گنجور

غزل شمارهٔ ۶۳۰۵

هلال سیل فنایند خانه پردازان
به آب و گل نکنند التفات خودسازان
صبور باش به ناسازگاری ایام
که خار پیرهن عالمند ناسازان
درین نشیمن خاکی به چشم بسته بساز
که وقت صید گشایند چشم شهبازان
مشو چو طرف کلاه از شکست خود غافل
که هست خودشکنی زینت سرافرازان
نمی توان گهر از عقد سر به مهر ربود
شمرده گوی سخن در حضور غمازان
بلند و پست جهان قابل عداوت نیست
ز امتیاز مدر پرده هم آوازان
چنان که پای چراغ از چراغ شد تاریک
دلم سیاه شد از صحبت سرافرازان
در آن ریاض که صائب سخن طراز شود
زنند مهر به لب جمله نغمه پردازان

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هلال سیل فنایند خانه پردازان
به آب و گل نکنند التفات خودسازان
هوش مصنوعی: هلال (ماه) به شکلی است که گویی خانه‌نشینان دچار هجوم سیل شده‌اند و در این نابودی، کسانی که خود را می‌سازند و اصلاح می‌کنند، توجهی به آن ندارند و نمی‌گذارند که کارهایشان تحت تأثیر این وضعیت قرار بگیرد.
صبور باش به ناسازگاری ایام
که خار پیرهن عالمند ناسازان
هوش مصنوعی: صبور باش در برابر سختی‌های زندگی، زیرا مشکلات و دشواری‌ها مانند خارهایی هستند که به لباس دنیا چسبیده‌اند و همیشه وجود دارند.
درین نشیمن خاکی به چشم بسته بساز
که وقت صید گشایند چشم شهبازان
هوش مصنوعی: در این دنیای مادی، در سکوت و آرامش زندگی کن تا زمانی که فرصت مناسبی برای بهره‌برداری و دست‌یابی به اهداف و آرزوها در دسترس قرار گیرد.
مشو چو طرف کلاه از شکست خود غافل
که هست خودشکنی زینت سرافرازان
هوش مصنوعی: به خودت توجه داشته باش و غفلت نکن از شکست‌ها و کمبودهایت، زیرا این خودتخریبی می‌تواند بر زینت و زیبایی افتخارآفرینان سایه اندازد.
نمی توان گهر از عقد سر به مهر ربود
شمرده گوی سخن در حضور غمازان
هوش مصنوعی: نمی‌توان ارزش و زیبایی گران‌بهایی را از بر چهره کسانی که به درد و غم دیگران توجه دارند، پنهان کرد. بهتر است در جمع این افراد با احتیاط صحبت کنیم و کلمات خود را با دقت انتخاب کنیم.
بلند و پست جهان قابل عداوت نیست
ز امتیاز مدر پرده هم آوازان
هوش مصنوعی: جهان با همه بلندی‌ها و پستی‌هایش نباید مورد کینه و دشمنی قرار گیرد، چرا که تفاوت‌ها و تمایزهای افراد نمی‌تواند دلیلی برای جدایی و مخالفت باشد.
چنان که پای چراغ از چراغ شد تاریک
دلم سیاه شد از صحبت سرافرازان
هوش مصنوعی: زمانی که پای چراغ خاموش شود، نور آن هم از بین می‌رود. دلم نیز به خاطر صحبت با افراد برجسته و موفق به شدت غمگین و تیره گشته است.
در آن ریاض که صائب سخن طراز شود
زنند مهر به لب جمله نغمه پردازان
هوش مصنوعی: در آن باغی که صائب، شاعر بزرگ، هنر خود را به نمایش می‌گذارد، همه آوازخوانان بر لبان خود مهر سکوت می‌زنند و در نتیجه، از هیچ صدایی خبری نیست.