتی بی لنگر ما را درین دریا مجو
سر به سر گفتار صائب پخته و سنجیده است
میوه خام از نهال سدره و طوبی مجو

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دوست را از دیگران ای عاشق شیدا مجو
آنچه شد در خانه گم از دامن صحرا مجو
هوش مصنوعی: ای عاشق پرشور، دوست خود را از دیگران جستجو نکن، زیرا آنچه در خانه گم شده، از دامن صحرا نیز پیداشدنی نیست.
چون هوسناکان دورویی نیست کار عاشقان
در بهارستان یکرنگی گل رعنا مجو
هوش مصنوعی: در عشق، دورویی و نفاق جایی ندارد. در باغ عشق، باید مانند گل‌های زیبا و خوشبوی بهاری، پاک و یکرنگ باشیم و از هرگونه تظاهر و فریب دوری کنیم.
حقه حنظل چه دارد غیر زهر جانستان؟
عیش شیرین در میان قبه خضرا مجو
هوش مصنوعی: حقه حنظل چه دارد غیر از زهر جان‌کش؟ در میان باغ سبز، به دنبال شادی‌ شیرین نباش.
چون صدف نسبت به ابر نوبهاران کن درست
در میان بحر باش و آب از دریا مجو
هوش مصنوعی: همچون صدف که در برابر باران بهاری قرار می‌گیرد، درست در وسط دریا باش و به دنبال آب از دریا نگرد.
ظاهرآرایان سراسر محو دیدار خودند
چشم پوشیدن ز خود از صورت دیبا مجو
هوش مصنوعی: آرایش‌کنندگان همگی در حالتی هستند که فقط به جلوه و زیبایی خود می‌نگرند و نمی‌توانند از خود فاصله بگیرند. پس به دنبال زیبایی و جلوه‌ای از خود نباشید که در این حالت، چشم‌پوشی از خود سخت می‌شود.
در رکاب دیده بیناست هر نعمت که هست
از خدا چیزی به غیر از دیده بینا مجو
هوش مصنوعی: هر نعمتی که در دنیا وجود دارد، به وسیله چشم بینا قابل دیدن و درک است. بنابراین، برای فهم و شناخت آنچه که خداوند به ما داده، تنها به چشم بینا نیاز داریم و به دنبال چیز دیگری نباشیم.
شبنم از همت به خورشید بلند اختر رسید
شهپر پرواز غیر از همت والا مجو
هوش مصنوعی: شبنم با تلاش و اراده خود به بلندای خورشید و ستاره‌ها می‌رسد. اما برای رسیدن به این قله‌ها و موفقیت‌های بزرگ، باید همت و اراده‌ای والا داشت. بنابراین، بدون داشتن این همت، نمی‌توان به پرواز و اوج‌گیری دست یافت.
مردآزار رقیبان نیستی، عاشق مشو
برنمی آیی به دنیا دوستان، دنیا مجو
هوش مصنوعی: اگر به دیگران آزار و اذیت نرسانی و رقیب نباشی، عاشق نشو چون از دنیا به چیزی دست نخواهی یافت؛ پس دنبال دنیا هم نگرد.
نخل مومین چون تواند پنجه زد با آفتاب؟
صبر از ما بیش ازین ای آتشین سیما مجو
هوش مصنوعی: درخت نخل مؤمن چگونه می‌تواند با تابش آفتاب مقابله کند؟ ای چهره‌ی آتشین، از ما صبر بیشتری نخواه.
هر نفس در عالمی جولان کند همچون حباب
کشتی بی لنگر ما را درین دریا مجو
هوش مصنوعی: هر لحظه در جهانی متفاوت سپری می‌شود، مانند حبابی که بر روی آب شناور است. ما را در این دریا جستجو نکنید.
سر به سر گفتار صائب پخته و سنجیده است
میوه خام از نهال سدره و طوبی مجو
هوش مصنوعی: همه صحبت‌های صائب حساب‌شده و منطقی است. انتظار نداشته باش که میوه نارس از درختان با برکت مانند سدره و طوبی به دست آید.