گنجور

غزل شمارهٔ ۶۰۳۹

استخوان من اگر رزق هما خواهد شدن
سایه بال هما ابر بلا خواهد شدن
تا قیامت دل نخواهد ماند در زندان جسم
عاقبت این نافه از آهو جدا خواهد شدن
جان ز لعل یار هیهات است برگردد به جسم
آب از زندان گوهر کی رها خواهد شدن؟
یوسف ز ترک هوای نفس ملک مصر یافت
هر که فرمان می برد فرمانروا خواهد شدن
هر که را باشد عقیق صبر در زیر زبان
جام تبخالش پر از آب بقا خواهد شدن
دانه گر در خوشگی بال و پر خود بشکند
نرمیش مهر دهان آسیا خواهد شدن
گر نبندد در به روی تنگدستان خوشترست
از خزان باغی که بی برگ و نوا خواهد شدن
می کند زخم نمایان بلبلان را در قفس
گر چنین بر روی مردم غنچه وا خواهد شدن
چشم خود را هر که پیش از کوچ ندهد گوشمال
وقت رحلت چون رسد بی دست و پا خواهد شدن
می شود مال بخیلان باد دستان را نصیب
خرده گل عاقبت خرج صبا خواهد شدن
بی نیازی لازم افتاده است صائب عشق را
چهره زرین ما، کان طلا خواهد شدن

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

استخوان من اگر رزق هما خواهد شدن
سایه بال هما ابر بلا خواهد شدن
هوش مصنوعی: اگر استخوان من به دنبال روزی خوب و خوشمزه باشد، سایه بال پرنده‌ای که به نام هما شناخته می‌شود، به نشانه بلا و سختی بر من خواهد افتاد.
تا قیامت دل نخواهد ماند در زندان جسم
عاقبت این نافه از آهو جدا خواهد شدن
هوش مصنوعی: دل انسان تا همیشه در قید و بند بدن نخواهد ماند و در نهایت، این موهبت روحانی از وجود مادی جدا خواهد شد.
جان ز لعل یار هیهات است برگردد به جسم
آب از زندان گوهر کی رها خواهد شدن؟
هوش مصنوعی: جان من از زیبایی یار هرگز نمی‌تواند به جسم و آب بازگردد. از زندان گوهر چه زمانی آزاد خواهد شد؟
یوسف ز ترک هوای نفس ملک مصر یافت
هر که فرمان می برد فرمانروا خواهد شدن
هوش مصنوعی: یوسف با دوری از خواسته‌های نفسانی خود، به مقام و قدرتی در مصر رسید. هر کسی که از هواهای نفس پیروی کند و دستورات را به درستی اجرا کند، به مقام حاکمیت و رهبری خواهد رسید.
هر که را باشد عقیق صبر در زیر زبان
جام تبخالش پر از آب بقا خواهد شدن
هوش مصنوعی: هر کس که در دل خود صبر را مثل عقیق دارد، حتی اگر در شرایط سختی باشد، در نهایت به موفقیت و پایداری خواهد رسید.
دانه گر در خوشگی بال و پر خود بشکند
نرمیش مهر دهان آسیا خواهد شدن
هوش مصنوعی: اگر دانه‌ای در خشکی، بال و پر خود را بشکند، نرمی‌اش باعث می‌شود به دهان آسیابی بیفتد.
گر نبندد در به روی تنگدستان خوشترست
از خزان باغی که بی برگ و نوا خواهد شدن
هوش مصنوعی: اگر در به روی افراد نیازمند بسته نباشد، این بهتر است از اینکه باغی که خزان رسیده، بی‌برگ و بدون صدا شود.
می کند زخم نمایان بلبلان را در قفس
گر چنین بر روی مردم غنچه وا خواهد شدن
هوش مصنوعی: اگر بلبلان در قفس زخم‌های خود را نشان دهند، شاید مردم نیز به زودی شجاعت پیدا کنند و غنچه‌های تازه‌ای را بگشایند.
چشم خود را هر که پیش از کوچ ندهد گوشمال
وقت رحلت چون رسد بی دست و پا خواهد شدن
هوش مصنوعی: هرکس که قبل از رفتن به سفر چشمش را باز نکند و خود را آماده نکند، در زمان مرگ بی‌دست و پا و ناتوان خواهد شد.
می شود مال بخیلان باد دستان را نصیب
خرده گل عاقبت خرج صبا خواهد شدن
هوش مصنوعی: مال افرادی که به سختی خرج می‌کنند، در نهایت در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که با کمترین امکانات، زیبایی و لطافت زندگی را تجربه می‌کنند. در نهایت، هر چیزی که به‌طور بخیلانه نگه‌داشته شود، روزی به دست کسانی می‌رسد که خوشبختی را از چیزهای کوچک می‌سازند.
بی نیازی لازم افتاده است صائب عشق را
چهره زرین ما، کان طلا خواهد شدن
هوش مصنوعی: عشق نیاز به خودکفایی را ضروری کرده است. زیبایی ما همچون طلایی است که به زودی درخشان خواهد شد.