گنجور

غزل شمارهٔ ۶۲۲۷

برای کام دنیا دامن دل بر میان مشکن
پر و بال هما را در هوای استخوان مشکن
فلک در زیر پای توست چون از خود برون آیی
برای این ره نزدیک دامن بر میان مشکن
به یوسف می توان بخشید جرم کاروانی را
خدا را در میان بین، خاطر خلق جهان مشکن
به بال توست در این خاکدان چون تیر پروازم
به جرم کجروی بال من ای ابرو کمان مشکن
غرور حسن ای مجنون شراکت برنمی تابد
خمار چشم لیلی را به چشم آهوان مشکن
شکست بی گناهان سنگ را در ناله می آرد
دل چون شیشه ما را به سنگ امتحان مشکن
حریف کاسه زهر پشیمانی نخواهد شد
به حرف دشمنان زنهار قلب دوستان مشکن
به کار چشم زخم باغ می آید وجود من
به جرم بی بری شاخ مرا ای باغبان مشکن
به گوش جان نگه دار این نصیحت را ز من صائب
اگر خواهی که قدرت نشکند نان خسان مشکن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برای کام دنیا دامن دل بر میان مشکن
پر و بال هما را در هوای استخوان مشکن
هوش مصنوعی: برای رسیدن به لذت‌های دنیوی، دل خود را به درد نیاورید و باعث شکست بال و پر پرنده‌ای چون هما نشوید. در جستجوی چیزهای مادی و بی‌ارزش، به روح و ذات خود لطمه نزنید.
فلک در زیر پای توست چون از خود برون آیی
برای این ره نزدیک دامن بر میان مشکن
هوش مصنوعی: آسمان در زیر پای تو قرار دارد، هنگامی که از خودخواهی و محدودیت‌های درونی‌ات فراتر بروی. برای رسیدن به این هدف، دامن خود را به خاطر مشکلات و موانع خرد نکن.
به یوسف می توان بخشید جرم کاروانی را
خدا را در میان بین، خاطر خلق جهان مشکن
هوش مصنوعی: یوسف، با زیبایی و جذابیتش می‌تواند بخشش را در دل‌ها بیدار کند، حتی اگر کاروانی تقصیری مرتکب شده باشد. پس بهتر است که در این موضوع خدا را در نظر بگیریم و به خاطر دیگران دل را نشکنیم.
به بال توست در این خاکدان چون تیر پروازم
به جرم کجروی بال من ای ابرو کمان مشکن
هوش مصنوعی: پرواز من در این دنیا به بال تو بستگی دارد. مانند تیری که به سمت بالا می‌رود، اگر بال من منحرف باشد، ای ابرو که مانند کمانی هستی، آن را نشکن.
غرور حسن ای مجنون شراکت برنمی تابد
خمار چشم لیلی را به چشم آهوان مشکن
هوش مصنوعی: غرور زیبایی محبوب من، مجنون را نمی‌پذیرد که به چشمان لیلی حالت نشئه‌وار خود را به چشمان آهوها نشان بدهد.
شکست بی گناهان سنگ را در ناله می آرد
دل چون شیشه ما را به سنگ امتحان مشکن
هوش مصنوعی: بی گناهانی که آسیب می‌بینند، دلِ شفاف و آسیب‌پذیر ما را به یاد می‌آورد، پس به ضربه‌های زندگی به ما رحم کن و دل ما را نشکن.
حریف کاسه زهر پشیمانی نخواهد شد
به حرف دشمنان زنهار قلب دوستان مشکن
هوش مصنوعی: شخصی که با درد و ناراحتی مواجه شده، هرگز به راحتی تسلیم نخواهد شد و به کلمات و وعده‌های دشمنان توجهی نخواهد کرد. بنابراین، نباید دل دوستان را بشکنیم و به آنها ظلم کنیم.
به کار چشم زخم باغ می آید وجود من
به جرم بی بری شاخ مرا ای باغبان مشکن
هوش مصنوعی: وجود من به خاطر نداشتن نقص و عیب، برای آسیب زدن به شاخ و برگ باغ همچون چشم زخم محسوب می‌شود. ای باغبان، لطفاً شاخ مرا نشکن.
به گوش جان نگه دار این نصیحت را ز من صائب
اگر خواهی که قدرت نشکند نان خسان مشکن
هوش مصنوعی: به شنیدن این نصیحت از من توجه کن: اگر می‌خواهی قدرت و توانایی‌ات از بین نرود، نان و معاش دیگران را خراب نکن.