گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۸۰

پیش از وصال، ترک تمنای خام کن
تا گل نیامده است علاج ز کام کن
در همت از عقیق فرومایه کم مباش
تن در خراش دل ده و تحصیل نام کن
بردار اگر کشند ملامتگران ترا
بر خود به صبر، روضه دارالسلام کن
چیزی اگر طلب کنی از خلق، می طلب
دستی اگر دراز کنی پیش جام کن
ما نیم مست و نرگس ساقی است نیمخواب
از نیم شیشه عشرت ما را تمام کن
چشمت اگر به دولت بیدار می پرد
بر چشم خویش خواب فراغت حرام کن
قانع مشو به دولت ده روزه جهان
از نام نیک، دولت خود مستدام کن
هر نقش پای، گرده خورشید عارضی است
در پیش پای خویش ببین و خرام کن
هر چند نیست صید ترا رتبه قبول
بال شکسته ناخنه چشم دام کن
صائب سری بکش به گریبان بیخودی
گلگون فکر خویش ثریا خرام کن

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیش از وصال، ترک تمنای خام کن
تا گل نیامده است علاج ز کام کن
هوش مصنوعی: قبل از اینکه به وصال و رسیدن به معشوق برسی، آرزوی بی‌فایده را کنار بگذار. تا زمانی که گل نرسیده است، بهتر است درمان دلخوشی‌های خود را پیدا کنی.
در همت از عقیق فرومایه کم مباش
تن در خراش دل ده و تحصیل نام کن
هوش مصنوعی: هرگز در تلاش و اراده خود از افرادی که کم‌ارزش و بی‌معنی هستند کم نگذار. تلاش کن که با دل و جان خود کوشش کنی و به دنبال کسب نام و اعتبار باش.
بردار اگر کشند ملامتگران ترا
بر خود به صبر، روضه دارالسلام کن
هوش مصنوعی: اگر انتقادکنندگان تو را به زجر و شکایت بکشند، با صبر و آرامش مواجه شو و مثل باغی که در بهشت است، به زیبایی و آرامش خود ادامه بده.
چیزی اگر طلب کنی از خلق، می طلب
دستی اگر دراز کنی پیش جام کن
هوش مصنوعی: اگر از مردم چیزی بخواهی، بهتر است که دستت را دراز نکنی، بلکه با احترام و ادب از آنها بخواهی.
ما نیم مست و نرگس ساقی است نیمخواب
از نیم شیشه عشرت ما را تمام کن
هوش مصنوعی: ما حالتی از مستی داریم و ساقی‌مان که نرگس زیبایی است، در خواب نیمه‌ای به سر می‌برد. از نیمه شیشه‌ای که از شادی پر کرده‌ایم، لطفاً ما را به طور کامل سیراب کن.
چشمت اگر به دولت بیدار می پرد
بر چشم خویش خواب فراغت حرام کن
هوش مصنوعی: اگر چشمت به خوشبختی و موفقیت بیفتد، باید برای خودت راحتی و آسایش را فراموش کنی و تمام تمرکزت را بر روی آنچه در پی آن هستی، بگذاری.
قانع مشو به دولت ده روزه جهان
از نام نیک، دولت خود مستدام کن
هوش مصنوعی: به کمتر از آنچه که به‌راستی شایسته‌اش هستی راضی نشو. به جای اینکه تنها به نعمت‌های زودگذر دنیا دل خوش کنی، سعی کن که نام نیک و یاد نیکویی برای خودت بسازی تا موفقیت‌هایت همیشگی و پایدار باشد.
هر نقش پای، گرده خورشید عارضی است
در پیش پای خویش ببین و خرام کن
هوش مصنوعی: هر اثر یا نشانه‌ای که از خود بر جای می‌گذاری، مانند تابش خورشید بر چهره‌ات است. به آن توجه کن و با اعتماد به نفس و آرامش قدم بردار.
هر چند نیست صید ترا رتبه قبول
بال شکسته ناخنه چشم دام کن
هوش مصنوعی: هرچند که تو شکار مطلوبی نیستی، اما با این حال، باید از خشونت و آسیب به خودت دوری کنی و به مانند پرنده‌ای که بال و پرهایش آسیب دیده، به دام گرفتار نشوی.
صائب سری بکش به گریبان بیخودی
گلگون فکر خویش ثریا خرام کن
هوش مصنوعی: به خودت کمی فرصتی بده و به عمق افکار و احساساتت نگاه کن، تا به اوج زیبایی و روشنی برسیدی.