گنجور

غزل شمارهٔ ۶۲۰۵

فقیران را به چوب منع از درگاه خود راندن
به شمع دولت بیدار باشد دامن افشاندن
مگردان روی گرم از دوستان تا دولتی داری
که از یک شمع روشن می توان صد شمع گیراندن
به خاموشی ز زخم خصم بد گوهر مشو ایمن
که آب تیغ طوفان می کند در وقت خواباندن
دهد هر کس به ریزش دست خود در زندگی عادت
به نقد جان به آسانی تواند دست افشاندن
بپوشان دیده از خود، در حریم وصل محرم شو
که با دریا یکی گردد حباب از چشم پوشاندن
ز دل زنگار غفلت می زداید صحبت پاکان
که در گوهر نگردد سبز، رنگ آب از ماندن
دل بی تاب دارد دور باش خانه زاد از خود
مروت نیست ما را چون سپند از بزم خود راندن
لطیف افتاده است از بس که آن سیمین بدن صائب
خط نارسته را زان صفحه رومی توان خواندن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

فقیران را به چوب منع از درگاه خود راندن
به شمع دولت بیدار باشد دامن افشاندن
هوش مصنوعی: به کسانی که در موقعیت ناتوانی هستند، نباید اجازه ورود به درگاه خود را داد و در عوض با قدرت و ثروت خود باید در جامعه تأثیرگذار بود و به دیگران کمک کرد.
مگردان روی گرم از دوستان تا دولتی داری
که از یک شمع روشن می توان صد شمع گیراندن
هوش مصنوعی: دوستانت را رها نکن، زیرا اگر رابطه‌های خوبی داشته باشی، می‌توانی از یک نعمت کوچک بهره‌وری زیادی بگیری و به زندگی‌ات رونق ببخشی.
به خاموشی ز زخم خصم بد گوهر مشو ایمن
که آب تیغ طوفان می کند در وقت خواباندن
هوش مصنوعی: از زخم دشمن خبیث فکر نکن که در سکوت امن هستی، زیرا در هنگام آرامش، خطراتی وجود دارد که می‌تواند به یکباره به وجود آید.
دهد هر کس به ریزش دست خود در زندگی عادت
به نقد جان به آسانی تواند دست افشاندن
هوش مصنوعی: هر فردی که به تدریج و با احتیاط در زندگی رفتار کند، می‌تواند به راحتی به خواسته‌های خود دست یابد و جانش را در معرض خطر قرار ندهد.
بپوشان دیده از خود، در حریم وصل محرم شو
که با دریا یکی گردد حباب از چشم پوشاندن
هوش مصنوعی: چشمانت را از خودت بپوشان و در فضای وصال، به راز و رازی که در آن وجود دارد نزدیک شو. زیرا وقتی که به عمق این ارتباط بروی، مانند حبابی در دریا خواهی شد که از دیده‌ها پنهان می‌شود.
ز دل زنگار غفلت می زداید صحبت پاکان
که در گوهر نگردد سبز، رنگ آب از ماندن
هوش مصنوعی: صحبت با افراد پاک و دور از غفلت، دل را از آلودگی‌ها پاک می‌کند؛ زیرا مانند رنگ آب، ماندن در میان آنها باعث می‌شود آدمی درخشان و خوش‌رنگ شود و از زنگار غفلت دور بماند.
دل بی تاب دارد دور باش خانه زاد از خود
مروت نیست ما را چون سپند از بزم خود راندن
هوش مصنوعی: دل بی‌تاب من به خاطر دوری از تو دچار نگرانی و اضطراب شده است. آیا برای تو درست و پسندیده است که من را مانند سپند (آتش) از جمع خود راندی و دور کنی؟
لطیف افتاده است از بس که آن سیمین بدن صائب
خط نارسته را زان صفحه رومی توان خواندن
هوش مصنوعی: لطافت و زیبایی او به قدری است که می‌توان از آن خط زیبای رومی برخاست و آن را خواند.