گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۴۳

ز باده توبه در ایام نوبهار مکن
به اختیار، پشیمانی اختیار مکن
به استخاره اگر توبه کرده ای زاهد
به استخاره دگر زینهار کار مکن
وصال ساغر و مینا قران سعدین است
برای خوردن می ساعت اختیار مکن
زمین شور بود برق دانه امید
به مجلسی که در او نیست می گذار مکن
به پای خم می نارس به کام خویش رسید
سفر ز کوی خرابات زینهار مکن
اگر چه عشق بود کار مردم بیکار
به غیر عشق توجه به هیچ کار مکن
چو روزگار به ناسازی تو ساخته است
تو نیز شکوه ز اوضاع روزگار مکن
ز چشم شور بساط جهان نمکزارست
چو لاله داغ نهان خود آشکار مکن
رسد چو قطره به دریا یکی هزار شود
به جان مضایقه با تیغ آبدار مکن
لباس عاریتی پرده دار ناکامی است
به هر چه از تو جدا گردد افتخار مکن
ز خست شرکا زود می شوی دلگیر
درین زمانه تمنای اعتبار مکن
محیط عشق ندارد کناره ای، صائب
تلاش ساحل ازین بحر بی کنار مکن

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز باده توبه در ایام نوبهار مکن
به اختیار، پشیمانی اختیار مکن
هوش مصنوعی: در روزهای بهاری، از می و نوشیدن آن دست نکش و خود را به پشیمانی نینداز.
به استخاره اگر توبه کرده ای زاهد
به استخاره دگر زینهار کار مکن
هوش مصنوعی: اگر زاهدی به خاطر استخاره‌ای تصمیم گرفته‌ای و توبه کرده‌ای، دیگر برای استخاره دوباره کاری نکن.
وصال ساغر و مینا قران سعدین است
برای خوردن می ساعت اختیار مکن
هوش مصنوعی: دوستی و وصال با معشوق مانند نوشیدن شراب و نگاه به جام زیباست. بنابراین، در زمان مناسب و با انتخاب صحیح، برای لذت بردن از زندگی و عشق اقدام کن.
زمین شور بود برق دانه امید
به مجلسی که در او نیست می گذار مکن
هوش مصنوعی: زمین پر از عشق و امید است، اما نباید در مجلسی که در آن سال‌های خوش وجود ندارد، بی‌جهت و بی‌معنی منتظر خوشبختی و شادی بمانیم.
به پای خم می نارس به کام خویش رسید
سفر ز کوی خرابات زینهار مکن
هوش مصنوعی: به پای پنجم که به خاطر کم توجهی به خودت آسیب نرسانی، به خواسته‌هایت خواهی رسید. از رفتن به محفل‌های خوش‌گذرانی و هر چه خوشی به همراه دارد، هیچ مضایقه‌ای نکن.
اگر چه عشق بود کار مردم بیکار
به غیر عشق توجه به هیچ کار مکن
هوش مصنوعی: علیرغم اینکه عشق کار افرادی است که وقت آزاد دارند، فقط به عشق فکر کن و به هیچ کار دیگری توجه نکن.
چو روزگار به ناسازی تو ساخته است
تو نیز شکوه ز اوضاع روزگار مکن
هوش مصنوعی: زمانه به گونه‌ای نامناسب بر تو سایه افکنده است، پس تو هم از اوضاع روزگار شکایت نکن.
ز چشم شور بساط جهان نمکزارست
چو لاله داغ نهان خود آشکار مکن
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که زیبایی‌های جهان و نعمت‌های آن می‌توانند تحت تأثیر حسادت و چشم‌زخم قرار گیرند. مانند لاله‌ای که زخم و دردش را پنهان می‌کند، نباید احساسات و مشکلات درونی خود را به راحتی نشان داد. به عبارتی دیگر، بهتر است زندگی و مشکلات خود را مخفی نگه‌داری و از اثرات منفی حسادت دیگران در امان بمانی.
رسد چو قطره به دریا یکی هزار شود
به جان مضایقه با تیغ آبدار مکن
هوش مصنوعی: وقتی یک قطره به دریا می‌رسد، تبدیل به هزاران قطره می‌شود. پس با تیغ تند و برّانت، در گرفتن جان دیگران کوتاهی نکن.
لباس عاریتی پرده دار ناکامی است
به هر چه از تو جدا گردد افتخار مکن
هوش مصنوعی: پوشیدن لباس قرضی، نشانه‌ی شکست و ناکامی است. به هیچ چیزی که از تو جدا شده، افتخار نکن.
ز خست شرکا زود می شوی دلگیر
درین زمانه تمنای اعتبار مکن
هوش مصنوعی: در این زمانه، اگر از شریکانت خسته شدی، نباید به اعتبار و مقام دیگران امید داشته باشی.
محیط عشق ندارد کناره ای، صائب
تلاش ساحل ازین بحر بی کنار مکن
هوش مصنوعی: عشق محیطی است که هرگز به انتها نمی‌رسد و کناری ندارد. بنابراین، تلاش نکن که به دنبال ساحلی در این دریا بی‌کران باشی.