گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۸۵

بیجا سخن چو طوطی شکرشکن مکن
آیینه گر به حرف درآید سخن مکن
تا ممکن است جامه احرام ساختن
دستار صبح را کفن خویشتن مکن
پیوند دوستی ببر از سرو قامتان
روی زمین ز گریه حسرت چمن مکن
در خون فتاد نان عقیق از تلاش نام
بگذار نام را و سفر از یمن مکن
قصری که از فروغ تجلی است زرنگار
از دود دل، سیاه چو بیت الحزن مکن
از پا درآر دشمن خود را و خاک شو
در انتقام پیروی کوهکن مکن
در دیده ستاره نمک ریخت انتظار
زین بیش در زمین غریبی وطن مکن
صائب حیا ز دیده نرگس به وام گیر
گستاخ چشم باز به روی چمن مکن

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بیجا سخن چو طوطی شکرشکن مکن
آیینه گر به حرف درآید سخن مکن
هوش مصنوعی: هرگز بی‌دلیل و بی‌فکر صحبت نکن، مانند طوطی که فقط حرف می‌زند و شیرینی کلامش بی‌معناست. اگر آیینه به سخن بیافتد، یعنی اگر خودت را در آینه ببینی و بازگو کنی، بهتر است که سکوت کنی.
تا ممکن است جامه احرام ساختن
دستار صبح را کفن خویشتن مکن
هوش مصنوعی: هرگز به فکر نکن که برای خودت زینتی بسازی که آخرش به آراستن دستار صبح و در پایان به مانند کفن برای خودت تبدیل شود.
پیوند دوستی ببر از سرو قامتان
روی زمین ز گریه حسرت چمن مکن
هوش مصنوعی: دوستی را با کسانی که قامت بلندی دارند برقرار کن و از حسرت چمن نگو.
در خون فتاد نان عقیق از تلاش نام
بگذار نام را و سفر از یمن مکن
هوش مصنوعی: به خاطر تلاش و کوشش برای رسیدن به نام و اعتبار، ارزش‌های معنوی و مادی را نباید فراموش کرد. همچنین نباید از مسیری که به سوی موفقیت و مقصد نهایی می‌برد، دور شد.
قصری که از فروغ تجلی است زرنگار
از دود دل، سیاه چو بیت الحزن مکن
هوش مصنوعی: کاخی که از نور تابش و درخشندگی ساخته شده، در نتیجه غم و اندوه قلبی، تاریک و غم‌انگیز شده است. نگذار چنین حالتی به وجود آید.
از پا درآر دشمن خود را و خاک شو
در انتقام پیروی کوهکن مکن
هوش مصنوعی: دشمن خود را شکست بده و به خاطر انتقام، خودت را نابود نکن. مانند کوهکن، هرگز خود را در این راه از پا نینداز.
در دیده ستاره نمک ریخت انتظار
زین بیش در زمین غریبی وطن مکن
هوش مصنوعی: در چشمانت، ستاره‌هایی از شوق و اشتیاق می‌درخشند. دیگر بیشتر از این در این سرزمین غریب، انتظار نکش!
صائب حیا ز دیده نرگس به وام گیر
گستاخ چشم باز به روی چمن مکن
هوش مصنوعی: نگران نباش و حیا نکن، چون گل نرگس هم به تو نگاه می‌کند. با شهامت و بدون ترس به دنیای زیبایی‌ها و چمنزار نگاه کن و خودت را آزاد بگذار.