گنجور

غزل شمارهٔ ۶۱۸۸

مکن آزادگان را جستجو از این و آن پنهان
که باشد از سبکباری پی این کاروان پنهان
ز دشمن روی می کردند پنهان پیش ازین مردم
شوند اکنون ز وحشت دوستان از دوستان پنهان
به من در پره حرف سخت می گوید ملامتگر
هما را می کند در لقمه نادان استخوان پنهان
ز رنگ چهره رسوا می شود وقت برون رفتن
تماشایی کند هر چند گل از باغبان پنهان
شود خواب گران از پرده های دیده رسواتر
نگردد مستی غفلت ز چشم مردمان پنهان
نباشد تاب دست انداز مردم ناتوانان را
ازان از دیده ها می گردد آن موی میان پنهان
دم آبی به کام دل نصیب کس نمی گردد
ازان گردید خضر از چشم شور تشنگان پنهان
ز کوه قاف رسوای جهان شد عاقبت عنقا
چسان ماند کسی صائب به این سنگ نشان پنهان؟

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مکن آزادگان را جستجو از این و آن پنهان
که باشد از سبکباری پی این کاروان پنهان
هوش مصنوعی: آزادگان را از این و آن نپرس که در کجا هستند، زیرا که آن‌ها به دلیل سبکی خود، از این کاروان در خفا به سر می‌برند.
ز دشمن روی می کردند پنهان پیش ازین مردم
شوند اکنون ز وحشت دوستان از دوستان پنهان
هوش مصنوعی: در گذشته، دشمنان به صورت مخفیانه بر روی یکدیگر فعالیت می‌کردند، اما حالا به خاطر ترس دوستان از یکدیگر، آن‌ها نیز به پنهان‌کاری روی آورده‌اند.
به من در پره حرف سخت می گوید ملامتگر
هما را می کند در لقمه نادان استخوان پنهان
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که سخن دشوار و انتقادی که به من گفته می‌شود، به مانند تذکری است که نیکوکاران و افراد بافهم می‌دهند. در این میان، کسانی که خرد و دانش اندکی دارند، نمی‌توانند این مسأله را درک کنند و ممکن است در میان چیزهای ساده هم دچار مشکلی جدی شوند.
ز رنگ چهره رسوا می شود وقت برون رفتن
تماشایی کند هر چند گل از باغبان پنهان
هوش مصنوعی: وقتی کسی از خانه خارج می‌شود، رنگ چهره‌اش نشان‌دهنده وضعیت اوست و این وضعیت آنقدر نمایان است که حتی اگر کسی تلاش کند، نمی‌تواند احساساتش را از دیگران پنهان کند، مثل اینکه گل‌ها در باغبان پنهان شوند، اما باز هم زیبایی و جلوه‌گری آن‌ها قابل مشاهده خواهد بود.
شود خواب گران از پرده های دیده رسواتر
نگردد مستی غفلت ز چشم مردمان پنهان
هوش مصنوعی: وقتی خواب عمیق و غفلت بر چشمان انسان غالب می‌شود، دیگر نمی‌تواند عیوب و رسوایی‌های خود را از دیده‌ها پنهان کند. آلودگی‌های دل و روح افراد در اثر ناآگاهی و بی‌توجهی، به راحتی آشکار می‌شود.
نباشد تاب دست انداز مردم ناتوانان را
ازان از دیده ها می گردد آن موی میان پنهان
هوش مصنوعی: اگر کسی قدرت تحمل دشواری‌ها و مشکلات را نداشته باشد، نمی‌تواند به راحتی با چالش‌ها روبرو شود. در این شرایط، برخی ناپیداها و مشکلات به راحتی از نظرها پنهان می‌شوند.
دم آبی به کام دل نصیب کس نمی گردد
ازان گردید خضر از چشم شور تشنگان پنهان
هوش مصنوعی: آب زلال و خنک به کسی نمی‌رسد و به خاطر حسادت و نگاه بد تشنگان، خضر (که نماد آب حیات است) از نظر آنها پنهان می‌شود.
ز کوه قاف رسوای جهان شد عاقبت عنقا
چسان ماند کسی صائب به این سنگ نشان پنهان؟
هوش مصنوعی: در نهایت، پرنده‌ی افسانه‌ای عنقا که از کوه قاف خارج شد، به رسوایی و ناکامی دچار گشت. حال کسی نمی‌تواند بر اساس نشانه‌های پنهان او، به درستی او را بشناسد و به این موضوع پی ببرد.