گنجور

غزل شمارهٔ ۶۱۶۳

سرو گلزار ارم یا قامت دلجوست این؟
زلف مشکین یا کمند گردن آهوست این؟
اختر صبح سعادت، مرکز پرگار عشق
تخم آه آتشین یا خال عنبربوست این؟
بال شاهین نظر، طغرای شاهنشاه حسن
طاق آتشگاه عارض یا خم ابروست این؟
پرده دار آب حیوان، ابر گلزار بهشت
تار و پود جامه کعبه است یا گیسوست این؟
موج آب زندگی یا جوهر تیغ قضا
سرنوشت عاشقان یا پیچ و تاب موست این؟
ز آفتاب عارضش خط شعاعی سوخته است
یا به دور ماه رویش زلف عنبربوست این؟
حسنش از خط می کند منشور زیبایی درست
یا دعای چشم زخم آن بهشتی روست این؟
فتنه ها از یک گریبان سر برون آورده اند
یا صف مژگان به گرد نرگس جادوست این؟
خضر می روید به جای سبزه از جولانگهش
آب حیوان یا خرام قامت دلجوست این؟
چرب می سازد علم از خون آهوی حرم
رحم در خاطر ندارد، غمزه جادوست این
اینقدر وحشی نمی باشد ز مردم آدمی
یا پریزاد قباپوش است، یا آهوست این
از نگاه دیده قربانیان رم می کند
سخت وحشی طینت و بسیار نازک خوست این
سربرآورده است صائب زان گریبان آفتاب
یا غلط کرده است مشرق را قمر، یاروست این؟
نیست بزم شاه جای دم زدن جبریل را
پیش شاه نکته دان صائب چه گفت و گوست این؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سرو گلزار ارم یا قامت دلجوست این؟
زلف مشکین یا کمند گردن آهوست این؟
هوش مصنوعی: آیا این سرو در باغ ارم است یا اینکه قامت کسی است که دل‌ها را شاد می‌کند؟ آیا این زلف‌های مشکی است یا کمانی است که بر گردن آهو افتاده است؟
اختر صبح سعادت، مرکز پرگار عشق
تخم آه آتشین یا خال عنبربوست این؟
هوش مصنوعی: آیا صبح خوشبختی، نقطه مرکزی برای عشق است یا اینکه نشانه‌ای از درد و سوزش دل، مانند یک دانه آتشین یا لکه‌ای است که عطرش مانند عنبر است؟
بال شاهین نظر، طغرای شاهنشاه حسن
طاق آتشگاه عارض یا خم ابروست این؟
هوش مصنوعی: آیا آن چیزی که در نگاه شاهین است، نشانه‌ای از زیبایی‌ها و جاذبه‌های شاهنشاه حسن است یا تنها به خاطر خم ابرویش می‌باشد؟
پرده دار آب حیوان، ابر گلزار بهشت
تار و پود جامه کعبه است یا گیسوست این؟
هوش مصنوعی: این جمله به زیبایی و لطافت اشیاء و موجودات طبیعی اشاره دارد. به نوعی می‌گوید که ابرها مانند پارچه‌ای هستند که بهشت را می‌پوشانند و زیبایی آن به مانند گیسویی است که بر روی چهره‌ای زیبا افتاده است، یا شاید هم جامه‌ای که کعبه را در بر دارد. این تصویرها نشان‌دهنده‌ی هماهنگی و زیبایی در طبیعت و مکان‌های الهی هستند.
موج آب زندگی یا جوهر تیغ قضا
سرنوشت عاشقان یا پیچ و تاب موست این؟
هوش مصنوعی: آیا موج آب زندگی یا سرنوشت حوادثی که بر عاشقان می‌گذرد، شبیه پیچ و تاب موی محبوب است؟
ز آفتاب عارضش خط شعاعی سوخته است
یا به دور ماه رویش زلف عنبربوست این؟
هوش مصنوعی: چهره‌ی او مانند آفتاب است که از شدت تابش، خطی از حرارت بر آن افتاده و یا اینکه مانند ماه، زلف‌هایش خوشبو و به رنگ عطر عنبر است.
حسنش از خط می کند منشور زیبایی درست
یا دعای چشم زخم آن بهشتی روست این؟
هوش مصنوعی: زیبایی او به قدری است که انگار خط و نوشته را از زیبایی‌اش می‌کَند و مانند یک منشور زیبا و درخشان به نظر می‌رسد. آیا زیبایی او نتیجه دعای چشم‌زخم است که بهشتی به او داده؟
فتنه ها از یک گریبان سر برون آورده اند
یا صف مژگان به گرد نرگس جادوست این؟
هوش مصنوعی: فتنه‌ها از یک نقطه سر بلند کرده‌اند یا اینکه جذابیت چشمان نرگس به طرز عجیبی انسان را تسخیر کرده است؟
خضر می روید به جای سبزه از جولانگهش
آب حیوان یا خرام قامت دلجوست این؟
هوش مصنوعی: خضر در جایی که باید سبزه بروید، به خاطر آب جاودانی که دارد، اینجا آمده است. آیا این رفت و آمد او به خاطر رویش سبزه است یا به خاطر زیبایی و دلربایی‌اش می‌باشد؟
چرب می سازد علم از خون آهوی حرم
رحم در خاطر ندارد، غمزه جادوست این
هوش مصنوعی: علم و دانش به تنهایی می‌تواند از حسرت‌ها و دردها تغذیه کند، اما قلبش نسبت به این مسائل بی‌توجه است. این جذابیت و فریبندگی، به نوعی جادوست.
اینقدر وحشی نمی باشد ز مردم آدمی
یا پریزاد قباپوش است، یا آهوست این
هوش مصنوعی: اینقدر بی‌رحم نیست که از انسان‌ها فاصله بگیرد، بلکه یا از نوع آدمیزاد است و لباسش شبیه پری‌هاست، یا اینکه مانند آهویی وحشی است.
از نگاه دیده قربانیان رم می کند
سخت وحشی طینت و بسیار نازک خوست این
هوش مصنوعی: از نگاه افراد آسیب‌دیده، طبیعت وحشی و خشن رم را نشان می‌دهد و این نشان می‌دهد که آن‌ها بسیار حساس و آسیب‌پذیر هستند.
سربرآورده است صائب زان گریبان آفتاب
یا غلط کرده است مشرق را قمر، یاروست این؟
هوش مصنوعی: صائب از دل آتش و هیجانش به اوج رسیده است. آیا آفتاب آنقدر درخشان شده که از دامنش سر برآورده؟ یا قمر (ماه) اشتباه کرده و به جای خود به مشرق آمده است؟ این چه وضعیتی است؟
نیست بزم شاه جای دم زدن جبریل را
پیش شاه نکته دان صائب چه گفت و گوست این؟
هوش مصنوعی: در جمع‌های سلطنتی و مجالس باشکوه، جای صحبت کردن و حضور جبرئیل نیست. شاعر به نکته‌سنجی می‌پردازد و می‌گوید که اینجا بر سر چه موضوعی صحبت می‌شود.

حاشیه ها

1404/08/14 13:11
AliKhamechian

چقدر آخه این غزل قشنگه!