گنجور

غزل شمارهٔ ۶۲۲۴

برآورد از نهادت گرد عصیان، گریه ای سر کن
اگر دل را نسازی آب، باری دیده ای تر کن
ز غفلت چند خواهی روز را شب کرد ای غافل؟
شبی را هم ز آه آتشین روز منور کن
نسازی گر دهانی را چو نخل بارور شیرین
خنک از سایه دلها را چو بید سایه گستر کن
سفیدی می کند راه فنا از هر سر مویت
درین وحشت سرا تا پای داری راه را سر کن
به نعل واژگون از راهزن ایمن شود رهرو
چو دل را ساده کردی خانه خود را مصور کن
به شیرینی توان بستن لب بیهوده گویان را
ز هر کس بشنوی تلخی، دهانش پر ز شکر کن
هلالی کرد چشم شور، مه را در تمامی ها
درین عبرت سرا پهلوی چرب خویش لاغر کن
ترا چون خاک خواهد بود آخر بستر و بالین
در ایام حیات از خاک هم بالین و بستر کن
نصیحت کی اثر در سنگ خارا می کند صائب؟
برای این گرانخوابان برو افسانه ای سر کن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برآورد از نهادت گرد عصیان، گریه ای سر کن
اگر دل را نسازی آب، باری دیده ای تر کن
هوش مصنوعی: از درونت شورش و عصیان برمی‌خیزد، اگر قلبت را نتوانی به اشک تبدیل کنی، لااقل چشمانت را مرطوب کن.
ز غفلت چند خواهی روز را شب کرد ای غافل؟
شبی را هم ز آه آتشین روز منور کن
هوش مصنوعی: هدر نده وقتت را به غفلت و نادانی، ای کسی که بی‌خبر هستی! هر شب را با اشک و حسرتی که از روز داری، روشن کن و به زندگی‌ات معنا ببخش.
نسازی گر دهانی را چو نخل بارور شیرین
خنک از سایه دلها را چو بید سایه گستر کن
هوش مصنوعی: اگر نتوانی دهانی را مانند نخل بارور، شیرین و خنک بسازی، دل‌های مردم را مانند درخت بید زیر سایه‌ات آرام کن.
سفیدی می کند راه فنا از هر سر مویت
درین وحشت سرا تا پای داری راه را سر کن
هوش مصنوعی: سفیدی موهایت در این دنیای پر از ترس، نشانه‌ای از گذر زمان است و این خیالات منفی را از سر راهت برمی‌دارد. تا زمانی که استقامت و اراده داری، می‌توانی مسیر را تغییر دهی و بر همهٔ مشکلات فائق آیی.
به نعل واژگون از راهزن ایمن شود رهرو
چو دل را ساده کردی خانه خود را مصور کن
هوش مصنوعی: اگر دل خود را ساده و بی‌زینت کنی، می‌توانی از خطرات و ناامنی‌ها در مسیر زندگی در امان باشی. برای این‌که زندگی‌ات را در بهترین حالت بگذرانی، باید فضا و محیط خود را به خوبی زیبا و مناسب بسازی.
به شیرینی توان بستن لب بیهوده گویان را
ز هر کس بشنوی تلخی، دهانش پر ز شکر کن
هوش مصنوعی: اگر از هر کسی شنیدی که در مورد دیگران صحبت‌های تلخی می‌کند، به جای اینکه تحت تأثیر قرار بگیری، با زبان شیرین و محبت‌آمیز واکنش نشان بده.
هلالی کرد چشم شور، مه را در تمامی ها
درین عبرت سرا پهلوی چرب خویش لاغر کن
هوش مصنوعی: چشم خیره و حسادت دیگران، باعث شد که زیبایی و نور ماه تحت تاثیر قرار بگیرد. در این مکان عبرت‌آموز، سعی کن در کنار زیبایی‌های چشم‌نواز، خودت را هم به شکل و حالت بهتری درآوری، حتی اگر این کار به لاغر شدن تو نیاز داشته باشد.
ترا چون خاک خواهد بود آخر بستر و بالین
در ایام حیات از خاک هم بالین و بستر کن
هوش مصنوعی: در پایان عمر، تو را مانند خاک خواهند گذاشت و در روزهای زندگی‌ات می‌توانی از خاک برای بستر و بالین خود استفاده کنی.
نصیحت کی اثر در سنگ خارا می کند صائب؟
برای این گرانخوابان برو افسانه ای سر کن
هوش مصنوعی: نصیحت به افراد سخت‌دل و بی‌توجه تأثیری ندارد. برای کسانی که خواب غفلت دارند، بهتر است داستانی جذاب بسازی تا شاید توجهشان جلب شود.