غزل شمارهٔ ۵۶۳
تا چه گل ریشه دوانیده در اندیشه ما؟
که رگ ابر بهارست رگ و ریشه ما
کوه قاف از سپرانداختگان است اینجا
که دگر تیغ شود پیش دم تیشه ما؟
پایکوبان به سردار رود خود حلاج
پنبه بردارد اگر از دهن شیشه ما
پنجه عجز گشاید ز دل سنگ گره
می کشد آب خود از مغز گهر ریشه ما
آرزو در دل ما بر سر هم ریخته است
می رود برق، نفس سوخته از بیشه ما
از دعای قدح آید به سلامت بیرون
غوطه گر در جگر سنگ زند شیشه ما
سخن سخت نگوییم به دشمن صائب
نیست چون سنگدلان دلشکنی پیشه ما
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تا چه گل ریشه دوانیده در اندیشه ما؟
که رگ ابر بهارست رگ و ریشه ما
هوش مصنوعی: تا چه حد تفکر و اندیشه ما تحت تأثیر زیباییها و خوشیهای طبیعت قرار گرفته است؟ چرا که بهار، مانند رگ و ریشهای، به ما انرژی و زندگی میبخشد.
کوه قاف از سپرانداختگان است اینجا
که دگر تیغ شود پیش دم تیشه ما؟
هوش مصنوعی: کوه قاف اینجا جای کسانی است که به افتادگی و شکست دست یافتهاند. اکنون وقت آن رسیده که ما با تیشه خود، تلاشی جدید و قدرتمند آغاز کنیم و بر ترسها و موانع غلبه کنیم.
پایکوبان به سردار رود خود حلاج
پنبه بردارد اگر از دهن شیشه ما
هوش مصنوعی: دستهای از مردم شاد و خوشحال به سمت رودی میروند و در این میان، کسی با لطافت و دقت به کار خود مشغول است. اگر او بخواهد، میتواند از آنچه در دل ماست، بفهمد.
پنجه عجز گشاید ز دل سنگ گره
می کشد آب خود از مغز گهر ریشه ما
هوش مصنوعی: در این بیت شاعر به تصویری از ناتوانی و ضعف اشاره دارد، جایی که معشوق یا یک نیروی قدرتمند، در سختی و فشاری که بر دل سنگین و خشن است، به جایی میرسد که ریشههای عواطف و احساسات عمیق خود را از درون بیرون میکشد و به زندگی بخشیده میشود. در واقع، این تصویر نشان دهنده قدرت عشق و تأثیر آن بر دلهای سنگی و سخت است.
آرزو در دل ما بر سر هم ریخته است
می رود برق، نفس سوخته از بیشه ما
هوش مصنوعی: آرزوها و آرمانها در دل ما به هم ریخته و در هم تنیدهاند. همچون برقی که به سرعت میگذرد و نفسهای ما که از بیتابی و آرزوهای دور نابود شده است.
از دعای قدح آید به سلامت بیرون
غوطه گر در جگر سنگ زند شیشه ما
هوش مصنوعی: اگر در دل دعا باشد، از خطر نجات مییابیم. مانند کسی که در عمق مشکلات غرق شده، اما در نهایت به سلامت خارج میشود، هرچند که وجودش در معرض آسیب قرار دارد.
سخن سخت نگوییم به دشمن صائب
نیست چون سنگدلان دلشکنی پیشه ما
هوش مصنوعی: ما نباید با دشمن به زبان سخت و تند صحبت کنیم، زیرا کسانی که دلشان سنگی است، عادت دارند که به دیگران آسیب بزنند.

صائب