گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۸۲

از زنگ کبر آینه خویش ساده کن
در زیر پا نظر کن و حج پیاده کن
چون مور مدتی کمر بندگی ببند
دیگر ز روی دست سلیمان، و ساده کن
سامان خاستن نبود شبنم مرا
ای مهر، دستگیری این اوفتاده کن
احسان آفتاب به مقدار روزن است
تا ممکن است روزن دل را گشاده کن
در قبضه تصرف چرخ زبون مباش
مردانه از سپهر مقوس کباده کن
بر توسن سبکرو همت سوار شو
خوشید را ز مرکب گردون پیاده کن
نقصان نکرده است کس از آب زندگی
نقد حیات خود همه را صرف باده کن
تا چون سبو عزیزان خراباتیان شوی
یک چند دستگیری هر اوفتاده کن
صائب هلاک ساده دلان است حسن دوست
تا ممکن است آینه خویش ساده کن

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از زنگ کبر آینه خویش ساده کن
در زیر پا نظر کن و حج پیاده کن
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که از غرور و خودپسندی خود بکاه و خود را ساده و بی‌ریا ببین. به دنیا با نگاه فروتنانه‌تری بنگر و به سمت آگاهی و حقیقت حرکت کن.
چون مور مدتی کمر بندگی ببند
دیگر ز روی دست سلیمان، و ساده کن
هوش مصنوعی: مدتی مانند مور که به خدمت‌گزاری مشغول است، وقتی این کار را رها کند، دیگر از روی دست سلیمان بالاتر نمی‌رود و به مقام و مرتبه‌ای نمی‌رسد.
سامان خاستن نبود شبنم مرا
ای مهر، دستگیری این اوفتاده کن
هوش مصنوعی: ای خورشید، شبنم من در دلیلی برای سرپا ایستادن و پیشرفت نیست. خواهش می‌کنم به من که افتاده‌ام کمک کن.
احسان آفتاب به مقدار روزن است
تا ممکن است روزن دل را گشاده کن
هوش مصنوعی: احسان و لطف دیگران به اندازه‌ای که در دل هر فردی جا دارد، قابل قبول و اثرگذاری است. تلاش کن تا دل خود را برای پذیرش این محبت‌ها باز کنی.
در قبضه تصرف چرخ زبون مباش
مردانه از سپهر مقوس کباده کن
هوش مصنوعی: در دامان زمان و چرخش روزگار زندگی نکن و به‌طور شجاعانه از بلندی‌ها و سختی‌ها عبور کن.
بر توسن سبکرو همت سوار شو
خوشید را ز مرکب گردون پیاده کن
هوش مصنوعی: به پرنده‌ای سبکبال سوار شو و اراده‌ات را به کار بگیر تا خورشید را از آن دسته آسمانی پایین بیاوری.
نقصان نکرده است کس از آب زندگی
نقد حیات خود همه را صرف باده کن
هوش مصنوعی: هیچ‌کسی از زیبایی و لذت‌های زندگی کم نگذاشته است، پس بهتر است که همه‌یت را در راه شادمانی و سرور صرف کنی.
تا چون سبو عزیزان خراباتیان شوی
یک چند دستگیری هر اوفتاده کن
هوش مصنوعی: تا زمانی که همچون سبوی دلخواهی برای دوستان خراباتی بشوی، مدتی به یاری هر کسی که در سختی افتاده است بشتاب.
صائب هلاک ساده دلان است حسن دوست
تا ممکن است آینه خویش ساده کن
هوش مصنوعی: دوستی خوب و زیبا، گاهی می‌تواند موجب آسیب و نابودی افراد ساده‌دل شود. بنابراین، بهتر است انسان‌ها تا جایی که می‌توانند، خود را ساده و صادق نگه دارند تا از خطرات ناشی از دوستی‌های پرعمق و پیچیده در امان بمانند.