گنجور

غزل شمارهٔ ۶۰۸۴

در سرانجام عمارت عمر خود باطل مکن
در زمین عاریت چون غافلان منزل مکن
تا دل ویرانه ای را می توان تعمیر کرد
نقد اوقات گرامی صرف آب و گل مکن
جز زمین گیری ندارد پله عشق مجاز
آشیان چون قمریان بر سر و پا در گل مکن
چشم اگر داری که پا در دامن منزل کشی
همرهی در قطع ره با مردم کاهل مکن
نقد جان را عاقبت تسلیم چون خواهی نمود
از تپیدن بیش ازین خون در دل قاتل مکن
نقل زاد آخرت با دست تنها مشکل است
بخل در برگ و نوا زنهار با سایل مکن
بی نگهبان نفس سرکش می شود مطلق عنان
از کمین خویشتن صیاد را غافل مکن
صرف باطل ساختی سر جوش ایام حیات
باری این ته جرعه اوقات را باطل مکن
شمع از آتش زبانی سر به جای پا نهاد
از سبک مغزی زبان بازی به یک محفل مکن
یک جهت شو در طریق عشق چون مردان مرد
بیش ازین اوقات صائب صرف لاطایل مکن

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در سرانجام عمارت عمر خود باطل مکن
در زمین عاریت چون غافلان منزل مکن
هوش مصنوعی: در پایان عمر خود وقت و انرژی‌ات را بیهوده صرف نکن و به مانند افراد نادان، در این دنیا که به طور موقت در اختیار داری، زندگی نکن.
تا دل ویرانه ای را می توان تعمیر کرد
نقد اوقات گرامی صرف آب و گل مکن
هوش مصنوعی: تا وقتی که می‌توان دل شکسته و ویران را دوباره ساخت، وقت گرانبها را صرف چیزهای بی‌اهمیت مانند آب و خاک نکن.
جز زمین گیری ندارد پله عشق مجاز
آشیان چون قمریان بر سر و پا در گل مکن
هوش مصنوعی: در مسیر عشق، جز سقوط و زمین‌گیری چیزی نصیب نخواهی شد. همچنان که قمری‌ها بر سر و پا در گل هستند، تو نیز نباید در این وضعیت نابسامان، خود را درگیر کنی.
چشم اگر داری که پا در دامن منزل کشی
همرهی در قطع ره با مردم کاهل مکن
هوش مصنوعی: اگر چشمی داری که می‌تواند مسیر خانه‌ات را ببیند، در همراهی کردن با افرادی که به کندی حرکت می‌کنند، تردید نکن.
نقد جان را عاقبت تسلیم چون خواهی نمود
از تپیدن بیش ازین خون در دل قاتل مکن
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی جان خود را به راحتی تسلیم کنی، باید از دل‌تپیدن و رنج‌های بیشتر خودداری کنی و به دردی که در قلب قاتل وجود دارد، افزوده نکنی.
نقل زاد آخرت با دست تنها مشکل است
بخل در برگ و نوا زنهار با سایل مکن
هوش مصنوعی: برای رسیدن به زندگی پس از مرگ فقط به دست خودت نمی‌توانی اکتفا کنی. پس مراقب باش که از دیگران بخل و خودخواهی نکنی و در این مسیر به آنها کمک کن.
بی نگهبان نفس سرکش می شود مطلق عنان
از کمین خویشتن صیاد را غافل مکن
هوش مصنوعی: اگر نفس سرکش و بی‌نظارتی بر انسان حاکم شود، کنترل و مدیریت زندگی او از دستش خارج می‌شود. در این حالت، باید هوشیار باشیم و از غافل‌گیر شدن به وسیله مشکلات یا چالش‌ها پرهیز کنیم.
صرف باطل ساختی سر جوش ایام حیات
باری این ته جرعه اوقات را باطل مکن
هوش مصنوعی: تمام زندگی‌ات را صرف کارهای بیهوده کرده‌ای، حالا برای لحظاتی که باقی مانده است، این زمان کم را نیز هدر نده.
شمع از آتش زبانی سر به جای پا نهاد
از سبک مغزی زبان بازی به یک محفل مکن
هوش مصنوعی: شمع، با وجود اینکه باید بر روی پاهای خود بایستد، به خاطر آتش و شوقی که دارد، زبانش را به کار می‌گیرد و سرش را به سمت دیگری می‌برد. بنابراین، در جمعی که حضور دارد، از سبک مغزی و شوخی برحذر باش.
یک جهت شو در طریق عشق چون مردان مرد
بیش ازین اوقات صائب صرف لاطایل مکن
هوش مصنوعی: به یک سمت برو و در مسیر عشق مانند مردان واقعی قرار بگیر. دیگر وقتی را صرف مباحث بی‌ارزش نکن.