غزل شمارهٔ ۶۲۶۶
با گرانجانی تن دل چه تواند کردن؟
دانه سوخته در گل چه تواند کردن؟
خاکساری و تحمل زره داودی است
شورش بحر به ساحل چه تواند کردن؟
راه خوابیده به فریاد نگردد بیدار
پند با عاشق بیدل چه تواند کردن؟
سیل از کشور ویرانه تهیدست رود
باده با مردم عاقل چه تواند کردن؟
سخت رو از دم شمشیر نگرداند روی
سخن سرد به سایل چه تواند کردن؟
ایمن است از خطر پرده دران پرده غیب
خار با آبله دل چه تواند کردن؟
هر سر خاری اگر نشتر الماس شود
با گرانجانی کاهل چه تواند کردن؟
آب شمشیر فزون می شود از دیده نرم
نگه عجز به قاتل چه تواند کردن؟
شرم اگر پرده مستوری لیلی نشود
پرده نازک محمل چه تواند کردن؟
در پی حاصل اگر دیده موران نبود
آفت برق به حاصل چه تواند کردن؟
چرخ را از حرکت لنگر تمکین تو داشت
با تو ظالم کشش دل چه تواند کردن؟
مانع شورش دریا نشود صائب موج
با جنون قید سلاسل چه تواند کردن؟
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
با گرانجانی تن دل چه تواند کردن؟
دانه سوخته در گل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: با وجود مشکلات و دردهای عمیق، دل نمیتواند زیاد چیزی برای تغییر ایجاد کند. مانند دانهای که در گل و لای سوخته است و هیچ امیدی به زندگی و رشد ندارد.
خاکساری و تحمل زره داودی است
شورش بحر به ساحل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: خود را فروتن و صبور کردن، مانند زرهای است که داود بر تن کرده است. در برابر طغیانی چون دریا، ساحل چه کاری از دستش برمیآید؟
راه خوابیده به فریاد نگردد بیدار
پند با عاشق بیدل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: راهی که خوابیده است، دیگر به فریاد بیدار نمیشود. چه کسی میتواند با نصیحت کردن عاشق دلی شیدا را تغییر دهد؟
سیل از کشور ویرانه تهیدست رود
باده با مردم عاقل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: شکست و ویرانی سرزمین، به مانند طغیانی از سیل است. اما در کنار این بحرانها و مشکلات، شخصی با دانایی و عقل خود، چه کاری میتواند انجام دهد؟
سخت رو از دم شمشیر نگرداند روی
سخن سرد به سایل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: اگر کسی به خاطر ترس و خطر، رو به سمت شمشیر نکند، در پاسخ به مسائل و چالشها چه تلاشی میتواند بکند؟
ایمن است از خطر پرده دران پرده غیب
خار با آبله دل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: کسی که از دنیای پنهان حفاظت شده است، نمیتواند آسیب ببیند. اما دل پر درد و رنج چگونه میتواند این وضعیت را تغییر دهد؟
هر سر خاری اگر نشتر الماس شود
با گرانجانی کاهل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: اگر هر سوزنی هم به تیغ الماس تبدیل شود، اما کسی که به تلاش و کوشش خود اهمیتی نمیدهد، چه کاری میتواند انجام دهد؟
آب شمشیر فزون می شود از دیده نرم
نگه عجز به قاتل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: آب چشم از شدت ناچاری بیشتر میشود، در برابر قاتل چه کار از ما برمیآید؟
شرم اگر پرده مستوری لیلی نشود
پرده نازک محمل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: اگر شرم از میان برداشته شود و زیبایی لیلی نمایان گردد، دیگر چه ارزش و تعریفی برای پرده نازک این محمل باقی میماند؟
در پی حاصل اگر دیده موران نبود
آفت برق به حاصل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: اگر مورچهها به دنبال نتیجه و حاصل کار خود نبودند، طوفان و باران چه کاری میتوانستند برای آن حاصل بکنند؟
چرخ را از حرکت لنگر تمکین تو داشت
با تو ظالم کشش دل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: این بیت بیان میکند که اگر تو به حرکت و تغییر زندگی اجازه ندهی، سرنوشت و چرخ روزگار هم نمیتواند بر تو تاثیر بگذارد. همچنین اشاره دارد که اگر دل تو به وسوسهها و خواستههای نادرست توجه کند، چه قدرتی برای تغییر و اصلاح وجود نخواهد داشت. به عبارتی دیگر، تأکید بر اهمیت اراده و تصمیمگیری در زندگی است.
مانع شورش دریا نشود صائب موج
با جنون قید سلاسل چه تواند کردن؟
هوش مصنوعی: اگر دریا بخواهد شورش کند، هیچ چیزی نمیتواند مانع آن شود. حتی اگر موجها به جنون بیفتند و در بند و زنجیرهایی گرفتار شوند، باز هم نمیتوانند جلوی خروش و طغیان دریا را بگیرند.

صائب