گنجور

غزل شمارهٔ ۵۰۳۶

چون سرو در مقام رضا پایدار باش
آزاده ز انقلاب خزان و بهار باش
چون بیدلان ز سنگ ملامت متاب روی
خندان چو کبک مست درین کوهسار باش
پیش خسان به خاک مریز آبروی خویش
از حفظ آبرو گهر آبدار باش
اخفای عیب دل سیهان از سیه دلی است
در پیش زنگی آینه بی غبار باش
تا از نظاره گل خورشید برخوری
در باغ دهر شبنم شب زنده دار باش
پیرایه قبول بود در شکست نفس
بیش از گنه ز طاعت خود شرمسار باش
در نوش و نیش کن به حریفان موافقت
با هر که هم پیاله شدی،هم خمار باش
با درد صاف کن دل پرخون خویش را
خندان چو لاله با جگر داغدارباش
ازتند باد حادثه چین بر جبین مزن
در بحر همچو آب گهر برقرارباش
خواهی یکی هزار شود نقد هستیت
در جستجوی سوختگان چون شرار باش
فیض گل نچیده ز چیده است بیشتر
باخار خار قانع ازان گلعذار باش
صائب مکن ز زخم زبان تلخ روی خویش
مانند گل شکفته درین خارزار باش

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون سرو در مقام رضا پایدار باش
آزاده ز انقلاب خزان و بهار باش
هوش مصنوعی: مانند سرو، که در آرامش و رضا استوار باقی می‌ماند، تو نیز باید آزاد از نوسانات فصل‌ها، چه درختان بهاری و چه خزان، باشی.
چون بیدلان ز سنگ ملامت متاب روی
خندان چو کبک مست درین کوهسار باش
هوش مصنوعی: مانند افرادی که از بازخوردهای منفی ناراحت می‌شوند، نباش و با رویی شاداب و خوشحال مانند کبک در این کوه‌ها زندگی کن.
پیش خسان به خاک مریز آبروی خویش
از حفظ آبرو گهر آبدار باش
هوش مصنوعی: در میان افراد پست و بی‌ارزش، آبرویت را خراب نکن و آن را از دست نده. برای حفظ احترام و آبرویت، مانند یک گوهر با ارزش و درخشان باش.
اخفای عیب دل سیهان از سیه دلی است
در پیش زنگی آینه بی غبار باش
هوش مصنوعی: پنهان کردن عیوب دل از انسان‌های بددل به خاطر دل سیاه آنهاست؛ در مقابل آینه، باید بدون کثیفی و زنگار باشی.
تا از نظاره گل خورشید برخوری
در باغ دهر شبنم شب زنده دار باش
هوش مصنوعی: تا زمانی که در باغ زندگی، نور خورشید را از زیبایی گل‌ها احساس کنی، مثل شب‌زنده‌دار، باید شبنم را بر خود داشته باشی؛ یعنی باید همیشه بیدار و هوشیار باشی.
پیرایه قبول بود در شکست نفس
بیش از گنه ز طاعت خود شرمسار باش
هوش مصنوعی: آراستگی و زینت در خضوع و تسلیم در برابر نفس، از گناه کمتر است. بنابراین باید از اطاعت و بندگی خود خجل بود.
در نوش و نیش کن به حریفان موافقت
با هر که هم پیاله شدی،هم خمار باش
هوش مصنوعی: با دوستان و رفقای خود همراهی کن و با هر کسی که در نوشیدن همراهت شد، هم‌نوا و هم‌دل باش، حتی اگر مست شوی.
با درد صاف کن دل پرخون خویش را
خندان چو لاله با جگر داغدارباش
هوش مصنوعی: دلت را با درد صاف کن و همچون لاله‌ای که با جگر سوخته و داغدار می‌خندد، سرشار از شادی باش.
ازتند باد حادثه چین بر جبین مزن
در بحر همچو آب گهر برقرارباش
هوش مصنوعی: از سختی‌های زندگی ناامید نشو و تلاش کن، مثل آب که دریا را آرام و با ثبات نگه می‌دارد، تو هم باید در ثبات و آرامش باقی بمانی.
خواهی یکی هزار شود نقد هستیت
در جستجوی سوختگان چون شرار باش
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به‌اندازه هزار ارزش پیدا کنی، باید مانند شعله‌ی آتش در جستجوی عاشقان و سوختگان باشی.
فیض گل نچیده ز چیده است بیشتر
باخار خار قانع ازان گلعذار باش
هوش مصنوعی: خوشبختی و زیبایی زندگی در چیزهایی است که هنوز به دست نیامده و نچیده‌اند. در عوض، باید از آنچه در دسترس داریم و حتی از چیزهای معمولی و ساده‌ای که داریم، لذت ببریم و قناعت کنیم.
صائب مکن ز زخم زبان تلخ روی خویش
مانند گل شکفته درین خارزار باش
هوش مصنوعی: به جای اینکه به زخم زبان دیگران واکنش منفی نشان دهی، مانند گلی که در میان خاری‌ها می‌شکفد، با زیبایی و قدرت خود را نشان بده.