گنجور

غزل شمارهٔ ۵۰۳۲

به هر سیاه درون مشنوان ترانه خویش
زمین پاک طلب کن برای دانه خویش
زبان خویش به دیوار تا توان مالید
قدم برون مگذار از درون خانه خویش
گناه زشتی خود را بر آبگینه منه
مکن چو تنگدلان شکوه از زمانه خویش
دل خراب ز خاک مراد کمتر نیست
بخواه حاجت خود را ز آستانه خویش
درین دو هفته که گل میهمان این چمن است
مباش درپی تعمیر آشیانه خویش
چو زلف ماتمیان در هم است کارجهان
ازین بلای سیه دور دار شانه خویش
کمند گوهر مقصود رشته اشک است
مکن چو شمع قضا گریه شبانه خویش
به نیم جو نخرد خرمن فلک صائب
ز عقده دل خود هر که ساخت دانه خویش

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به هر سیاه درون مشنوان ترانه خویش
زمین پاک طلب کن برای دانه خویش
هوش مصنوعی: هرگز صدای خود را از دل تیره‌ها نشنو، بلکه برای زندگی‌ات زمینی پاک و مناسب جستجو کن.
زبان خویش به دیوار تا توان مالید
قدم برون مگذار از درون خانه خویش
هوش مصنوعی: زبانت را به دیوار بمال و نگذار از درون خانه‌ات بیرون بروی.
گناه زشتی خود را بر آبگینه منه
مکن چو تنگدلان شکوه از زمانه خویش
هوش مصنوعی: اگر به عیب‌ها و زشتی‌های خود اهمیت ندهی و آن‌ها را بر سطحی بی‌مقدار بنه‌ی، مثل کسانی که از سرزندگی و زمانه‌ی خود گله و شکایت دارند، تو نیز در نهایت از زندگی راضی نخواهی بود.
دل خراب ز خاک مراد کمتر نیست
بخواه حاجت خود را ز آستانه خویش
هوش مصنوعی: دل شکسته و ویران، از خاک و ریشه‌های نامناسب، کمتر از آرزوهای بزرگ نیست. پس نیاز و خواسته‌ات را از درگاه خودت بخواه.
درین دو هفته که گل میهمان این چمن است
مباش درپی تعمیر آشیانه خویش
هوش مصنوعی: در این دو هفته‌ای که گل در این باغچه در حال شکوفایی است، نگذارید که به فکر درست کردن خانه و کاشانه‌تان باشید.
چو زلف ماتمیان در هم است کارجهان
ازین بلای سیه دور دار شانه خویش
هوش مصنوعی: وقتی که موهای محزونان به هم درهم رفته است، ای کاش دنیا از این بلای تاریک، خود را دور نگه دارد و شانه‌اش را به دل‌مشغولی‌ها مشغول نکند.
کمند گوهر مقصود رشته اشک است
مکن چو شمع قضا گریه شبانه خویش
هوش مصنوعی: گویی که هدف زندگی مانند یک دُر گرانبها به دور اشک‌ها و غم‌ها پیچیده است. پس مانند شمعی که در شب بی‌صدا می‌سوزد، در برابر سرنوشت (قضا) گریه نکن و اجازه نده غم تو را فرسوده کند.
به نیم جو نخرد خرمن فلک صائب
ز عقده دل خود هر که ساخت دانه خویش
هوش مصنوعی: هر کس که در دل خود عقده‌ای دارد، نمی‌تواند یک دانه کوچک هم از خوشبختی و کامیابی بدست آورد، چرا که خوشبختی با ارزش‌های بزرگ و واقعی سنجیده می‌شود، نه با چیزهای کم ارزش.