گنجور

غزل شمارهٔ ۶۴۵۴

دلنشین افتاده است از بس که خط و خال او
ریشه در آیینه چون جوهر کند تمثال او
حیرت آن روی آتشناک مهر لب شده است
ورنه صد فریاد دارد هر سپند خال او
صورت دیوار می آید به جان بی نفس
وقت بیرون آمدن از خانه در دنبال او
نیست چون تیر کمان سخت بر گردیدنش
می دود هر کس ز خود بیرون به استقبال او
دور باش ناز او از بس غیور افتاده است
سایه می آید به ترس و لرز از دنبال او!
می توان از نقش پای او شنیدن بوی خون
بس که گردیده است چون عاشقان پامال او
روی خوبان دگر از باده رنگین گر شود
چهره می می شود لعلی ز رنگ آل او
در مقام دلبری ساکن تر از مرکز بود
گرچه آتش زیر پا دارد ز عارض خال او
قامت او گر به این عنوان کند نشو و نما
زود خواهد گشت طوق قمریان خلخال او
می کند چندین دل آشفته را گردآوری
صائب از هر حلقه ای زلف پریشان حال او

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دلنشین افتاده است از بس که خط و خال او
ریشه در آیینه چون جوهر کند تمثال او
هوش مصنوعی: چهره و زیبایی او به قدری جذاب و دلپذیر است که هنگام دیدن در آینه، تصویرش همچون جواهری درخشان نمایان می‌شود.
حیرت آن روی آتشناک مهر لب شده است
ورنه صد فریاد دارد هر سپند خال او
هوش مصنوعی: حیرت و شگفتی از زیبایی و جذابیت خاص چهره معشوق، موجب شده که هیچ اقدام یا فریادی نتواند احساسات عمیق را به درستی بیان کند، زیرا هر نقطه از چهره او به اندازه‌ای جذاب و دلربا است که نمی‌توان از آن غافل شد.
صورت دیوار می آید به جان بی نفس
وقت بیرون آمدن از خانه در دنبال او
هوش مصنوعی: وقتی از خانه بیرون می‌آیی، تصویری از دیوار به جان بی‌نفس تو حمله می‌کند و تو را می‌گیرد.
نیست چون تیر کمان سخت بر گردیدنش
می دود هر کس ز خود بیرون به استقبال او
هوش مصنوعی: این بیت به این نکته اشاره دارد که وقتی انسان از خود عبور می‌کند و به سمت هدف‌های بزرگتر و معنوی می‌رود، مانند تیری است که به سوی هدف پرتاب شده و با سرعت به پیش می‌رود. هر کسی که از خود فراتر می‌رود، به استقبال این حرکت و هدف آمده و انگیزه‌ای برای رسیدن به آن ایجاد می‌کند.
دور باش ناز او از بس غیور افتاده است
سایه می آید به ترس و لرز از دنبال او!
هوش مصنوعی: عشق و زیبایی او به قدری قوی و حاکم است که حتی سایه‌اش نیز از او می‌ترسد و به آرامی و با احتیاط پی او حرکت می‌کند.
می توان از نقش پای او شنیدن بوی خون
بس که گردیده است چون عاشقان پامال او
هوش مصنوعی: می‌توان از رد پای او بوی خون را حس کرد، چرا که پاهای او مانند پاهای عاشقان، بر زمین ساییده شده و آثار زیادی به جا گذاشته‌اند.
روی خوبان دگر از باده رنگین گر شود
چهره می می شود لعلی ز رنگ آل او
هوش مصنوعی: اگر چهره نیکوکاران با باده‌ای رنگین، آهسته تغییر کند، چهره‌اش زیباتر می‌شود و مثل لعل خواهد درخشید به خاطر رنگی که از آن‌ها گرفته است.
در مقام دلبری ساکن تر از مرکز بود
گرچه آتش زیر پا دارد ز عارض خال او
هوش مصنوعی: در مقام جذابیت و دلربایی، او آرام‌تر از مرکز است، هر چند که آتش در زیر پاهایش به خاطر زیبایی خال او شعله‌ور است.
قامت او گر به این عنوان کند نشو و نما
زود خواهد گشت طوق قمریان خلخال او
هوش مصنوعی: اگر قامت او به این شکل رشد کند و بزرگ شود، به زودی گردن‌بند جواهرناکی خواهد شد که به پای او می‌افتد.
می کند چندین دل آشفته را گردآوری
صائب از هر حلقه ای زلف پریشان حال او
هوش مصنوعی: صائب به زیبایی اشاره می‌کند که چگونه زلف‌های باد کرده و آشفته او، دل‌های بسیاری را که درهم و آشفته‌اند، جذب و گردآوری می‌کند. این تصویر نشان‌دهنده‌ی جذابیت و تاثیرگذاری او بر دیگران است.