غزل شمارهٔ ۶۱۶۲
خال یا تخم امید عاشق شیداست این؟
زلف یا شیراه جمعیت دلهاست این؟
زلفش از معموره دلها برآورده است گرد
یا بهار بی خزان عنبر ساراست این؟
فتنه روز قیامت در رکابش می رود
رایت حسن بلند اقبال، یا بالاست این؟
گر سر خورشید را بیند به زیر پای خویش
آب در چشمش نمی گردد، چه بی پرواست این؟
نیست ممکن فکر زلفش را برآوردن ز دل
می شود هر روز افزون، ریشه سوداست این
خط که حسن دیگران را می شود فرمان عزل
استمالت نامه آن حسن بی پرواست این
از دمیدن های خط صائب ازو ایمن مشو
جوهر بی رحمی شمشیر استغناست این
غزل شمارهٔ ۶۱۶۱: مجلس رقص است، بر تمکین بیفشان آستینغزل شمارهٔ ۶۱۶۳: سرو گلزار ارم یا قامت دلجوست این؟
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خال یا تخم امید عاشق شیداست این؟
زلف یا شیراه جمعیت دلهاست این؟
هوش مصنوعی: آیا این نشانه کوچک امیدی برای عاشق شیدا است یا اینکه این زلف، رشتهای است که دلها را به هم متصل میکند؟
زلفش از معموره دلها برآورده است گرد
یا بهار بی خزان عنبر ساراست این؟
هوش مصنوعی: زلف معشوقش گویی از ساکنان دلها بیرون آمده و این سوال را مطرح میکند که آیا این گرد یا عطر بهاری است که هرگز تمام نمیشود و مانند عطر مشک است؟
فتنه روز قیامت در رکابش می رود
رایت حسن بلند اقبال، یا بالاست این؟
هوش مصنوعی: در روز قیامت، فتنهها و مشکلات به دنبال او میآیند. آیا این نشاندهنده مقام و جایگاه بالا و موفقیت حسن است؟
گر سر خورشید را بیند به زیر پای خویش
آب در چشمش نمی گردد، چه بی پرواست این؟
هوش مصنوعی: اگر کسی به اندازهای از خودبیخبری و جسارت داشته باشد که در برابر تابش خورشید، به زیر پای خود نگاه کند و در نتیجهی این نگاه، احساساتی چون غم و اندوه در او ایجاد نشود، نشان از بیخیالی اوست.
نیست ممکن فکر زلفش را برآوردن ز دل
می شود هر روز افزون، ریشه سوداست این
هوش مصنوعی: فکر زلف معشوق را از دل بیرون آوردن ممکن نیست. عشق به او هر روز بیشتر میشود و این نشانهای از ریشهدار بودن این عشق است.
خط که حسن دیگران را می شود فرمان عزل
استمالت نامه آن حسن بی پرواست این
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به زیبایی و حسن دیگران دارد و به گونهای از قدرت و تاثیر زیبایی سخن میگوید. از آنجا که خط و نوشتهای که به توصیف زیبایی دیگران میپردازد، میتواند به عنوان دلیلی برای برکناری و کنار گذاشتن آن زیبایی در نظر گرفته شود، این زیبایی به نوعی بیخوابی و بیپروایی را به همراه دارد. به عبارتی دیگر، زیبایی و جذابیت میتواند موجب ایجاد احساسات شدید و بینظمی در دل انسان شود.
از دمیدن های خط صائب ازو ایمن مشو
جوهر بی رحمی شمشیر استغناست این
هوش مصنوعی: از سخنان و بیانات صائب به هیچوجه مطمئن نباش، زیرا اصل و جوهر بیرحمی و تندی، از قدرت و تواناییهایی میآید که در وجود او نهفته است.

صائب