گنجور

غزل شمارهٔ ۵۰۵۸

خوش باد سال و ماه وشب وروز میفروش
کز یک پیاله برد زمن صبر و عقل وهوش
دیروز بود بار جهانی به دوش من
امروز میکشند مرا چون سبو به دوش
ازآب خضر باد برومند دانه اش
آورد هرکه این دل افسرده رابه جوش
عمر دوباره از نفس گرم شیشه یافت
در مجلس شراب چراغی که شد خموش
از جوش دیگ،آب کف پوچ می شود
از گفتگو به خرج رود مغز خود فروش
آب روان به قوت سرچشمه می رود
بی جوش گل مدار ز بلبل طمع خروش
هرگز ز زنگ زهر ندامت نمی چشد
شد همچو پشت آینه هرکس که پرده پوش
چندان که دخل هست مکن خرج اختیار
تا می توان شنید سخن، در سخن مکوش
صائب چو ماه عید فلک قدر می شود
ازحرف نیک وبدلب هرکس که شد خموش

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خوش باد سال و ماه وشب وروز میفروش
کز یک پیاله برد زمن صبر و عقل وهوش
هوش مصنوعی: سال و ماه و شب و روز را برای می‌فروشنده آرزو می‌کنم، زیرا با یک پیاله شراب، صبر و عقل و هوش من را از بین برد.
دیروز بود بار جهانی به دوش من
امروز میکشند مرا چون سبو به دوش
هوش مصنوعی: دیروز بار سنگینی را به دوش داشتم و امروز مانند یک کوزه سبک، مرا به این سو و آن سو می‌برند.
ازآب خضر باد برومند دانه اش
آورد هرکه این دل افسرده رابه جوش
هوش مصنوعی: هر کسی که دلش افسرده است، می‌تواند با استفاده از نیروی زندگی و خوشبختی، امید و سرزندگی را به دست آورد. اینجا به نوعی اشاره شده که با بهره‌گیری از منابع و قدرت‌های طبیعی، می‌توان به شادابی و سرزندگی دست یافت.
عمر دوباره از نفس گرم شیشه یافت
در مجلس شراب چراغی که شد خموش
هوش مصنوعی: عمر دوباره با نفس گرم به دست آمد، مانند شیشه‌ای که در مجلس شراب روشنایی را پیدا کرده باشد، اما چراغی که در آنجا بود، حالا خاموش شده است.
از جوش دیگ،آب کف پوچ می شود
از گفتگو به خرج رود مغز خود فروش
هوش مصنوعی: اگر از جوش آمدن دیگ آب کف کند، در نتیجه نشان دهنده این است که هدف نهایی و سود واقعی به دست نخواهد آمد. همچنین، اگر کسی فقط مدام در حال صحبت باشد و به عمل درآمد نپردازد، در واقع به نوعی از ارزش و عقل خود کاسته است.
آب روان به قوت سرچشمه می رود
بی جوش گل مدار ز بلبل طمع خروش
هوش مصنوعی: آب روان به دلیل نیرویی که از منبع خود می‌گیرد، به صورت آرام و بی‌حرکت حرکت می‌کند. در این حال، نمی‌توان از بلبل انتظار داشت که بی‌دلیل آواز سر دهد و به زیبایی‌ها طمع کند.
هرگز ز زنگ زهر ندامت نمی چشد
شد همچو پشت آینه هرکس که پرده پوش
هوش مصنوعی: هرگز کسی که در پنهانکاری و فریبکاری مهارت دارد، از عواقب کار خود پشیمان نمی‌شود، همان‌طور که پشت آینه هیچ زخمی دیده نمی‌شود.
چندان که دخل هست مکن خرج اختیار
تا می توان شنید سخن، در سخن مکوش
هوش مصنوعی: تا زمانی که درآمدت خوب است، خرج کن به طور رسمی و با احتیاط. تا وقتی که می‌توانی گوش بدهی و دیگران را بشنوی، در بحث و گفت‌وگو زیاده‌روی نکن.
صائب چو ماه عید فلک قدر می شود
ازحرف نیک وبدلب هرکس که شد خموش
هوش مصنوعی: اگر کسی در زمان مناسبی سکوت اختیار کند، در آن لحظه ارزش و جایگاه او همچون ماه عید در آسمان بالا می‌رود و باعث می‌شود که تقدیر او بهتر از قبل رقم بخورد. خوب و بد دیگران هیچ تأثیری بر آن فرد نخواهد داشت.