گنجور

غزل شمارهٔ ۶۱۷۴

پیش هر ناشسته رویی وا مکن لب بیش ازین
آبروی خود مبر در عرض مطلب بیش ازین
گر شب خود را نمی سازی ز برق آه روز
روز خود را از سیه کاری مکن شب بیش ازین
می شود زلف حواس از باد پیما تار و مار
پوچ گویان را مزن انگشت بر لب بیش ازین
کاهلی خوابیده می سازد ره نزدیک را
خواب آسایش مکن بر پشت مرکب بیش ازین
برنمی آید نفس از واصلان بحر عشق
دعوی عرفان مکن ای نامؤدب بیش ازین
بر چراغان تجلی آستین افشان مشو
شکوه بیجا مکن از سیر کوکب بیش ازین
برگریز ناخن تدبیر شد، دل وا نشد
این گره در کار ما مپسند یارب بیش ازین
کعبه و بتخانه یکسان است صائب پیش سیل
حرف کفر و دین مگو با اهل مشرب بیش ازین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پیش هر ناشسته رویی وا مکن لب بیش ازین
آبروی خود مبر در عرض مطلب بیش ازین
هوش مصنوعی: به کسی که هنوز خود را آماده نکرده و به درستی نشسته نیست، نزدیک نشو و بیش از این آبرو و اعتبار خود را از دست نده. در ضمن، به این موضوع بیشتر از این اهمیت نده.
گر شب خود را نمی سازی ز برق آه روز
روز خود را از سیه کاری مکن شب بیش ازین
هوش مصنوعی: اگر شب را با نیکی و خوبی نسازی، روز را با گناه و بدی خراب نکن، بیشتر از این شب را به تاریکی مکش.
می شود زلف حواس از باد پیما تار و مار
پوچ گویان را مزن انگشت بر لب بیش ازین
هوش مصنوعی: به دلیل لطافت و زیبایی زلف‌های حواس، نباید به حرف‌های بی‌معنی و بی‌پایه توجه کرد و بهتر است آرامش بیشتری داشته باشیم و از حرف‌های اضافی خودداری کنیم.
کاهلی خوابیده می سازد ره نزدیک را
خواب آسایش مکن بر پشت مرکب بیش ازین
هوش مصنوعی: تنبلی و بی‌تحرکی باعث می‌شود که راه‌های نزدیک نیز دشوار به نظر برسند. نباید بر مرکب خود دراز بکشید و آسوده خاطر باشید، زیرا این کار شما را از حرکت و پیشرفت باز می‌دارد.
برنمی آید نفس از واصلان بحر عشق
دعوی عرفان مکن ای نامؤدب بیش ازین
هوش مصنوعی: نفس از عشق عمیق به خدا و سیر و سلوک روحانی برنمی‌آید، بنابراین به هیچ وجه به خودت زحمت نده که به ادعای معرفت برسی، ای کسی که ادب را رعایت نمی‌کنی، دیگر از این بیشتر حرف نزن.
بر چراغان تجلی آستین افشان مشو
شکوه بیجا مکن از سیر کوکب بیش ازین
هوش مصنوعی: در نورانی بودن آستین خود زیاده‌روی نکن و از رشته‌ای که بر ارادت تو نسبت به ستاره‌ها می‌گذرد، بیش از این شکایت نکن.
برگریز ناخن تدبیر شد، دل وا نشد
این گره در کار ما مپسند یارب بیش ازین
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که تدبیر و برنامه‌ریزی‌ها به جایی نرسیده و دل ما همچنان در تنگنا باقی مانده است. خدایا، این وضعیت را بیشتر از این تحمل نکن.
کعبه و بتخانه یکسان است صائب پیش سیل
حرف کفر و دین مگو با اهل مشرب بیش ازین
هوش مصنوعی: کعبه و بتخانه از نظر معنایی یکسان هستند. در برابر جریان‌های پر قدرت، از بحث درباره حقایق دینی و کفر خودداری کن و با کسانی که در این موضوعات بحث می‌کنند، بیشتر از این صحبت نکن.